معاصر آیا همزمانی روی کار آمدن منصور و تصویب کاپیتولاسیون تصادفی بود؟

[-pariya-]

 

[-pariya-]

منصور در دفاعیات خود از کاپیتولاسیون در مجلس به قدری به نمایندگان در خصوص محتویات این لایحه، دروغ گفت که سفارت آمریکا نیز گمان می‌کرد تصور منصور از لایحه همان چیزی است که به نمایندگان می‌گوید.

 

[-pariya-]

این نگرانی به صورت رسمی به کابینه منصور گوشزد شد و ناصر یگانه، مشاور منصور، در پاسخ به نگرانیهای سفارت گفت: «دولت در مورد شمول و مفاد لایحه هیچ شک و تردیدی ندارد، اما نخست‌وزیر به علل سیاسی، لازم دانست که در بیانات خود چنین وانمود کند که شمول لایحه محدود است

 

[-pariya-]

در یک تعریف ساده، می‌توان کاپیتولاسیون را مصونیت قضایی برای تبعه کشوری دانست که در یک کشور دیگر مرتکب جرم شده‌ است. این حق معمولاً از سوی کشورهای استعمارگر بر کشورهای مستعمره تحمیل می‌شد

 

[-pariya-]

و معمولاً با مخالفتهای زیادی نیز همراه بوده است. ایران برای نخستین‌بار در زمان حکومت فتحعلی‌شاه قاجار و در پی انعقاد قرارداد ترکمنچای، این حق را به روسیه داد

 

[-pariya-]

. از آن زمان تا تاریخ 23 اردیبهشت سال 1358، بسیاری از کشورهای قدرتمند در زمانهای مختلف توانستند این حق را از پادشاهان قاجار و پهلوی برای اتباع خود در ایران به‌دست آورند.

 

[-pariya-]

در سال 1343 و با تلاشهای حسنعلی منصور، کاپیتولاسیون دوباره تبدیل به قانون شد و از آن زمان به بعد، بسیاری از اتباع کشورهای خارجی و به طور مشخص، مستشاران آمریکایی از این حق در ایران برخوردار بودند.

 

[-pariya-]

ما در این یادداشت به طور مشخص به این مسئله می‌پردازیم که با توجه به همزمانی نخست‌وزیری منصور و تصویب کاپیتولاسیون در مجلس شورای ملی، وی چه نقشی در این ماجرا ایفا کرده است؟!

 

[-pariya-]

روابط حسنعلی منصور با آمریکا
شروع روابط منصور با آمریکا به دوران حضور وی در وزارت امور خارجه کشور در سالهای دهه 30 مربوط می‌شود. وی در این دوران سفرهای متعددی به فرانسه و آلمان داشت

 

[-pariya-]

و در همین سفرها بود که مقدمات برقراری ارتباط جدی وی با آمریکا فراهم شد. در یکی از سفرهای کاری به آلمان، وی توانست ملاقاتهایی با جان مک کلوی، رئیس حکومت اشغالی آلمان که از سیاستمداران پرقدرت آمریکا در سالهای پس از جنگ جهانی دوم محسوب می‌شد، برقرار کند.