آموزشی آرایه‌های ادبی معنوی، کامل

[ILLUSION]

●ارسال المثل● (ضرب المثل)

آن است که شاعر یا نویسنده ضرب المثلی را آگاهانه در بیت یا عبارتی بیاورد و یا بعدها به علت معروفیت به عنوان ضرب المثل به کار رود.
مثال:

_ آن دم که دل به عشق دهی خوش دمی بود
در کار خیر حاجت هیچ استخاره نیست

یا عبارت: هر که بامش بیش برفش بیشتر

همین‌طور در مصراع دوم بیت زیر:
_ امیدوار بود آدمی به خیر کسان
مرا به خیر تو امید نیست شر مرسان

 

[ILLUSION]

نمونه‌های دیگر:

_ زی نگه کرد و پر خویش در او دید
گفتا *ز که نالیم که از ماست که بر ماست*

_ جز وصف پیش رویت در پشت سر نگویم
روکن به هرکه خواهی *گل پشت و رو ندارد*

_ *نوشدارویی و بعد از مرگ سهراب آمدی*
سنگدل این زودتر می‌خواستی حالا چرا

_ چون بزرگ‌تر از همه‌ی کسان دیگر است، مصیبتش نیز از دیگران پایان‌ناپذیر‌تر می‌باشد؛ *هر ک.س سر بزرگ دارد درد بزرگ دارد*.

 

[ILLUSION]

●تمثیل●

آن است که به تناسب بیت یا عبارت یک سخن حکایت داستان و یا نمونه و مثالی در آن ذکر شود.
مثال:
_ حافظ از باد خزان در چمن دهر مرنج
فکر معقول بفرما گل بی‌خار کجاست
مصراع دوم (گل بی خار کجاست) مثال و نمونه‌ای است برای تکمیل بیت که حصول نتیجه و شرط موفقیت تحمل سختی‌هاست.
طبق تعریف تمثیل می‌توان نتیجه گرفت که اسلوب معادله‌ها و ضرب المثل‌ها نیز تمثیل به شمار می‌رود؛ اما هر تمثیلی اسلوب معادله و ضرب المثل نیست.

 

[ILLUSION]

نمونه‌های دیگر:

_ هر که جز ماهی ز آبش سیر شد
هرکه بی روزیست روزش دیر شد

_ پادشه پاسبان درویش است
گرچه رامش به فرد دولت اوست

_ گوسپند از برای چوپان نیست
بلکه چوپان برای خدمت اوست

_ بدانی که هر جا که گل است، خار است و بر سر گنج مار است و آنجا که در شاهوار است، نهنگ مردم خوار است.