آموزشی وند

[SATIAR]

وندهای زبان فارسی
۱. آ/ا/ان
توضیح: این پیشوند برای نفی بکار رفته و همراه با اسم و فعل استفاده می‌شود.

ریشه: در زبان فارسی باستان، فارسی میانه و اوستایی بصورت a/an می‌باشد.

کاربرد در ترجمه متون علمی انگلیسی: در معادل‌سازی کلمات انگلیسی به جای پیشوندهای in/im یا a/ab به کار گرفته می‌شود.

نمونه: آکندن (پر کردن)، آسغدن (نیمه سوختن)، آوردن، امرداد (نامردنی)، انوشه، انیران (نا ایرانی).

نمونه نوساخته: اریخت (amorphous).

 

[SATIAR]

. ابر
توضیح: این پیشوند برای بیان بزرگنمایی به کار رفته و به معنی بر، روی و بالا می‌باشد.
ریشه: در زبان فارسی میانه به صورت abar، زبان فارسی باستان به صورت upariy و اوستایی به صورت upairi می‌باشد.
کاربرد در ترجمه متون علمی انگلیسی: در معادل‌سازی کلمات انگلیسی به جای پیشوند super/hyper به کار گرفته می‌شود.
نمونه: ابرمرد.
نمونه نوساخته: ابررسانا(superconductive)، ابرنواختر (ابر+نو+اختر = supernova).

 

[SATIAR]

. ابی
توضیح: این پیشوند دیسه کهنتر «بی» بوده که کاربردی نیز مانند آن دارد و به معنی بدون می‌باشد.

ریشه: در زبان فارسی میانه به صورت abi، زبان فارسی باستان به صورت apaiyو اوستایی به صورت apa می‌باشد.

کاربرد در ترجمه متون علمی انگلیسی: در معادل‌سازی کلمات انگلیسی به جای پیشوند in/im یا a/ab به کار گرفته می‌شود.

نمونه نوساخته: ابیراهش (ابی+راه+ش = aberration).

 

[SATIAR]

. اَپا
توضیح: این پیشوند به معنی دور، دوراز، بیرون از و از می‌باشد.

ریشه: در زبان فارسی باستان و اوستایی به صورت apâ می‌باشد.

کاربرد در ترجمه متون علمی انگلیسی: در معادل‌سازی کلمات انگلیسی به جای پیشوند apo به کار گرفته می‌شود.

نمونه نوساخته: اپافامیدن (اپا+فام+یدن = to apochromatize)، اپامرکز(apocenter)، اپاکانون (اپا+کانون = apofocus).

 

[SATIAR]

۵. اَپی
توضیح: این پیشوند به معنی روی، در، کنار، افزون بر، به طرف می‌باشد.

ریشه: در زبان فارسی باستان و اوستایی به صورت api/apiy می‌باشد.

کاربرد در ترجمه متون علمی انگلیسی: در معادل‌سازی کلمات انگلیسی به جای پیشوند epi به کار گرفته می‌شود.

نمونه نوساخته: اپی چرخه(epicycle)، اپی ریخت مندی(epimorphism)، اپی زایش (epigenesis).

 

[SATIAR]

. ارتا/اردا/ارد
توضیح: این پیشوند به معنی راست، درست و مستقیم می‌باشد.

ریشه: در زبان فارسی اوستایی به صورت ǝrǝdua می‌باشد.

کاربرد در ترجمه متون علمی انگلیسی: در معادل‌سازی کلمات انگلیسی به جای ortho به کار گرفته می‌شود.

نمونه: اردیبهشت، اردستان، اردبیل، اردکان.

نمونهٔ نوساخته: ارتاساخت، اردابینی (orthoscopic)، ارداکنج (اردا+کنج = orthogonal).

 

[SATIAR]

. سِ/زِ/زُ/شِ/اُس
توضیح: این پیشوند به معنی «بیرون»، «بیرون از» و «از» می‌باشد.

ریشه: در زبان فارسی میانه به صورت us-, uz- و فارسی باستان به صورت ud می‌باشد و در فارسی نو به صورت هَز، از، زِ به جای مانده‌است.

کاربرد در ترجمه متون علمی انگلیسی: در معادل‌سازی کلمات انگلیسی به جای پیشوند ex به کار گرفته می‌شود.

نمونه: زدودن، ستردن، سگالیدن، آزمایش، هزینه.

نمونه نوساخته: اُسکفتن (اس+کفتن = to explode)، اُسپرهون (اس+پرهون = excircle)، زُکاردن (ز+کار+دن = to execute)، زُموژیدن (to emigrate).

 

[SATIAR]

.اف
توضیح: این پیشوند به معنی بر، بالا و روی می‌باشد.

ریشه: در زبان فارسی اوستایی به صورت aiwi و فارسی باستان به صورت abiy می‌باشد.

کاربرد در ترجمه متون علمی انگلیسی: در معادل‌سازی کلمات انگلیسی به جای پیشوند up/above به کار گرفته می‌شود.

نمونه: افسر (چیزی که بر سر می‌نهند)، افراشتن، افزودن.

نمونه نوساخته: افماردن (اف+آماردن = to calculate)، افپریدن (اف +پریدن = to take off)، افشکوب (اف+اشکوب = upstairs).

 

[SATIAR]

. ام
توضیح: این پیشوند به معنی این می‌باشد.
نمونه: امروز، امسال، امشب.
نمونه نوساخته: امیوار (ام+ایوار = این عصر)، امپگاه.
. با
توضیح: این پیشوند در رساندن مفهوم دارندگی چیزی است.
ریشه: در زبان فارسی باستان و اوستایی به صورت upā می‌باشد (رجوع به پیشوند اوپا).
نمونه: باخرد، با آزرم.

 

[SATIAR]

. اندر
توضیح: دیسه‌ای دیگر از «در» بوده و به معنی در، بین، درون است ولی امروز به چم در میان یا بین به کار می‌رود.

ریشه: در زبان فارسی اوستایی به صورت antare و فارسی باستان به صورت antar می‌باشد.

کاربرد در ترجمه متون علمی انگلیسی: در معادل‌سازی کلمات انگلیسی به جای پیشوند inter به کار گرفته می‌شود.

نمونه: اندرشدن، اندرکشیدن، اندرآمدن، اندرخورد.

نمونه نوساخته: اندرکنش (interaction)، اندرهلیدن (to intercalate)، اندراتمیک (interatomic)، اندرهابندیدن (to interconnect).