تمدن آشوری‌ها

[Baharan]

آشوریان قومی از قدیم بودند هنوز هم هستند.


ایزد آشور که خدای آشوری‌ها از قرن ۲۶ پیش از میلاد تا قرن هفتم پیش از میلاد بوده‌است. طرح ایزد آشور از حوروس که او نیز بت و خدای مصر بود برگرفته شده‌است.

 

[Baharan]

آشور؛ سرزمینی کهن در بخش میانی رود دجله و کوهستان‌های مجاور آن است. نخستین پایتخت آشور، شهر آشور در ساحل رود دجله در جنوب موصل امروزی، و پس از آن کالح (روستای النعمانیه، موصل امروزی) و سپس نینوا (موصل امروزی) و برای مدت کوتاهی دور شاروکین (خورساباد) هم بوده‌است. نام شهر و سرزمین آشور از نام خدای بزرگ آشوریان (رب‌النوع) به نام آشور گرفته شده‌است.

 

[Baharan]

آشوری‌ها اصالتاً از نژاد سامی بودند و زبان آنان زبان‌های سامی و با سایر زبان‌های سامی، مانندِ عربی و عبری هم‌ریشه است. آشور در آغاز یکی از استان‌های دولت‌های سومر، اکد و بابل و تابع آنان بود. در سال ۱۸۰۰ پ. م فرمانروایان اولیه آشوری شهرهای آشور، اربلا (اربیل) و آراپخا (کرکوک) را متحد کردند و سلسله‌های پادشاهی آشور بعد از سال ۱۴۲۰ پ. م شکل گرفتند. چون سرزمینشان مانند بابل حاصلخیز نبود ناچار شدند که از دسترنج دیگران استفاده کنند، این بود که باج‌گیری و دست‌اندازی به سرزمین‌های دیگر را در پیش گرفتند. در نتیجه دولت آشور یک دولت حرفه‌ای جنگجو و متجاوز شد.

 

[Baharan]

تاریخ آشور باستان به سه دوره تقسیم می‌شود:

۱- پادشاهی کهن (۱۹۰۶–۱۳۹۲ پ. م)
۲- پادشاهی میانه (۱۳۹۲–۹۱۲ پ. م)
۳-پادشاهی نو (۹۱۲–۶۰۹ پ. م)

 

[Baharan]

امپراتوری آشور کهن

دولت آشور دولت مهمی بود که در خاورمیانه قدیم تشکیل شد و در آغاز تابع بابل بود. در سال ۱۸۰۰ پ. م فرمانروایان اولیه آشوری شهرهای آشور، اربلا (اربیل) و آراپخا (کرکوک) را متحد کردند و سلسله‌های پادشاهی آشور بعد از سال ۱۴۲۰ پ. م شکل گرفتند. آشور حدود هزار سال دوام کرد. آشوری‌ها چون سرزمینشان مانند بابل حاصلخیز نبود باج‌گیری و دست اندازی به سرزمین‌های دیگر را در پیش گرفتند. نتیجتاً دولت آشور یک دولت حرفه‌ای جنگجو و متجاوز شد. بزرگترین پادشاه این دوره اریشوم یکم می‌باشد. اما پس از مدتی بابل دوباره موفق شد آشور را مطیع خود کند.

 

[Baharan]

از وقایع مهم این دوره پیدا شدن قومی صحراگرد و تازه‌نفس از عربستان بود که آشور و بابل را تحت فشار قرار دادند، این مردمان در تاریخ به آرامی‌ها مشهور هستند. منابع میخی سومری و اکدی قدیم- قرن ۲۳ پ. م - قدیمترین اطلاعات در رابطه با تاریخ آشور هستند و مدارک زیر جزئی از منابع مزبور است:

 

[Baharan]

۱_ فهرست اسامی فرمانفرمایان کوتی که علی‌الظاهر منشأ آن اطلاعات رسمی بوده و بخشی از آنچه را اصطلاحاً فهرست سلطنتی سومر می‌نامند تشکیل می‌داده‌است.

۲_ شرح شاعرانه‌ای در بارهٔ جنگ اوتوهگال پادشاه سومری شهر اور با تیرکان پادشاه کوتی. یادداشت وقایعی که کاهنان غیبگو در آن باره پیش‌گویی کرده‌اند.

 

[Baharan]

در میان‌رودان- بین‌النهرین ـ قدیم مبدأ تاریخی وجود نداشت و سال شماری از روی وقایع برجسته به عمل می‌آمد و هر سال به نام واقعه‌ای برجسته که وقوع یافته بوده نامیده می‌شد. از آنجمله بود وقایع مربوط به لشکرکشی‌های شاهان سومر و اکد به جبال زاگرس.

 

[Baharan]

منابع میخی آشور مربوط به هزارهٔ دوم پیش از میلاد بسیار قلیل است و تقریباً تنها از کتیبه‌های پادشاهان تشکیل شده و مربوط به مراسم و سازمان مذهبی است و فقط به‌طور ضمنی - آن هم کلی- نتایج پیروزی‌های عمدهٔ پادشاه را ذکر می‌کنند.

 

[Baharan]

کتیبه‌های آشوری مربوط به قرن نهم تا هفتم پیش از میلاد صورت دیگری دارد. برخی از آن‌ها به لسانی شیوا، اطلاعات فراوان دربارهٔ کشورهایی که پادگان و اقامت دسته‌جات جنگی آشور بوده، بدست می‌دهند. کتیبه‌های این عهد به چند نوع یا دسته تقسیم می‌گردد: