آموزشی اختیارات شاعری در اوزان شعر
- نویسنده موضوع SPEED
- تاریخ شروع
-
- برچسبها
- آموزشی اختیارات شاعری اوزان
اطلاعات موضوع
موضوع نویسنده
SPEED
سطح
0
● همیار کتاب ○
پرسنل مدیریت
همیار سرپرست کتاب
ویراستار انجمن
ناظر کتاب
ناظر تایید
گوینده آزمایشی
مولف تیم روزنامه
کاربر ویژه انجمن
عضو تیم تعیین سطح ادبیات
- Oct
- 1,059
- 2,814
- مدال‌ها
- 2
«معرفی کلی اختیارات وزنی»:
اختیارات زبانی، ویژگی ها و امکاناتی در تلفّظ برای شاعر فراهم می کند تا به ضرورت وزن از آن استفاده کند؛ بدون آن که سبب تغییر در «وزن» شود. ولی اختیارات وزنی امکان تغییراتی کوچک در «وزن» را به شاعر می دهد. البته این تغییرات به گوش پارسی زبانان عیب به حساب نمی آید.
اختیارات زبانی، ویژگی ها و امکاناتی در تلفّظ برای شاعر فراهم می کند تا به ضرورت وزن از آن استفاده کند؛ بدون آن که سبب تغییر در «وزن» شود. ولی اختیارات وزنی امکان تغییراتی کوچک در «وزن» را به شاعر می دهد. البته این تغییرات به گوش پارسی زبانان عیب به حساب نمی آید.
موضوع نویسنده
SPEED
سطح
0
● همیار کتاب ○
پرسنل مدیریت
همیار سرپرست کتاب
ویراستار انجمن
ناظر کتاب
ناظر تایید
گوینده آزمایشی
مولف تیم روزنامه
کاربر ویژه انجمن
عضو تیم تعیین سطح ادبیات
- Oct
- 1,059
- 2,814
- مدال‌ها
- 2
1- بلند بودن هجای پایان مصراع: هجای پایان مصراع (خواه کوتاه باشد، خواه کشیده) همیشه هجای بلند شمرده می شود و با نشانه (-) نشان داده می شود.
«لاله به آتشگه راز آمده / چون مغ هندو به نماز آمده»
اگر دقت کنید، هجای پایانی هر دو مصراع، «دِ» می باشد که هجای کوتاه است اما ما باید آن را هجای بلند به حساب بیاوریم تا وزن رعایت شود. وزن این بیت: مفتعلن مفتعلن فاعلن
«تا سر زلف تو در دست نسیم افتادست / دلِ سودا زده از غصّه دو نیم افتادست»
با تقطیع این بیت، در می یابیم که هجای پایانی هر دو مصراع، «دست» می باشد که یک هجای کشیده است اما ما آن را یک هجای بلند حساب می کنیم. وزن این بیت: فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن
«لاله به آتشگه راز آمده / چون مغ هندو به نماز آمده»
اگر دقت کنید، هجای پایانی هر دو مصراع، «دِ» می باشد که هجای کوتاه است اما ما باید آن را هجای بلند به حساب بیاوریم تا وزن رعایت شود. وزن این بیت: مفتعلن مفتعلن فاعلن
«تا سر زلف تو در دست نسیم افتادست / دلِ سودا زده از غصّه دو نیم افتادست»
با تقطیع این بیت، در می یابیم که هجای پایانی هر دو مصراع، «دست» می باشد که یک هجای کشیده است اما ما آن را یک هجای بلند حساب می کنیم. وزن این بیت: فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن
موضوع نویسنده
SPEED
سطح
0
● همیار کتاب ○
پرسنل مدیریت
همیار سرپرست کتاب
ویراستار انجمن
ناظر کتاب
ناظر تایید
گوینده آزمایشی
مولف تیم روزنامه
کاربر ویژه انجمن
عضو تیم تعیین سطح ادبیات
- Oct
- 1,059
- 2,814
- مدال‌ها
- 2
نکته مهم در اختیار بلند بودن هجای پایانی: در اوزان همسان دولختی، هجای پایان نیم مصراع ها نیز همین حکم را دارند؛ یعنی اگر با بیتی که در وزن دولختی سروده شده است رو به رو بودیم، باید هجای آخر نیم مصراع هایش را بلند به حساب بیاوریم.
موضوع نویسنده
SPEED
سطح
0
● همیار کتاب ○
پرسنل مدیریت
همیار سرپرست کتاب
ویراستار انجمن
ناظر کتاب
ناظر تایید
گوینده آزمایشی
مولف تیم روزنامه
کاربر ویژه انجمن
عضو تیم تعیین سطح ادبیات
- Oct
- 1,059
- 2,814
- مدال‌ها
- 2
نکته: این اختیار یکی از ساده ترین اختیارات شاعری است. فقط کافی است آخر مصراع هارا نگاه کنید، اگر هجای «کوتاه» یا «کشیده» بود، این بیت دارای اختیارشاعری بلندبودن هجای پایانی است. هم چنین اگر وزن بیت دولختی بود، همین نکته را در پایان نیم مصراع ها نیز به کار ببرید.
موضوع نویسنده
SPEED
سطح
0
● همیار کتاب ○
پرسنل مدیریت
همیار سرپرست کتاب
ویراستار انجمن
ناظر کتاب
ناظر تایید
گوینده آزمایشی
مولف تیم روزنامه
کاربر ویژه انجمن
عضو تیم تعیین سطح ادبیات
- Oct
- 1,059
- 2,814
- مدال‌ها
- 2
2- آوردن فاعلاتن به جای فعلاتن: شاعر در سرودن شعر به جای وزن فعلاتن، در رکن اول می تواند فاعلاتن بیاورد، اما عکس آن درست نیست. (یعنی اگر وزنی با فاعلاتن شروع شود، شاعر نمی تواند به جای آن فعلاتن بیاورد.)
«نفس باد صبا مشک فشان خواهد شد / عالم پیر دگرباره جوان خواهد شد»
در رکن اول مصراع دوم، شاعر از فاعلاتن به جای فعلاتن استفاده کرده است.
«گوشوار زر و لعل ار چه گران دارد گوش / دور خوبی گذران است نصیحت بشنو»
شاعر در رکن اول هر دو مصراع، از این اختیار بهره برده است.
«نفس باد صبا مشک فشان خواهد شد / عالم پیر دگرباره جوان خواهد شد»
در رکن اول مصراع دوم، شاعر از فاعلاتن به جای فعلاتن استفاده کرده است.
«گوشوار زر و لعل ار چه گران دارد گوش / دور خوبی گذران است نصیحت بشنو»
شاعر در رکن اول هر دو مصراع، از این اختیار بهره برده است.
موضوع نویسنده
SPEED
سطح
0
● همیار کتاب ○
پرسنل مدیریت
همیار سرپرست کتاب
ویراستار انجمن
ناظر کتاب
ناظر تایید
گوینده آزمایشی
مولف تیم روزنامه
کاربر ویژه انجمن
عضو تیم تعیین سطح ادبیات
- Oct
- 1,059
- 2,814
- مدال‌ها
- 2
نکته تستی برای تشخیص این اختیار شاعری: با دو مرحله می توانید این اختیار را در چند ثانیه تشخیص دهید:
موضوع نویسنده
SPEED
سطح
0
● همیار کتاب ○
پرسنل مدیریت
همیار سرپرست کتاب
ویراستار انجمن
ناظر کتاب
ناظر تایید
گوینده آزمایشی
مولف تیم روزنامه
کاربر ویژه انجمن
عضو تیم تعیین سطح ادبیات
- Oct
- 1,059
- 2,814
- مدال‌ها
- 2
2. حتما رکن دوم وزن، «فعلاتن» یا «مفاعلن» باشد.
پس برای تشخیص این اختیار کافی است که ببینید آیا اولین هجا بلند است؟ اگر بلند بود، رکن دوم وزن را به دست آورید و اگر «فعلاتن» یا «مفاعلن» بود؛ با این اختیار مواجه هستید.
پس برای تشخیص این اختیار کافی است که ببینید آیا اولین هجا بلند است؟ اگر بلند بود، رکن دوم وزن را به دست آورید و اگر «فعلاتن» یا «مفاعلن» بود؛ با این اختیار مواجه هستید.
