تمدن ابهام درباره‌ی عبارت تمدن.

[@meri]

ابهام دربارهٔ عبارت تمدن

همانطوری‌که در بالا گفته شد، کلمه «تمدن» تعداد زیادی معنی دارد، و آن می‌تواند باعث سردرگمی و عدم درک درست و کامل شود.

اما با وجود این، «تمدن» می‌تواند یک کلمه خیلی با معانی عمیق و پیچیده باشد. این کلمه کیفیت‌ها و ارزشهایی در ذهن انسان مانند تکامل، بشری بودن و آراستگی و عظمت ایجاد می‌کند. در حقیقت، مردمان زیادی از جوامع متمدن، خودشان را در وضعیت بسیار عالی در مقابل بربریان که فاقد تمدن هستند، ملاحظه کرده‌اند.

 

[@meri]

بسیاری از انسان‌شناس‌های قرن نوزدهم میلادی به تئوریی که توسعه و تکامل فرهنگی نامیده می‌شود، برگشته‌اند. آن‌ها اعتقاد دارند که مردم به‌طور طبیعی از یک کشور ساده و ابتدایی به یک کشور و دولت متمدن با شرایط بهتر و عالی‌تر پیشرفت می‌کنند برای مثال: جان وسلی پاول همه جوامع را در گروهای ابتدایی و بدون تمدن، بربریت، و متمدن طبقه‌بندی می‌کنند که دو تای اول مطابق شرایط او انسان‌شناس‌های فعلی را متعجب و حیرت‌زده می‌کند.

 

[@meri]

در اوایل قرن بیستم میلادی اولین شکاف‌ها در این دیدگاه جهانی در داخل تمدن غربی مشاهده شد؛ مثلاً ژوزف کونراد در رمان قلب تاریکی‌ها در سال ۱۹۰۲ دربارهٔ کشور آزاد کنگو اظهار داشت که بیشتر رفتارهای ابتدایی و غیر متمدن از اروپائیان سفیدپوست ناشی می‌شود. این سلسله مراتب دیدگاه جهانی توسط شناسایی مقصر در جنگ جهانی اول و جنگ جهانی دوم و غیره به‌طور خیلی جدی بررسی کرده‌اند.

 

[@meri]

امروزه بیشتر دانشمندان جامعه‌شناس اعتقاد دارند که بعضی موارد در ارتباط گرایی فرهنگی، نشان می‌دهند که جوامع پیشرفته به‌طور ذاتی خوب و عالی، خیلی بشری یا خیلی کامل و پیشرفته بجز تکنولوژی و بعضی گروه‌های پیشرفته نمی‌باشند. این نظریه ریشه‌ها و علل مخصوص بخود را در نوشته‌ها و تألیفات فرانتس بائوس دارد.

 

[@meri]

یک تعداد کم از محققان نظریه ارتباط گرایی بائوس و علم روال اصلی جامعه را رد می‌کنند. بیولوژیست انگلیسی جان بیکر در کتاب خود در سال ۱۹۷۴ به نام «نژاد» ۲۰ معیار در ارائه می‌کند که تمدن‌های پیشرفته را نسبت به تمدن‌های غیرپیشرفته متمایز می‌کند. بیکر سعی می‌کند که روابط بین فرهنگ‌های تمدن‌ها و جایگزینی نامناسب بیولوژیکی رهبران و تأسیس کنندگان آن‌ها را نشان دهد.

 

[@meri]

بسیاری از نظریه‌پردازان بعد از مدرنیسم بخش قابل ملاحظه‌ای از عموم در سطح وسیعی اظهار می‌دارند که تقسیمات جوامع به «متمدن» و «غیرمتمدن» یک مفهوم دیکتاتوری و بی‌معنی دارد. در یک سطح اساسی، آن‌ها می‌گویند که تفاوتی بین جوامع متمدن و قبیله‌ای وجود ندارد، که هر کدام به سادگی اعمالی را انجام می‌دهد که می‌تواند با منابع دیگری که دارد آن‌ها را انجام دهد. در این نظریه مفهوم «تمدن» برای کلونی‌ها و مستعمره‌ها، امپریالیسم، نسل‌کشی و خشونت و کشتار دسته جمعی کاملاً عادلانه‌است.

 

[@meri]

از سوی دیگر منتقدان این نظریه اظهار می‌دارند که تفاوت‌های واقعی بین تمدن و جوامع قبیله‌ای یا جوامع شکارچی-دانه جمع‌کننده وجود دارد. بر طبق آنچه که آن‌ها می‌گویند مدهای تشکیلات اجتماعی، به صورت بنیادی در جوامع شهری پیشرفته و کامل که تعداد بسیار زیادی از مردم و افراد مختلف را به شهرها جمع می‌کنند، فرق می‌کنند. بعلاوه، این مسئله ابراز می‌شود که فعالیت‌های اقتصادی تخصصی و پیشرفته تقسیمات نیروی کار که تمدن‌ها را مشخص و متمایز می‌سازد، استانداردهای بهتری برای زندگی ساکنان خود فراهم می‌کنند.

 

[@meri]

بخاطر همه دلایل ذکر شده در بالا، بسیاری از محققان امروزه از استفاده از کلمه «تمدن» به عنوان کلمه واحد و منحصر بفرد اجتناب می‌کنند، و آن‌ها ترجیح می‌دهند که از کلمه «جامعه شهری» یا «جامعه کشاورزی پیشرفته و کامل» که کمتر مبهم، بیشتر کلمات خنثی و بی‌طرف می‌باشند، استفاده کنند. اما با وجود این کلمه تمدن هنگام توصیف جوامع ویژه مانند «تمدن مایان» در همان استفاده آکادمیک همگانی خود را باقی مانده‌است.