حقوق آشنایی با ابعاد حقوق شهروندی

[-pariya-]

مجموعه قواعد حاکم بر روابط اشخاص در جامعه‌ را می‎توان حقوق شهروندی نامید. این حقوق به افرادی تعلق می‌گیرد که «تابعیت» یک کشور را داشته باشند؛ صرف نظر از اینکه چه رنگ، قومیت، نژاد، دین و طبقه‌ اجتماعی داشته باشند.

 

[-pariya-]

شهروندان هر کشور حقوق و تکالیفی دارند که در قالب قوانین مدون تصویب و برای اجرا به نهادها و دستگاه‌های اجرایی ابلاغ می‌شود.

 

[-pariya-]

هرچند به ساکنان یک شهر نیز شهروند گفته می‌شود، اما انحصارا این اصطلاح و حقوق مرتبط با آن زمانی به‎کار برده می‌شود که قصد احقاق و تمیز حقوق و منافع گروه خاصی از ساکنان یک کشور را داشته باشیم. حقوق شهروندی را نیز می‌توان به مجموعه قواعد حاکم بر روابط اشخاص در جامعه‌ تعریف کرد

 

[-pariya-]

حقوق شهروندی جزء حقوق ذاتی و فطری انسان‌هاست. همچنین این حقوق غیرقابل‌ انتقال و تجزیه‌ناپذیر است؛ به این صورت که عناصر آن لازم و ملزوم یکدیگرند.

 

[-pariya-]

حال این پرسش مطرح می‎شود که حقوق شهروندی به چه افرادی تعلق می‌گیرد؟ برای پاسخ به این پرسش، ابتدا به بیان مفهوم شهروند می‌پردازیم. بنابر باور برخی صاحب‌نظران، شهرنشینان هنگامی که به حقوق یکدیگر احترام بگذارند و به مسئولیت خویش در قبال جامعه عمل کنند، به «شهروند» ارتقا می‌یابند

 

[-pariya-]

نکته قابل توجه در این زمینه، آن است که افرادی دارای حقوق شهروندی می‌شوند که «تابعیت» یک کشور را داشته باشند. همچنین حقوق شهروندی، به تابعان یک کشور فارغ از رنگ، قومیت، نژاد، دین و طبقه‌ اجتماعی آنها تعلق می‌یابد.

همانطور که در کشور ما، مسلمان بودن شرط برخورداری از حقوق شهروندی نیست. در واقع این حقوق، رنگ و بویی ملی به خود گرفته و به صفات گفته‎شده از قبیل رنگ، قومیت، نژاد، دین و طبقه‌ اجتماعی، ارتباطی ندارند.

 

[-pariya-]

موضوعات مهم مرتبط با حقوق شهروندی​

از جمله موارد و محورهای مورد بحث در زمینه حقوق شهروندی می‎توان به حقوق شهروندی و کودکان؛ حقوق شهروندی و زنان؛ حقوق شهروندی در مقام ارباب‎رجوع؛ حقوق شهروندی و بهداشت و محیط زیست؛ حقوق شهروندی و سازمان‎های مردم‎نهاد (نظریه مترقی رییس قوه‎قضاییه حضرت آیت‌الله رئیسی درخصوص مداخلات اجتماعی سازمان‎های مردم‎نهاد به‎ویژه در دستگاه قضایی)؛ شهرداری‎ها، شوراهای شهر و محله و حقوق شهروندی؛ حقوق شهروندی و فرهنگ آپارتمان‎نشینی؛ حقوق شهروندی کسبه و رعایت حقوق خیابانی و حقوق شهروندی الزام زیرساخت و تغییر در رفتارها یا تفنن در الفاظ اشاره کرد.

 

[-pariya-]

همچنین نظارت و تذکر شهروند مسئول در چارچوب حقوق شهروندی الهام‎گرفته از موضوع امر به معروف و نهی از منکر؛ حقوق شهروندی با محوریت حقوق اقتصادی و رویکرد مشارکت‏های مردمی (برای ایجاد سمن ملی جهت یکپارچه‎سازی و تقویت رفتارهای مثبت اجتماعی) مانند پویش نخریدن کالای خاص، و مطالبه جمعی موضوع خاص مانند ایراد جمعی به روش کار برخی اتحادیه‎‏ها یا صحنه‏های ورزشی یا نهی بزرگ از موضوعی مانند طرح الحادی 2030 یا نهی عمومی از هماهنگی تلفنی قیمت‎ها برای موجبات افزایش قیمت، تزلزل بازار و تصمیم‏‎سازی خارج از شبکه و غیره به‏منظور تعادل بازار در راستای کمک به حاکمیت، از دیگر موارد و محورهای مرتبطی است که در موضوع حقوق شهروندی می‎تواند مورد بررسی قرار گیرد.

 

[-pariya-]

شیوه‎های دسترسی به حقوق شهروندی​

دسترسی به حقوق شهروندی از طریق شماره‎های ضروری و امدادی؛ از طریق رسانه‎های داخلی و منابع موثق؛ از طریق دادستانی‎ها و مراجع دادگستری؛ از طریق مراجع انتظامی و کلانتری‎ها؛ از طریق مراجع امنیتی و اطلاعاتی؛ از طریق سامانه سجام در معاونت پیشگیری از وقوع جرم قوه‎قضاییه

 

[-pariya-]

از طریق تعاملات اخلاقی محلی، منطقه‎ای و شهری؛ از طریق همیاری، همکاری و درک متقابل انسانی؛ از طریق پاسخگو بودن مسئولان در تمام رده‎های مسئولیتی؛ از طریق مشارکت، تعامل و مداخلات اجتماعی در راستای سالم‎سازی، ایمن‎سازی، زیبا‎سازی، بهینه‎سازی، الگوسازی و فرهنگ‎سازی؛ از طریق بهسازی خانواده‎ها و درک مشترک از شهر و محیط‎های زندگی جمعی؛ از طریق هویت‎سازی شهروند مسئول در چشم‎اندازی به وسعت فرهنگ و تمدن ایرانیان و از طریق تکثیر نگاه (شهر ما، خانه ما) و از طریق احترام به قانون و حذف نبایدها در زندگی خانوادگی و شهری در راستای بقای شهر سالم امکان‎پذیر است.