ادبیات کهن دنیا از منظر عرفا

FROSTBITE · دوشنبه ساعت 09:10

رشیدالدین فضل الله میبدی نیز به استناد گفته یکی از بزرگان دین زر و سیم و انواع مال و ثروت را عین دنیا تلقی نمی کند بلکه آن را ظروف و اوعیه دنیا میداند و بر این باور است که دنیا جمله حسرت و باد سرد است. اما در عین حال سرانجام مرد دین دار دنیا گذار را به نقل از قرآن چنین تصویر میکند که در روز قیامت چهره آنها در آن روز تازان و روشن و خندان و شادان است. » (عبس (39-38) اما فرجام کار دنیا دار دین گذار را باز به نقل از قرآن چنین تصویر میکند که رویهایی دارند آن روز گرد آلود تاریکی خاک و سیاه بر آن نشسته» (عبس (41-40) (مییدی (206:13725) وی در تفسیر عبارت شریفه «کفوا ایدیکم» (نساء) و (77) میگوید که معنی این جمله آن است که دست از دنیا باز دارید و در شهوات برخود فرو ببندید و مال و جاه دنیا براندازید. آن چه حرام است لعنت است آنچه حلال است محنت است و آنچه افزودنی است عقوبت است. همان ۲۰۸) و در تایید و تصدیق مطالب خود سختی از علی (ع) می آورد که آن حضرت هر وقت که به دنیا بر میگذشت دامن دیانت خویش فراهم گرفتی ترسان ترسان و گفتی غری غیری با دنیا فقد تبتك ثلاثاً

FROSTBITE · دوشنبه ساعت 09:10

سری سقطی نیز بر این باور است که خدای متعال دنیا را از اولیاء و اوصیاء بازداشته و دوستی او را از دل آنها بیرون کرده است چرا که آن را بر ایشان نپسندیده است. قشیری (176:1374) و عارفی دیگر - ابو علی ثقفی نیز گفته است افت از این شغلهای دنیا چون بر کسی اقبال کند و اف از حسرت وی چون برگردد و عاقل آن است که میل به چیزی نکند که چون اقبال کند مشغله باشد و چون برگردد حسرت بود (همان (۷۳) اما یکی از مسبوط ترین مطالبی که در مذمت دنیا و آفات آن ذکر شده و توجه بدان را از اهم واجبات مریدان و سالکان الی الله دانسته اند مواردی است که نجم رازی بر شمرده و آنها را طی ده آفات و صفات نکوهیده مورد بررسی قرار داده است. در مال و جاه دنیاوی نیز چند صفت ذمیمه و افت مودع است. صفات ذمیمه و آفات که در مال و جاه دنیا حاصل است اول طغیان است...

FROSTBITE · دوشنبه ساعت 09:11

و تفاخر فخر و خیلا کردن است بر اقرآن و تکبر و ترفع جستن بر اخوان و فراموش کردن حق ششم تکاثر است و تکاثر مباهات نمودن و لاف زدن است به بسیاری مال و از خدای غافل شدن هفتم مشغولی است... و مشغولی تضییع عمر است در جمع و حفظ مال و صرف و خرج آن در تحصیل مرادات دنیوی و مستلذات نفسانی و تمتعات حیوانی هشتم بخل است. و بخل منع حقوق مال است از زکوه و صدقه و مدد اخوان وصله رحم و اجابت سایل و اکرام ضیف و اکرام جار و توسع نفقه بر عیال و خدم و خول و تعهد علما و صلحا و تفقد غربا و ضعفا و امثال آن نهم تبذیز است

FROSTBITE · دوشنبه ساعت 09:12

و تبذیر اسراف است در اتفاق بر خلاف رضای خدای و فرمان حق و تضییع مال در طلب جاه و منصب و سخاوت برای شهرت و صیت و ثنای حق دهم غرورست غرور دل بر دنیا نهادن است و به مزخرفات او فریفته شدن و آخرت و مرگ و حساب و ترازو و صراط و ثواب و عقاب فراموش کردن نجم) رازی (505:1371-503) از خیر النساج نیز نقل شده است که پس از مرگ به خوابش دیدند و پرسیدند خدا با تو چه کرد گفت از این مپرس و لیکن برستم از این دنیای گنده شمار» قشیری (70:1374 فضیل عیاض نیز از نشانه های دشمن داشتن بنده ای را در فراخی دنیای وی می داند؛ چنان که از زبان وی آمده است که گفتی که خدای عزوجل چون بنده را دوست دارد اندوهش بسیار دهد و چون دشمنش دارد دنیا بر وی فراغ کند.» (همان: ۲۸)

FROSTBITE · دوشنبه ساعت 09:12

کند.» (همان: ۲۸) صاحب كتاب التصفيه في احوال المنصوفه در مبحث زهد به طور مستوفی به مسأله دنیا و نقد و بررسی آن می پردازد و استدلال میکند که انسان مومن وقتی که میخواهد ذوق طریقت الاه را بچشد و به فایده زندگانی خویش برسد بایستی که در فضول دنیا زاهد شود و دل از حب حطام او و قید حرص زخارف خلاص دهد و روی به مهم دین ارد که دنیا خانه افت و منزل محنت و محل غرور و فنا و مقام رنج و غناست قطب الدین ابو المظفر (59:1368) وی در ادامه می افزاید که صورت دنیا نرم و دل تشین است اما در حقیقت زهر کشنده است

FROSTBITE · دوشنبه ساعت 09:13

هر که از آن بخورد هلاک میشود. لذا میگوید هر که در این دنیا سبک بارتر باشد در آخرت فراغ بال تر و راحت تر خواهد بود چرا که به قول مهتر علیه السلام خلالها حساب و خرامها عذاب» (همان ۶۰) در ادامه نویسنده در تایید مطالب خود در خصوص بی ارزش بودن دنیا به روایتی از حضرت رسول متمسک میشود که روزی سید علیه السلام با جماعتی از صحابه میرفت به مزبله ای رسید جیفه ای دید آنجا افتاده گفت: من أراد أن ينظر إلى الدنيا فلينظر إلى هذه الحیفه هر که خواهد که دنیا را بیند گو در این مردار نگر که مثل دنیاست» (همان)

FROSTBITE · دوشنبه ساعت 09:14

و از این روست که معتقد است وقتی آدمی بر حب دنیا حریص شود مردار خوار میشود و چون مردار خوار شد مرده دل میشود و از مردم مرده دل نیز طلب حق و سلوک راه حق درست نیاید پس در نتیجه انسان مومن بایستی که ظلمات دنیا و کدورات آن را به خوبی بشناسد و در احوال بالا و پایین آن نیک تأمل کند تا بداند که این دنیا منزل گاه و سرای گذر است و ارزش دل بستن ندارد چرا که به فتوای مصطفی علیه السلام: إن الله لم ينظر إلى الدنيا منذ خلقها بعضاً لها.» (همان)

FROSTBITE · دوشنبه ساعت 09:15

بنابراین تمام سعی و هم وی باید بر این معطوف باشد که از این منزل هر چه سبکبار تر بگذرد و از این روست که خداوند متعال هم این دنیا را سرای لهو و لعب خوانده است پس بنابراین زندگانی این عالم در واقع بازی و سرگرمی است اما نکته ای که درخور دقت است و نباید آن را فراموش کرد آن است که مومنان را برای بازی نیافریده اند. بر این اساس است که میگوید مومن دل را از حب دنیا نگاه باید داشت که چون حب حطام دنیا بر دل وی مستولی شود حریص و بخیل و شحیح و در از امل شود و در حرام افتد و دلگیر گردد و آن که ظلمت حرام ابر دل گردد و نور معرفت منقطع کند که حب الدنيا رأس كل خطيئة » (همان (۶۱-۶۰)

FROSTBITE · دوشنبه ساعت 09:16

و بدین ترتیب است که مومن به مرتبه زهد نایل میشود و زاهد میگردد و هر که زاهد شود در دنیا همه مصائب و نوایب و مکاره روزگار بر دل وی آسان گردد چنانکه رسول عليه السلام خبر داد «من زهد في الدنيا هانت عليه المصيبات» (همان: (۶۱) شهاب الدین سهروردی دشمنی دنیا و دوستی آخرت را مورد تأکید قرار میدهد و به استناد روایتی از رسول خدا (ص) که مستجمع محاسن اخلاق و مستوعب مکارم شیم است سهروردی (۱۰۸:۱۳۸۲) میگوید که آن حضرت وصیتی خطاب به معاد جبل فرموده است و در ضمن آن اشاره کرده است که وصیت میکنم ترا به دشمنایگی دنیا و دوستی آخرت و ترس حساب و شمارگاه

FROSTBITE · دوشنبه ساعت 09:16

در این راستا یعنی دشمنی با دنیا و ترک دلبستگی به آن مطلبی از سهل عبدالله نیز ذکر شده است که اهمیت موضوع را چند برابر مورد تأیید قرار داده و به روشنی تبیین میکند. وی گفته است: «عقل، هزار سهم است و هر سهمی را هزار اسم است و عنوان هر اسمی ترک دنیاست» (همان (۱۸۴) از ابراهیم ادهم نیز روایت شده است که از شرایط نیل به مقام ولایت و ولی بودن عدم رغبت به دنیا و آخرت و فراغت از هر دو است چنان که اندر حکایت است که ابراهیم ادهم مردی را گفت خواه تا تو ولبی باشی از اولیای خداوند تعالی؟ گفتا خواهم گفت به دنیا و عقبی رغبت مکن فاما خود را از کونین فارغ گردان قاصد برای محبت حق تعالی هجویری (۳۲۶:۱۳۹۰)

جستجو

خوش آمدید

ادبیات کهن دنیا از منظر عرفا

اطلاعات موضوع

FROSTBITE

همیار سرپرست ادبیات

FROSTBITE

همیار سرپرست ادبیات

FROSTBITE

همیار سرپرست ادبیات

FROSTBITE

همیار سرپرست ادبیات

FROSTBITE

همیار سرپرست ادبیات

FROSTBITE

همیار سرپرست ادبیات

FROSTBITE

همیار سرپرست ادبیات

FROSTBITE

همیار سرپرست ادبیات

FROSTBITE

همیار سرپرست ادبیات

FROSTBITE

همیار سرپرست ادبیات

یکم راجب ما:

Links

جدیدترین کاربران

آمار بَرخط