آموزشی آرایه چیست به همراه مثال

['Nika]

آرایه های ادبی چیست؟
آرایه های ادبی یا صناعات ادبی مجموعه‌‎‌ای از روش‌های نغز و هنرمندانه هستند که زیبایی و اثر بخشی کلام را از نظر لفظی و معنایی افزایش داده و سبب نفوذ کلام در دل مخاطب می‌شوند.

 

['Nika]

نویسندگان و شاعران در دوره‌های پیشین از خواجه عبدالله انصاری، ناصرخسرو و خاقانی گرفته تا سعدی و حافظ و دیگر شعرا در دوره معاصر از فروغ و سهراب تا دولت آبادی و قیصر امین پور و شفیعی کدکنی، در شعرها و نوشته‌های خود از آرایه‌های ادبی به عنوان ابزاری برای جلوه بخشیدن و اثر گذارتر بودن نوشته‌هایشان استفاده کردند.

 

['Nika]

آرایه چیست؟
آرایه از مصدر آراستن به معنی زینت دادن و آرایش کردن گرفته شده است. در واقع می‌توان گفت آرایه ابزاری است که وظیفه‌اش خوش نما و خوش منظر کردن جمله است.

 

['Nika]

انواع آرایه‌های ادبی
آرایه‌های ادبی را از نظر اینکه به زیبایی‌های لفظی کلام بیافزایند یا به زیبایی‌های معنایی ، به دو دسته تقسیم می‌کنند:

آرایه های ادبی لفظی
آرایه‌های ادبی معنوی

 

['Nika]

آرایه‌های ادبی لفظی
آرایه‌هایی که نوع واژه از معنی واژه‌ مهمتر است. صدا و آوای واژه‌ها اهمیت دارند. چرا که شعر و نثر را با یک موسیقی درونی همراه می‌کنند و سبب آهنگین شدن آنها می‌شوند. کلمات هم وزن، هم جنس و یا کلماتی که در یک واج اختلاف دارند از این دست می باشند.

 

['Nika]

مهمترین آرایه‌های لفظی

واج آرایی
سجع
جناس
تکرار
موازنه
ترصیع
تصدیر
و قلب

 

['Nika]

آرایه های ادبی معنوی
آرایه‌های ادبی معنوی آرایه‌هایی هستند که از تناسب‌های معنایی بین واژه‌ها بوجود می‌آیند. در واقع می‌توانیم بگوییم در این نوع آرایه‌ها شکل ظاهری کلمه باعث هنرمندانه شدن کلام نشده بلکه تناسبی که بین معنای کلمات وجود دارد دلیل این زیبایی و هنرمندی است.

 

['Nika]

به عبارتی در آرایه‌های ادبی معنوی آنچه اهمیت دارد ارتباط معنایی کلمات با یکدیگر است، گاهی نیاز است برای دلنشین شدن نوشته و نفوذ به دل مخاطب، شاعر یا نویسنده از روش غیر مستقیم برای گفتن آنچه در ذهنش می‌گذرد استفاده کند، این غیر مستقیم گویی زمینه‌ساز بوجود آمدن یک سری از آرایه‌ها می‌شود که به آن‌ها آرایه‌های ادبی معنوی می‌گویند.

 

['Nika]

مهمترین آرایه‌های ادبی معنوی شامل ۱۸ مورد زیر هستن:

تشبیه
استعاره
مجاز
کنایه
تشخیص
مراعات النظیر
تضاد
متناقض نما
تلمیح
تضمین
ایهام
ایهام تناسب
حس‌آمیزی
حسن تعلیل
اغراق
اسلوب معادله
لف و نش
و نماد