آموزشی حذف به قرنیه‌ی معنوی و لفظی

[ELSA]

انواع حذف


حذف به قرینه لفظی


اگر حذف به دلیل تکرار و برای پرهیز از آن صورت گیرد،آن را «حذف به قرینه لفظی» می گوییم.

مثال ۱

«در هر نَفَسی دو نعمت موجود است و بر هر نعمت شکری واجب >> حذف فعل «است» در جمله ی دوم به قرینه لفظی.
مثال ۲

«من به خانه رفتم و درس هایم را خواندم و غذا خوردم و خوابیدم.»
واژه «من» از ابتدای جمله های دوم، سوم، چهارم به قرینه لفظی حذف شده است.
(من رفتم، من خواندم، من خوردم، من خوابیدم)

 

[ELSA]

حذف به قرینه معنوی


اگر خواننده یا شنونده از روی معنا به بخش حذف شده پی ببرد، به آن حذف به «قرینه معنوی» می گوییم.

مثال۱

«هرکه بامش بیش، برفش بیشتر»
حذف فعل « است» یا فعل «می باشد» به قرینه معنوی،
«هرکه بامش بیش باشد، برفش بیشتر است.»

مثال۲

«به جان شما، من این کار را انجام خواهم داد.»
حذف «سوگند می خورم» به قرینه معنوی،
«به جان شما قسم می خورم من این کار را انجام خواهم داد».

 

[ELSA]

1 – حذف به قرینه لفظی : هرگاه دو جمله دارای یک فعل مثل هم باشند می توانیم یکی از فعلها را حذف کنیم . این عمل در مورد سایر اجزای جمله نیزامکان دارد .

مثال :

او انسانی است شایسته و باوقار ( است . ) در این جمله ما است دوم را حذف کرده ایم .

گاهی در فعلهائی که از مجموع دو کلمه ساخته می شوند مانند « رفته بودم ، گفته باشم ، قسم می خورم ، قول می دهم » فقط بخش دوم فعل به قرینه لفظی حذف می شود .

مانند :

او کتاب را تسلیم و رسید آن را دریافت کرد . ( او کتاب را تسلیم کرد و رسید آن را دریافت کرد . )

در جمله زیر :

من او را دعوت و با او سخن گفتم . چون فعل حذف شده ( کردم ) با فعل دوم ( گفتم ) قرینه نیست ، پس حذف فعل ( کردم ) در جمله نادرست است .

 

[ELSA]

2 – حذف به قرینه غیر لفظی ( معنوی ) : اگر جزئ یا اجزائی از جمله را حذف کنیم اما لفظی معادل آن جمله نباشد ، چنانچه بخش حذف شده را با توجه به معنی جمله تشخیص دهیم ، حذف آن به قرینه معنوی است .

حذف اجزای جمله به قرینه معنوی در موارد زیر اتفاق می افتد >

الف ) در شروع هر کاری نام خدا را بر زبان می آوریم ، اما سایر اجزای جمله را حذف می کنیم . زیرا هر شنونده ای با توجه به موقعیت خاص در هر مورد دنباله جمله را می فهمد .

مانند :

بسم الله الرحمن الرحیم : به نام خداوند بخشنده مهربان ( سخن را آغاز می کنم . )

ب ) به دلیل کمبود وقت ، یا در موقعیت خاص مهمترین جز جمله را می گوئیم و بقیه جمله را حذف می کنیم .

اما شنونده با توجه به زمان و مکان و وضعیت موجود متوجه منظور ما می شود .

مانند :

کمک ، یعنی کمک کنید .

تولدت مبارک ، یعنی تولدت را تبریک می گویم .

ج ) وقتی کلمات نشانه سوگند را به کار می بریم و پس از آنها حرف ربط » که : را می آوریم .

مانند :

به خدا که من از این موضوع بی خبرم . یعنی به خدا قسم می خورم که از این موضوع بی خبرم .

د ) در جمله های عاطفی ( دعایی یا تعجبی ) گاهی فعل حذف می شود ، اما شکل جمله و موقعیت ، آن گونه است که شنونده خود ، متوجه منظور گوینده می شود .

مانند :

چه منظره زیبائی ! ( وجود دارد . )

ه ) در جمله های بیان پرسش ، گاهی اوقات فعل حذف می شود .

مانند :

وقتی در خانه یکی از اعضا به بیرون می رود می پرسیم ، کجا ؟ یعنی به کجا می روی ؟

و ) در شعر و یا نثر ادبی ممکن است که فعل جمله به دلیل آهنگ شعر یا واضح بودن مطلب حذف شود .

مانند :

احمد از سفر برگشت و برادرش . ( یعنی احمد و برادرش از سفر برگشت . )