فلسفه‌ی وجودی بر اساس چندین اصل کلیدی شکل‌گرفته است:

1. وجود بر ماهیت مقدم است: این اصل یکی از بنیادی‌ترین مبانی فلسفه‌ی وجودی است. به‌عبارت‌دیگر، انسان ابتدا وجود دارد و سپس هویت و ماهیت خود را از طریق انتخاب‌ها و اعمال خود شکل می‌دهد. این دیدگاه به‌ویژه در آثار سارترو به وضوح بیان شده است.

2. آزادی و انتخاب: وجودی‌ها بر این باورند که انسان‌ها آزاد هستند و می‌توانند انتخاب‌های خود را انجام دهند. این آزادی به آن‌ها این امکان را می‌دهد که معنای زندگی خود را بسازند. با این حال، این آزادی همچنین مسئولیت را به همراه دارد؛ زیرا هر انتخابی که فرد انجام می‌دهد، تبعاتی دارد.

3. تنهایی و بی‌معنایی: فلسفه‌ی وجودی به تنهایی انسان در دنیای مدرن و بی‌معنایی موجود در زندگی توجه دارد. این احساس تنهایی ناشی از عدم وجود یک معنا یا هدف مطلق در زندگی است. هایدگر به‌ویژه به این موضوع پرداخته و به بررسی مفهوم "وجود" و "عدم" می‌پردازد.

4. جستجوی معنا: در فلسفه‌ی وجودی، انسان به‌طور مداوم در جستجوی معنا و هدف در زندگی خود است. این جستجو می‌تواند به‌صورت فردی یا اجتماعی باشد و ممکن است در مواجهه با چالش‌ها و بحران‌های وجودی به اوج خود برسد.​

فلسفه‌ی وجودی تأثیرات عمیقی بر زندگی انسان‌ها و نحوه‌ی تفکر آن‌ها درباره‌ی زندگی، مرگ، و معنا گذاشته است:

1. آزادی فردی: این فلسفه به انسان‌ها این امکان را می‌دهد که احساس آزادی و اختیار بیشتری در زندگی خود داشته باشند. با درک این‌که آن‌ها می‌توانند انتخاب کنند، افراد ممکن است به سمت تحقق هدف‌ها و آرزوهای خود حرکت کنند.

2. مسئولیت‌پذیری: با آزادی انتخاب، مسئولیت نیز به دوش فرد می‌افتد. فلسفه‌ی وجودی به انسان‌ها یادآوری می‌کند که هر انتخابی که انجام می‌دهند، تأثیراتی بر خود و دیگران خواهد داشت. این مسئولیت‌پذیری می‌تواند به رشد شخصیت و بهبود روابط اجتماعی منجر شود.

3. جستجوی معنا: فلسفه‌ی وجودی به انسان‌ها این امکان را می‌دهد که به دنبال معنا و هدف در زندگی خود باشند. این جستجو ممکن است شامل هنر، علم، دین، یا هر فعالیت دیگری باشد که انسان را به تفکر و تأمل وادار می‌کند.

4. مواجهه با بحران‌های وجودی: فلسفه‌ی وجودی به انسان‌ها کمک می‌کند تا با بحران‌های وجودی خود مواجه شوند. این بحران‌ها می‌توانند ناشی از مرگ، جدایی، یا عدم موفقیت در زندگی باشند. با درک این‌که زندگی ممکن است بی‌معنا باشد، افراد می‌توانند به‌جای تسلیم شدن، به جستجوی معنا و هدف بپردازند.
​

با وجود تأثیرات مثبت فلسفه‌ی وجودی، این فلسفه نیز با نقدهایی مواجه است:

1. نسبی‌گرایی: یکی از انتقادات اصلی به فلسفه‌ی وجودی این است که این فلسفه ممکن است به نسبی‌گرایی منجر شود. به این معنا که اگر هر فرد معنای خاص خود را برای زندگی‌اش بسازد، ممکن است هیچ معنای مطلقی وجود نداشته باشد. این موضوع می‌تواند به چالش‌های اخلاقی و اجتماعی منجر شود.

2. تأکید بر فردیت: برخی منتقدان بر این باورند که تأکید بیش از حد بر فردیت و آزادی شخصی می‌تواند به انزوا و جدایی اجتماعی منجر شود. در دنیای مدرن، این موضوع می‌تواند به افزایش تنهایی و بی‌معنایی در جامعه منجر شود.

3. عدم توجه به ابعاد اجتماعی: برخی منتقدان معتقدند که فلسفه‌ی وجودی به‌طور کلی بر ابعاد اجتماعی و فرهنگی زندگی انسان‌ها توجه کافی ندارد. این فلسفه ممکن است بیشتر بر فرد و انتخاب‌های او تمرکز کند و از تأثیرات اجتماعی و فرهنگی غافل شود.​

فلسفه‌ی وجودی به‌عنوان یک جریان فکری عمیق و تأثیرگذار، به بررسی سؤالات بنیادین درباره‌ی وجود، آزادی، و مسئولیت می‌پردازد. این فلسفه به انسان‌ها این امکان را می‌دهد که به جستجوی معنا و هدف در زندگی خود بپردازند و با بحران‌های وجودی خود مواجه شوند. با این حال، نقدهای موجود بر این فلسفه نشان می‌دهد که باید به ابعاد اجتماعی و فرهنگی زندگی نیز توجه شود. در نهایت، فلسفه‌ی وجودی به ما یادآوری می‌کند که زندگی یک سفر است و ما مسئول ساختن معنا و هدف خود در این سفر هستیم.​