جامعه ایرانی آداب و رسوم اصفهان

[DELVAN.]

اصفهان شهری تاریخی در مرکز ایران است. این شهر مرکز استان اصفهان و نیز شهرستان اصفهان است. اصفهان از روزگاران کهن تاکنون به نام‌های : صفاهان ، صفویان ، پارتاک ، پارک ، پاری ، پاریتاکن، پرتیکان، جی ، رشورجی ، سپاهان ، سپانه ، شهرستان ،صفاهون ، گابا، گابیان ، گابیه ، گبی ، گی و نصف جهان سرشناس بوده‌است. پس از فتح توسط اعراب مسلمان و چون در عربی حرف «پ» وجود نداشته با لهجه و حرف «ص» بصورت <اصفهان> تلفظ گردید.

 

[DELVAN.]

آداب و رسوم مردمان اصفهان نیز مانند دیگر مناطق ایران، خاص و متنوع خود است. از جمله آداب و رسوم مردمان اصفهان می‌توان به مراسم‌های گلاب‌گیری، شب اسفند، آتش افروزی و جل جلانی، چله بزرگ و چله کوچک، چهارشنبه سوری و عید نوروز اشاره کرد.

آداب و رسوم مردم اصفهان در ایام نوروز :

اصفهانی‌ها نیز مانند همه مردم ایران‌زمین از اوایل اسفندماه با خانه‌تکانی و خرید نوروزی به پیشواز نوروز می‌روند و سفره‌های هفت‌سین علاوه بر خانه‌ها در مغازه‌ها و مراکز تجاری اصفهان گسترده می‌شود.

مردم اصفهان در این روزها، شب بو و سنبل و ماهی قرمز می‌خرند و پوشیدن لباس نو با رنگ‌های شاد از آداب قدیمی مردم اصفهان است و شیرینی‌های اصفهان نظیر «گز و نبات و پولکی» هم پای ثابت پذیرایی اصفهانی‌ها از مهمانان نوروزی است.

 

[DELVAN.]

بازدید‌های نوروزی و رفتن سر مزار درگذشتگان از رسومی اصلی اصفهانی‌ها است و «سبزه انداختن» با ماشک و گندم و عدس را که به طرز هنرمندانه‌ای در کنار ماهی قرمز و کتاب و گل و سنبل و سنجد و سیر و سکه و سمنو، سیب، سرکه و سماق در سفره هفت‌سین قرار می‌گیرد.


یکی از رسوم قدیمی در اصفهان که اکنون کمتر دیده می‌شود، رسم شاد قاشق زنی است که کودکان و نوجوانان با زدن قاشق به یک ظرف فلزی، به در خانه‌ها همسایه‌ها می‌رفتند و آن‌ها هم با دادن شیرینی و شکلات و تنقلات در ظرف کودکان این رسم را گرامی می‌داشتند و شادی را به آن‌ها هدیه می‌دادند.

 

[DELVAN.]

تا دهه ۵۰ و ۶۰ در اصفهان خانواده‌ها گرد هم می‌آمدند و ۳ تا ۷ بوته روشن می‌کردند و از روی آن می‌پریدند. بنیان جشن چهارشنبه به افروختن آتش یا چراغ در سپیده‌دمان در شب آخر سال بر بام خانه و به یاد درگذشتگان باز می‌گردد که با گذشت زمان جای خود را به چهارشنبه‌سوری داده است و زمان آتش‌افروزی به جای سپیده دم به سر شب در شب چهارشنبه آخر سال تغییر یافته است.

پختن غذای مخصوص شب عید که سبزی‌پلو با ماهی است، هم از رسوم اصفهانی‌هاست که البته برخی هم به پختن شوید پلو یا باقلا با ماهی یا کوکو سبزی با پلو اقدام می‌کنند.

همچنین، در مراسم سیزده به در نیز متداول‌ترین غذای مردم اصفهانی‌ها جوجه‌کباب است که برخی استامبولی پلو را هم برای این جشن می‌پسندند.

 

[DELVAN.]

مردم اصفهان در سیزده به در به بازی‌های محلی می‌پردازند که از این بازی‌ها می‌توان هفت‌سنگ، گرگم به هوا، وسطی، بادبادک پرانی، قائم باشک، گل و پوچ و نان بیار کباب ببر را نام برد.

آیین شب اسفند :

شب اسفند مشهورترین آیین شهرهای اصفهان و کاشان است. در ماه اسفند هر سال روزهای ماه بیست و پنج روز محاسبه می شوند و سال نیز ۳۶۰ روز محاسبه می شود و به ۵ روز باقی مانده سال پنجه می گویند. این جشن معمولا از حدود یک الی دو ماه قبل از اسفند برنامه ریزی می شود. اصالت این جشن از شهر کاشان است و بیشتر در شهرهای کاشان و شهرهای اطراف آن انجام می گیرد

 

[DELVAN.]

آيين شب چله در اصفهان به دو نام چله زری و عمو چله تقسيم می شود و دليل اين امر هم اين بوده كه همه موجودات و اشيا را بر اساس جنس مذكر و مؤنث تقسيم می كردند.

‎اصفهانی ها دو شب را به عنوان چله برپا می كردند و آيين های مخصوص به آن را به جا می آوردند كه اين آيين به صورت خانوادگی برگزار می شده و خانواده ها با پهن كردن سفره شب چله اين شب را سپری می كردند. هندوانه به عنوان مهم ترين ميوه بر سر اين سفره قرار می گيرد به عنوان نمادی كروی كه برونش سبز و درونش قرمز است و سمبل خورشيد محسوب مي شود. از ديگر آيين هاي اين شب پهن كردن رختخواب ها در هواي آزاد به خصوص در مقابل خورشيد با هدف خوش آمد گويی به عمو چله و چله زری بوده است.

خوراک شب چله هم يكي از غذا هاي محلی مثل كوفته گندی و...است و چنانچه مقدور باشد پلو ماهی است.