آموزشی معیارهای نقد ادبی

شاهدخت · 2024/04/26

معیارهای نقد ادبی

شاهدخت · 2024/04/26

مغز انسان اطلاعاتی را به‌واسطه حواس خود از متن دریافت می‌کند و با مرتبط کردن آن اطلاعات ادراکی به آن متن به‌واسطه دانش پیشین و شکل‌گیری استنتاج، معنا می‌دهد. خوانش و تفسیر متون ادبی به درک بهتر متن منجر می‌شوند و انسان از خلال تفسیر امکان مواجهه با پیچیدگی‌های زندگی را درون متن پیدا می‌کند. این تفسیر به خودآگاهی و وسعت دید مخاطب می‌انجامد، درنتیجه پیوند لاینفک ادبیات و انسان را نمایان می‌کند. درواقع تفسیر ادبیات یک کنش اجتماعی قلمداد می‌شود که باعث می‌شود دانش، تمرکز، تجربه و شناخت‌ مخاطب گسترش پیدا کند.

شاهدخت · 2024/04/26

درنتیجه نقد ادبی را می‌توان قلمرویی از دانش معرفی کرد که به‌واسطه‌ آن معیارهایی در اثر ادبی مورد سنجش قرار می‌گیرند که با سرشت انسان در ارتباط هستند. پس نقد ادبی در پی یافتن ارتباط میان ادبیات و انسان است و نه خوانش متنی درباره انسان که این خود محلی برای رفع سوتفاهم‌های دیدگاهی بی‌شماری است، چراکه بسیاری از نقدها به عنوان مثال در ادبیات داستانی صرفا به چگونگی شخصیت‌پردازی و واکنش‌های شخصیت‌های داستانی یا رخدادها می‌پردازند، زیرا در این نگاه، نقد ادبی را چیزی درباره انسان می‌دانند.

شاهدخت · 2024/04/26

همچنین برخی از دیدگاه‌های نقادانه صرفا به بررسی روان‌کاوانه متن یا بررسی متن به لحاظ خوانش فرهنگی و اجتماعی و یا حتی به زیبایی‌شناسی ساختاری متن توجه می‌کنند که در همه این موارد، موجودیت همه‌جانبه انسان در نقد نادیده گرفته شده است، درصورتی که تأکید می‌کنم: نقد ادبی به ارتباط انسان و ادبیات می‌پردازد و نه ادبیاتی که در خدمت انسان است.

شاهدخت · 2024/04/26

به نظر می‌رسد که رویکردی که به‌واسطه‌ی پل زدن با علوم مختلفی از جمله روان‌شناسی، عصب‌شناسی و زبان‌شناسی می‌تواند چنین نگاهی به نقد ادبی داشته باشد و دروازه‌ای را برای نگاه کردن به متون ادبی بگشاید، نقد شناختی ادبیات و هنر باشد، چراکه براساس رویکرد شناختی، نقد ساختار خود را از ساختار وجودی انسان می‌گیرد. درواقع در میان رویکردهای مختلف نقد ادبی، رویکردی که می‌تواند به بررسی هر سه محور مخاطب، متن و مولف بپردازد، بی‌شک شعرشناسی شناختی است که البته منحصر به بررسی شعر نیست و دراینجا شعرشناسی به معنای بوطیقای ادبی است در مجاز جزء به کل، چراکه شعر قدیمی ترین ژانری است که در ادبیات بیشتر ملل شکل گرفته است و به صورت مجازی، بوطیقا با اصطلاح شعرشناسی در این رشته مورد استفاده قرار می‌گیرد.

شاهدخت · 2024/04/26

البته این رشته را با عنوان سبک‌شناسی شناختی یا بلاغت شناختی نیز می‌شناسند و دغدغه اصلی نقد ادبی در این رویکرد، ارزیابی اثر ادبی براساس تطابق زیستی اثر با وجود انسان است. به عبارت دقیق‌تر، معیارهای سنجش اثر ادبی در این رویکرد از ساختارهای زیستی انسان گرفته می‌شود و ادبیات همانند انسان دارای اندام، ذهن و حضوری اجتماعی در نظر گرفته می‌شود، چراکه انسان موجودی اجتماعی است و ادبیات حاصل ذهن مولف، بافت زبانی-فرهنگی-اجتماعی و ذهن مخاطب است. نقد ادبی شناختی با استفاده از نظریات روان‌شناسی و عصب‌شناسی به خوانش متن، شناخت جهان، تصویرپردازی ذهنی، کنشگری اجتماعی، میزان همدلی مخاطب با اثر و دریافت‌های مخاطب برای شکل‌گیری بینش جدید و تفکر خلاقانه می‌پردازد و این مسیری است که جهان کنونی به سمت آن حرکت می‌کند: نقد شناختی ادبیات و هنر.

شاهدخت · 2024/04/26

از این منظر، انسان به عنوان موجودی تجربه‌گر دارای ویژگی‌هایی است که در صورت تطابق با متن ادبی، می‌توانیم به نقدی دست یابیم که زنده و پویا است و توانایی انعکاس جهان انسان را در بیشتر ابعاد یک متن دارد. چنین متنی دارای اندام و ساختاری است که بر معنای درونی آن تاثیر می‌گذارد، همان‌گونه که دست‌ها و پاهای انسان در معنا دادن به زندگی او نقش دارند، همان‌گونه که اگر سر انسان در بالاترین بخش بدنش قرار نداشت، جهان را به‌گونه‌ای دیگر درک می‌‌کرد و همان‌گونه که قرارداشتن چشم‌ها نه در کف پا، بلکه در چهره بر چگونگی شناخت انسان از جهان تاثیر دارد. چنین نقدی که همان زندگی انسان در جهان است، معیارهایی از وجود انسان را به عاریت می‌گیرد که عبارتند از اندامی‌شدگی (تجسم‌یافتگی) یا بدن‌مندی، طرح‌واره‌های ذهنی و مفهومی‌سازی‌های طرح‌واره‌ای، توجه و حافظه به صورت کانونی‌شدگی و پیش‌انگاشت، اصول شناختی مختلف مانند نقش و زمینه، شباهت، انسداد و دیگر اصولی که انسان را قادر به شناخت جهان می‌کنند و برای نقد ادبی به عنوان روش و اصولی در نظر گرفته می‌شوند که بتواند اثری را تحلیل و ارزیابی کند.

شاهدخت · 2024/04/26

همچنین براساس این رویکرد می‌‌توان نشان داد که چگونه ادبیات بر سرنوشت انسان تأثیر می‌گذارد و چه کیفیت‌هایی را به توانایی‌های انسان می‌افزاید که از آن جمله‌اند تقویت حافظه، افزایش تمرکز و ایجاد آرامش ذهنی که به دلیل شل شدن ماهیچه‌ها ایجاد می‌شود، افزایش مهارت‌های زبانی به دلیل فعال‌تر شدن قشر خاکستری مغز در لوپ پیشانی، ایجاد همدلی به دلیل وجود سلول‌های آینه‌ای در نظام عصبی انسان و بسیاری موارد دیگر. درنتیجه، رویکرد شناختی قادر به تبیین جایگاه ادبیات در زندگی انسان و همچنین ارزیابی انواع ادبی براساس اصول شناختی انسان از دستور زبان گرفته تا مفهوم‌سازی‌های طرح‌واره‌ای است.

شاهدخت · 2024/04/26

ریشه‌ی این رویکرد، در تجربه‌گرایی و واقعیت‌گرائی اندامی‌شده است که ریشه در آثار مرلوپونتی دارد و «این رویکرد نه تنها به یافته‌های تجربی مانند اندامی‌شدگی ذهنی، ماهیت ناخودآگاه تفکر و سرشت استعاری مفاهیم انتزاعی می‌پردازد، بلکه مدعی ایجاد تغییراتی در روند تفکر غرب است» (زلاتیف[1]، 2010: 415). درواقع به نقل از لیکاف و جانسون با شکل‌گیری رویکرد شناختی بسیاری از مفاهیم در سنت تفکر غرب تغییر کرد (لیکاف و جانسون، 1999: 3-6) و روح تازه‌ای در بسیاری از رشته‌ها از جمله نقد ادبی، مطالعات نشانه‌شناسی و جامعه‌شناسی و همچنین عصب‌شناسی دمیده شد:

شاهدخت · 2024/04/26

آنچه امروزه درباره‌ی ذهن می‌دانیم، با دیدگاه فلسفی سنتی درباب فرد متفاوت است. به عنوان مثال، هیچ دوگانگی دکارتی در فرد وجود ندارد... انسان کانتی خودمختار با آزادی تقریبی و دلایل متعالی که اخلاقیات را به او دیکته می‌کنند، وجود ندارد. انسان ابزاری که عقلانیت او یک عقلانیت اقتصادی است، یعنی حداکثر ابزاری‌گرایی، وجود ندارد... انسان پدیدارشناختی که از خلال مکاشفه‌ی پدیدارشناختی می‌تواند همه چیز را درباره‌ی ذهن و ماهیت تجربه دریابد، یک خیال بیش نیست... هیچ انسان کاملاً پساساخت‌گرایی که همه‌ی معناها برای او قراردادی، نسبی، و یا از لحاظ تاریخی مشروط یا از لحاظ اندامی-مغزی غیرساخت‌مند باشد، وجود ندارد. هیچ انسان فرگه‌ای وجود ندارد که برای او تفکر از اندام جدا باشد... هیچ چیزی به نام انسان محاسبه‌گر که ذهنش مانند رایانه قادر به محاسبه باشد، وجود ندارد... و در آخر، هیچ انسان چامسکیایی وجود ندارد که زبان برای او یک نحو یا یک فرم خالص و فارغ از معانی، بافت، ادراک، احساس، حافظه، توجه، کنش و ماهیت پویای ارتباط باشد.

جستجو

خوش آمدید

آموزشی معیارهای نقد ادبی

اطلاعات موضوع

شاهدخت

دستیار معاونت

شاهدخت

دستیار معاونت

شاهدخت

دستیار معاونت

شاهدخت

دستیار معاونت

شاهدخت

دستیار معاونت

شاهدخت

دستیار معاونت

شاهدخت

دستیار معاونت

شاهدخت

دستیار معاونت

شاهدخت

دستیار معاونت

شاهدخت

دستیار معاونت

یکم راجب ما بدون:

دوست تو

جدیدترین کاربران

آمار بَرخط