آبشخور اساسی عرفان و تصوف اسلامی قرآن و مأثورات نبوی است. از آنجا که در قرآن کریم و احادیث شریف، مطالب معتنابة نسبت به دنیا و موضوعات پیرامون آن ذکر شده است طبیعی است که این گونه سخنان سخت مورد عنایت صوفیان و عارفان در ادوار بعد قرار گرفته باشد. عمده مطالب در خصوص دنیا از دیدگاه عرفا را میتوان ذیل سه عنوان دم مدح و مطالب متفرقه مربوط به دنیا قرار دارد. بیشترین مطالبی که از عرفا ذکر شده در مذمت دنیا و عدم وابستگی و دلبستگی به آن است. چه به زعم آنها تا زمانی که انسان از دوستی دنیا نبریده باشد به مقام جمع و آرامش روحی و قلبی نخواهد رسید. البته برخی نیز هم زمان با دم دنیا جنبه مثبت آن را فراموش نکرده و دنیا را از آن جهت که بستر و زمینه ای برای فراهم آوردن توشه عقبی و کشتزار آخرت است ستوده و جایگاه عبرت آموزی آنرا گوشزد کرده اند. مطالب پراکنده دیگری نیز از عرفا در پیوند با دنیا ذکر شده است که هر یک در جایگاه خود قابل تأمل است. چنان که یکی از عرفا وصول به درجه صالحان و پاکان را منوط به چشیدن عذاب و عقوبت دنیا دانسته و دیگری از فرط بی نیازی و توکل همه دارایی خود را به یکی از مریدان خویش بذل میکند عارفی دیگر نیز عاقل و زیرک را فردی میداند که فریب دنیا و جاذبه های آن را نخورده و دلباخته زیباییهای ظاهری آن نشده باشد.