نمونهای از یک مخمس
تخمیس زیر را شاه اسماعیل یکم با تضمین از غزل حافظ سروده است. سه مصراع اول هر بند از شاه اسماعیل (با تخلص خطایی) است و دو مصراع آخر هر بند، یک بیت از غزل حافظ است.
تو آن گلی که خراب تو گلعذارانند
اسیر بند کمند تو شهسوارانند
به بند دانه و دامت چو من هزارانند
غلام نرگس مسـ*ـت تو تاجدارانندخراب بادهٔ لعل تو هوشیارانند
تو با کرشمه و ناز و گدا به عجز و نیاز
کنون که صاحب حسنی به حسن خویش بناز
تو را رقیب و مرا شد سرشک محرم راز
تو را صبا و مرا آب دیده شد غمازوگرنه عاشق و معشوق رازدارانند
رسید موسم گل، عیش و کامرانی کن
گذشت عمر، گرانی مکن روانی کن
خلاف زاهد مکار تا توانی کن
در آ به میکده و چهره ارغوانی کنمرو به صومعه کآنجا سیاهکارانند
سپاه خال و خطتت میکنند غارت دین
نشسته ابرو و چشمت ز گوشهها به کمین
کشیده صف ز خطا تا به روم لشکر چین
گذر بکن چو صبا بر بنفشهزار و ببینکه از تطاول زلفت چه سوگوارانند
چو آفتاب رُخت نیست ماه در خاور
نهاده پیش قدت سرو سرکشی از سر
ندیده دیده چو روی تو ای پریپیکر
به زیر زلف دو تا چون نگه کنی بنگرکه از یمین و یسارت چه بیقرارانند
ببین که مردم چشمت چو آهوی صیاد
ز خال دانه ز زنجیر زلف دام نهاد
ز خال و دانه خطایی چنین به دام افتاد
خلاص حافظ از آن زلف تابدار مبادکه بستگان کمند تو رستگارانند