دین و مذهب ادبیات مذهبی | خدا در شعر شاعران تنها؛ از نیما تا سپهری

[FROSTBITE]

نیما و خدا

در سرمای کوهستان در شعر نیما، خدا نه بر تخت آسمان نشسته است و نه میان دود محراب پنهان؛ او در صدای باد، در برفِ نشسته بر شانه‌های چوپان، در نفسِ سرد کوه‌ها حضور دارد. نیما خدایی را می‌جوید که با انسان زمینی، هم‌درد است. او خدای تنهاییِ شب‌های برفی و دل‌های زخمی است؛ خدایی که میان فقر و رنج و امید دهقان‌ها قدم می‌زند. در جهان نیما، خدا دیگر «دور» نیست؛ او در شعر، به زمین آمده تا در چشم مردمانی که هیچ ندارند، اما هنوز باور دارند، آرام بگیرد.

 

[FROSTBITE]

فروغ و خدا در ویرانه‌های دل زن
برای فروغ، خدا نه نجات‌دهنده است و نه داور، بلکه شاید همان صدای خاموشی است که از میان ویرانه‌های روح زن، سر برمی‌آورد. او با زبانی صادق و بی‌پروا از خدایی سخن می‌گوید که باید دوباره کشفش کرد، در درونِ خویش، در میان زخم‌ها و تمنّاها. فروغ، از آسمان ناامید است و در زمین به دنبال معجزه می‌گردد. خدای او، خدای سادگی و بی‌نقاب بودن است؛ خدایی که در چشمان کودکی خیره مانده یا شاید در لحظه‌ای از رهایی زن از قید قضاوت، متولد می‌شود.

 

[FROSTBITE]

سهراب، شاعرِ وضوی سبز
وقتی سهراب سپهری از خدا می‌گوید، گویی طبیعت خود به نیایش می‌نشیند. در شعر او، خدا همان لبخند درختان، خنکای آب و سکوتِ روشن گل‌هاست. سهراب خدایی را نمی‌ستاید که فراتر از جهان باشد، بلکه خدایی را حس می‌کند که در دلِ برگ و باران، در کنارِ آدمی، جاری است. او با زبانی کودکانه و فلسفی، دعوت می‌کند به شستن چشم‌ها تا خدا را دوباره ببینیم؛ نه در آیینه‌های رسم، که در روشنیِ لحظه‌ی بودن. برای سهراب، خدا، "فاصله‌ی پرواز تا پرنده" است.