نیکوماخوس در حدود ۶۰ تا ۱۲۰ میلادی در شهر آفسوس (Ephesus) متولد شد. او فرزند فیلسوف و ریاضی‌دان مشهور، فیلوپونوس (Philoponus) بود. نیکوماخوس در جوانی به آتن رفته و تحت تأثیر فلاسفه و ریاضی‌دانان بزرگ آن زمان قرار گرفت. او به‌ویژه تحت تأثیر افکار افلاطون و ارسطو قرار داشت و در آثارش از نظریات آن‌ها بهره برده است. نیکوماخوس نه تنها به فلسفه و ریاضیات پرداخته بلکه به موسیقی و هنر نیز علاقمند بود. او بر این باور بود که ریاضیات و موسیقی ارتباط نزدیکی با یکدیگر دارند و می‌توانند به درک بهتری از جهان کمک کنند.​

نیکوماخوس آثار متعددی دارد که مهم‌ترین آن‌ها به شرح زیر است:

1. "کتاب دربارهٔ عددها" (Introduction to Arithmetic): این کتاب به بررسی مفاهیم عدد و سیستم‌های عددی می‌پردازد. نیکوماخوس در این اثر به تحلیل خواص عددها و روابط آن‌ها می‌پردازد. او به‌ویژه به عددهای کامل و عددهای خوش‌نسبت اشاره می‌کند و تأثیر آن‌ها بر فلسفه و علم را بررسی می‌کند.

2. "کتاب دربارهٔ اخلاق" (The Enchiridion): در این اثر، نیکوماخوس به بررسی اخلاق و فضیلت‌ها می‌پردازد. او نظریات خود را دربارهٔ زندگی خوب و فضیلت‌های انسانی بیان می‌کند و بر اهمیت اخلاق در زندگی فردی و اجتماعی تأکید می‌کند.

3. "کتاب دربارهٔ موسیقی" (On Music): در این کتاب، نیکوماخوس به بررسی ارتباط ریاضیات و موسیقی می‌پردازد. او به تحلیل سازهای موسیقی و نسبت‌های ریاضی در تولید صدا می‌پردازد و تأثیر موسیقی بر روح و روان انسان را بررسی می‌کند.
​

نیکوماخوس در فلسفه‌اش به پیوند میان ریاضیات، اخلاق و موسیقی توجه ویژه‌ای داشت. او بر این باور بود که ریاضیات به عنوان یک زبان جهانی می‌تواند به درک بهتر از جهان و روابط انسانی کمک کند. در زیر به برخی از مهم‌ترین اندیشه‌های او اشاره می‌کنیم:

1. پیوند ریاضیات و اخلاق: نیکوماخوس معتقد بود که ریاضیات و اخلاق به یکدیگر وابسته‌اند. او بر این باور بود که درک عددها و نسبت‌ها می‌تواند به درک بهتر فضیلت‌ها و رفتارهای اخلاقی کمک کند.

2. عددهای کامل: او به بررسی عددهای کامل و خوش‌نسبت پرداخت و تأکید کرد که این عددها نماد زیبایی و هماهنگی در جهان هستند. نیکوماخوس بر این باور بود که عددهای کامل می‌توانند به عنوان الگوهایی برای زندگی خوب و فضیلت‌ها عمل کنند.

3. تأثیر موسیقی بر روح: نیکوماخوس به تأثیر عمیق موسیقی بر روح و روان انسان پرداخت. او بر این باور بود که موسیقی می‌تواند احساسات انسان را تحت تأثیر قرار دهد و به تقویت فضیلت‌ها کمک کند.​

نیکوماخوس در آثارش به بیان نکات عمیق و فلسفی پرداخته است. برخی از سخنان او عبارتند از:

- "عددها، زبان جهان هستند.": این جمله نشان‌دهندهٔ اعتقاد او به اهمیت ریاضیات در درک جهان است.

- "زندگی خوب، زندگی‌ای است که در آن فضیلت‌ها حاکم باشند.": نیکوماخوس بر این باور بود که فضیلت‌ها اساس زندگی خوب را تشکیل می‌دهند.

- "موسیقی، روح ریاضیات است.": او تأکید کرد که موسیقی و ریاضیات از یکدیگر جدا نیستند و هر دو به نوعی به درک زیبایی و هماهنگی در جهان کمک می‌کنند.​

نیکوماخوس به عنوان یک فیلسوف و ریاضی‌دان، تأثیر زیادی بر تفکر فلسفی و علمی بعد از خود گذاشت. آثار او به ویژه در زمینه ریاضیات و اخلاق، به عنوان منابع مهم در سنت فلسفی یونان و بعدها در دوران رنسانس و عصر جدید مورد استفاده قرار گرفت. او به‌عنوان یکی از نخستین کسانی که به پیوند میان ریاضیات، موسیقی و فلسفه توجه کرد، شناخته می‌شود.​

نیکوماخوس به عنوان یک فیلسوف و ریاضی‌دان برجسته، به بررسی عمیق مفاهیم ریاضی و اخلاق پرداخته و تأثیرات آن‌ها بر زندگی انسان را مورد بررسی قرار داده است. آثار او به‌ویژه در زمینه ریاضیات و اخلاق، همچنان مورد توجه قرار دارند و نشان‌دهندهٔ پیوند عمیق میان علم، هنر و فلسفه هستند. نیکوماخوس با تأکید بر اهمیت فضیلت‌ها و زیبایی در زندگی، به ما یادآوری می‌کند که درک عمیق‌تری از جهان و خودمان می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی‌مان کمک کند.​