روانشناسی خانواده روابط بین فرزندان | پیشنهاداتی برای کاهش تنش های میان فرزندان

[Puyannnn]

آن چه اغلب باعث حیرت والدین تک فرزند می شود این است که زمانی که برای فرزند دوم به انتظار نشسته اند تصور می کردند که همه چیز بسیار آسان پیش خواهد رفت چرا که آن ها تجربه ی نگه داری یک فرزند را داشته اند. اما این طور نیست چراکه هریک از انسان ها سرشت خاص خود را دارا هستند اگرچه به دلایلی نظیر محیط و ژنتیک تاحدودی فرزندان یک خانواده می توانند شباهت هایی به یکدیگر داشته باشند اما به هرحال تفاوت ها است که باعث نارضایتی یا حیرت والدین نسبت به آموخته های قبلیشان می شود. کودکان سخت همیشه رفتارهای متفاوتی از خود نشان میدهند.

 

[Puyannnn]

علی رغم مزایایی که ارتباط بین کودکان برای آن ها مزایای اخلاقی و رفتاری و رشدی دارد اما مشکلاتی هم بین آن ها ممکن است درحین این روابط ایجاد شود. زمانی که بین دو کودک در خانه رفتار سوء و بدرفتاری دیده می شود همیشه لازم نیست که شما به عنوان مراقب یا والد بدانید حتما چه کسی اول دعوا را شروع کرده و یا این که چه کسی بیشتر مقصر است تنها کاری که در این شرایط لازم است انجام دهید این است که هر دوی آن ها را فعلا که هیجاناتشان برانگیخته شده است در مکان های جدا از هم در یک برنامه محرومیت زمانمند قرار دهید تا پس از فروکش کردن احساسات حاد خشم و ناراحتی بتوانند برای شما توضیح دهند که مشکل از کجا و یا از چه کسی شروع شده است.
اگر شما موکدا هربار به دنبال یافتن مقصر باشید فرهنگ حل کردن مشکل را به آن ها نمی آموزید بلکه به آن ها عدم مسئولیت پذیری را آموخته که هریک به جای بررسی رفتار غلط خود به دنبال این است که تقصیر را گردن فرزند دیگر بیندازد و این کار به مرور فرزندان را به شدت به شمای والد وابسته خواهد کرد. بدو بیراه گفتن، گرفتن ژست های تهدیدکننده، داد وبیداد ودعوا به راه انداختن، آزارهایی که نیت های خصمانه دارد، لگد زدن و کتک کاری کردن از دیگر مشکلات رفتاری کودکان هستند.
والدین ممکن است روزانه بارها و بارها شاهد آن ها از سمت کودکان خود در خانه باشند. ممکن است شما در صورت ایفای نقش قاضی یا داور مسئولیت بسیار سنگینی برای حل مشکلات میان فرزندانتان داشته باشید اما بهتر است مقتدرانه عمل کنید وگرنه روز به روز خانه بیش از پیش به میدان جنگ مبدل می شود.

 

[Puyannnn]

اولین کاری که در این شرایط می توان کرد چنان چه پیش تر گفته شد میان کودکان بالای چهارسال تا ده سال استفاده از محرومیت زمانمند است. اگر یکی از فرزندان شما زبل باشد و مشاجره را آغازکند اما وانمود کند که دیگری مشکل را آغاز کرده است بررسی کردن این که کدام یک مقصر بوده اند باتوجه به دلایلی که پیش تر گفته اصلا به صلاح نیست اما دور کردن آن ها از یکدیگر بسیار کارآمد است.
محروميت زمانمند در مورد هر دو كودك، سه مزيـت بـه همـراه دارد: اولین مزیت آن این است که شما به عنوان والدین مجبور نیستید که از یکی از آن ها جانبداری کنید و یا درگیر تعیین مقصر اصلی باشید. دوم این که شما با نشان دادن توجه فراوان نسبت به آن ها در حین حل و فصل دعوای میانشان درواقع ناخواسته درحال دادن توجه بیش از حد به آن ها هستید که به نوعی پاداش محسوب می شود.

روش انجام تایم اوت به این شکل است که شما فرزندان را از هم جدا کرده و به آرامی نه با دادو فریاد هریک را در اتاقی جداگانه قرار می دهید روی یک صندلی می نشانید و از آن ها می خواهید به رفتار خود فکر کنند. دراین مدت که به نسبت هر سال یک دقیقه است که میانگین آن بین سنین فرزندان شما که مثلا شش تا ده سال باشند می شود 8 دقیقه. انجام هیچ حرکت تفریحی و بازی نخواهند داشت و نمی توانند از صندلی بلند شوند. شاید در وهله اول کارراحتی به نظر شما برسد اما کودکان علاقمند به تحرک و هیجان هستند و هیچ چیز مثل نشستن ثابت روی یک صندلی به مدت زمانی مثل آن چه گفته شد برایشان سخت تر و طاقت فرساتر نیست.

 

[Puyannnn]

بخش بزرگی از والدین به طور مداوم از یک فرزند بر دیگری ترجیح می دهند. این طرفداری می تواند به طرق مختلف ظاهر شود: زمان بیشتر صرف یک کودک، محبت بیشتر، امتیازات بیشتر، نظم کمتر، یا بدترین سناریوها، سوء استفاده کمتر. برخی طرفداری ها که در خانواده ها توسط والدین اعمال می شود عادلانه است نظیر ورود نوزاد تازه متولد شده یا مراقبت از خواهر یا برادر بیمار یا معلول.
برخی از طرفداری ها ناعادلانه هستند، در فرهنگ های مردسالارانه والدین به عنوان مثال به سادگی پسرها را بر دختران ترجیح می دهند. علاقه مندی یکی از دلایل رایج رنجش خواهر و برادر است. کودکی که احساس بدی نسبت به این رفتار پیدا می کند عصبانیت خود را به سمت خواهر و برادر خود سوق می دهد نه به طرف والدینی که به او علاقه نشان می دهند.
قبل از یک سالگی کودکان درک اجتماعی پیچیده ای از خود نشان می دهند. آن ها نسبت به تفاوت در محبت، گرمی، غرور، توجه و نظم والدین خود حساس هستند. کودکان یک ساله با مبادلات احساسی که در اطراف آن ها در جریان است هماهنگ شده اند و به سرعت رفتار بهتر والدین را انتخاب می کنند.

 

[Puyannnn]

رقابت ممکن است از 3 سالگی شروع شود. در این سن کودکان درک کاملی از نحوه استفاده از قوانین اجتماعی دارند. آن ها می توانند خود را در رابطه با خواهر و برادرهای خود ارزیابی کنند و دارای مهارت های رشد لازم برای سازگاری با شرایط و روابط ناامید کننده در خانواده باشند. آن ها حتی می توانند انگیزه سازگاری و کنار آمدن با خواهر و برادری را داشته باشند که اهداف و علایق آن ها با اهداف آنها متفاوت است. برای این که بتوان از مزایای داشتن روابط بهتر و صمیمیت خواهر و برادری بهره برد بهتر است والدین مواردی را به فرزندان خود آموزش بدهند.
1-ایجاد حس امنیت برای بهبود روابط بین فرزندان
برادران و خواهران همیشه در شرایط سخت به طور خودکار پشت یکدیگر هستند برای زمانی که همه چیز از کنترل خارج می شود آن ها به میان میدان می آیند اما این در شرایطی است که شخصی از بیرون از خانواده قصد آزار یکی از آن ها را دارد اما برای روشن نگه داشتن فیتیله حمایت در خانواده سالم والدین باید حواسشان باشد که در میان دعواهای آن ها میانه روی را پیش بگیرند، اصلا و ابدا حمایت مطلق از یک نفر از آن ها نداشته باشند. حتی آن ها را با اعضای دیگر اقوام نیز مقایسه نکنند.
بهتر است سعی کنید با هریک از آن ها جداگانه صحبت کنید و نقطه نظرات و احساس برادر یا خواهر دیگر را برایشان شرح دهید. بااین کار نگاه دیگری را به او نشان می دهید طوری که به مرور هم یاد می گیرند از دیدگاه دیگران مسائل را نگاه کنند و هم احساس غم برادر یا خواهر خود را درک می کنند و با شعله ور شدن مهارت همدلی بهتر می توانند با او درباره حل مشکل پیش آمده میانشان صحبت و گفتگو کنند.
2-روابط بین فرزندان | غیبت ممنوع
خانواده حرمتی دارد که این حرمت تنها با الگو گرفتن از والدین به بار می نشیند و کودکان یک خانه می توانند آن ها را ببینند و یاد بگیرند و اگر میان این فرزندان، کودکی بود که کمی خمیرمایه ی شیطنت دارد و سعی می کند مرزها را بشکند و با والدین خود خبرچینی دیگر فرزندان را کند بهتر است والدین با برخورد قاطعانه ولی مهربانانه او راتوجیه کنند که خبرچینی در خانه ی ما جایگاهی ندارد و بهتر است که اگر مشکلی دارد او را احضار کنند تا در مقابل روی هم مشکل را بررسی و حل کنند.
مزیت چنین رفتار با کودکان فضول و خبرچین این است که حرمت تک تک اعضا حفظ می شود هیچ وقت والدین پشت سر یکی از فرزندان درمورد دیگر کودک آن خانه صحبت نمی کنند و این احساس امنیت را در هریک از بچه ها ایجاد می کنند که همه ی شما را به یک اندازه دوست داریم و برایتان احترام قائلیم اگر قرار باشد مشکلی حل شود راه آن این نیست که پشت سر یکدیگر حرف بزنید راه درست این است که درمقابل هم بنشینید و گفتگو کنید. این بند را رعایت کنید اگرمی خواهید یک خانواده پرجمعیت داشته باشید و اگر می خواهید رابطه ی فرزندانتان در بزرگسالی به نحوی باشد که بتوانند همیشه شما و همدیگر را دوست بدارند.

 

[Puyannnn]

3-روابط بین فرزندان| همزیستی سالم

از ایجاد رقابت از طریق کلمات یا اقداماتی که ممکن است ترجیح یک کودک را نشان دهد اجتناب کنید. تشویق به رابطه سالم بین فرزندان شما در حال حاضر یک رابطه خوب را در آینده تضمین می کند. هر کودک منحصر به فرد است و سزاوار توجه یکسانی از سوی والدین و همه بستگان آنها است. بیاموزید که برای جنبه های مثبت هریک ارزش قائل شوید و دستاوردهای آنها را تحسین کنید. تقسیم زمان به صورت گروهی و تک به تک با هریک از آنها نیز مهم است. سعی کنید فضایی برای ارتباطات، بازی ها، شادی و فعالیت ها ایجاد کنید و به آن ها فرصت دهید تا با هم تصمیم گیری کنند.
4-روابط بین فرزندان | بازی های مشترک
روابط بین فردی مبتنی بر زمان با هم و تعامل است. به همین دلیل توصیه می شود فضاهایی را برای بازی دور از فناوری وتکنولوژی برای آن ها ایجاد کنید مثلا آن ها را ترغیب کنید که باهم بازی های جمعی کنند مثل وسطی، بسکتبال، فوتبال و ... اگر آن ها فضای دلپذیری برای به اشتراک گذاشتن و آرامش داشته باشند هر گونه تنش ناشی از هر گونه درگیری به سرعت از بین می رود.
5-اعطای مسئولیت های مساوی
مسئولیت دادن به هریک از فرزندان به ایجاد ارتباط برادرانه و همکاری بین خواهر و برادر کمک می کند. به اشتراک گذاشتن وظایف داخلی خانه به طور مساوی از درگیری میان آن ها جلوگیری می کند و آنها را تشویق می کند تا از یکدیگر حمایت کنند. مثلا یکی از فرزندان وظیفه ی گردگیری داشته باشد دیگری آوردن وسایل ناهار، یکی دیگر جمع کردن وسایل غذا و سعی کنید از کلیشه های جنسیتی نیز بپرهیزید فرقی ندارد پسر و دختر وظایفی را به هریک از آن ها محول کنید و روی دختران به تنهایی فشار وارد نکنید.
6-روابط بین فرزندان | ابراز احساسات
در خانواده های ایرانی این جا افتاده است که والدین حق هرگونه ابراز احساسات و یا حداقل دادکشیدن هنگام عصبانیت را دارند اما به فرزندان خود چنین حقی نمی دهند درحالی که این واقعا عادلانه نیست چطور والدین با سنین حداقل سی سال به بالا نمی توانند این حجمه ی احساسات شدید خشم و عصبانیت را کنترل کنند اما از فرزندان خود انتظار دارند هنگامی که قانونی برای آن ها وضع شده یا از چیزی به هر روی ترتیب شده اند که شاید برای ارتقاء سلامت روان آن ها مفید هم باشد اما هنگام ابراز مخالفت و هجوم احساسات منفی به او، بسیار مودبانه و منطقی مثل یک دستگاه احتمالا لبخند بزند و بگوید چشم!
فرزندانتان را تشویق کنید در مورد احساسات و تعارضات خود صحبت کنند و به آن ها اطمینان دهید که می توانند این احساسات را داشته باشند و همچنان خواهر یا برادر فوق العاده ای باشند. اگر احساسات منفی خود را ابراز کردند آن را تصدیق کنید. هرگز احساسات فرزند خود را انکار و یا تخفیف ندهید طوری که انگار غم آن ها کوچک است و احساس کنند که اشتباه حس می کنند و به حس خود اعتماد نکنند.