عربی اسم موصول

[DOonYa]

اسم موصول در زبان عربی​

الاسم الموصول

اسم موصول در زبان عربی​

اسم موصول اسمی است که کلمات و یا جملات را به هم متصل می‌کند و باعث ایجاد ارتباط میان آنان می‌شود. معنای آن توسط جمله بعد از آن که صله است، کامل می‌شود. صله بلافاصله بعد از اسم موصول می‌آید و نه قبل از آن.
جمله صله می‌تواند یک جمله اسمیه و یا فعلیه و یا حتی شبه‌ جمله (جارومجرور، ظرف) باشد.

 

[DOonYa]

صله محلی از اعراب ندارد. در واقع هیچ نقشی ندارد و مانند یک جمله معمولی ترکیب می‌شود. ضمیر موجود در جمله صله که مرجع آن موصول است، عائد صله می‌باشد. درواقع اگر صله جمله باشد، دارای عائد است و عائد همان ضمیری است که به اسم موصول باز می‌گردد و با آن مطابقت می‌کند.
صله اگر شبه جمله باشد (یعنی ظرف یا جارومجرور)، عائد آن در متعلق محذوف است.

 

[DOonYa]

انواع اسم موصول​

• موصول خاص
• موصول عام

 

[DOonYa]

موصول خاص​

موصول خاص: الَّذِي، اللَّذَانِ، اللَّذَيْنِ، اللَّذِينَ، الَّتِي، اللَّتَانِ، اللَّتَيْنِ، اللَّاتِي.

از نظر جنس	مفرد	مثنی	جمع
مذکر	الَّذِي: کسی‌که، که	اللَّذَانِ/ اللَّذَيْنِ: کسانی‌که	اللَّذِينَ: کسانی‌که
مؤنث	الَّتِي: کسی‌که، که	اللَّتَانِ/ اللَّتَيْنِ: کسانی‌که	اللَّاتِي: کسانی‌که

تفاوت اللَّذَانِ و اللَّتَانِ با اللَّذَيْنِ و اللَّتَيْنِ​

اللَّذَانِ و اللَّتَانِ در حالت رفعی، اللَّذَيْنِ و اللَّتَيْنِ در حالت نصبی و جری استفاده می‌شوند.

 

[DOonYa]

موصول عام (مشترک)​

من و ما اسم موصول مشترک هستند که هم برای مفرد، مثنی و جمع، مذکر و مؤنث به کار می‌روند.

• مَنْ: اسم موصول عام برای عاقل (انسان).
• مَا: اسم موصول عام برای غیر عاقل (غیر انسان).

به مثال زیر توجه کنید.

يَا أَيُّهَا النَّاسُ اعْبُدُوا رَبَّكُمُ الَّذِي خَلَقَكُمْ وَالَّذِينَ مِنْ قَبْلِكُمْ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ.
ای مردم، بپرستید خدایی را که آفریننده شما و پیشینیان شماست، باشد که پارسا و منزّه شوید.
(الذي: موصول خاص مفرد مذکر/ خَلَقَكُمْ: جمله صله)/ (اللذين: موصول خاص جمع مذکر/ مِنْ قَبْلِكُمْ: جمله صله).

 

[DOonYa]

عائد صله​

در جمله صله، باید ضمیری باشد که از نظر جنس و تعداد با موصول مطابقت کند، به این ضمیر عائد صله می‌گویند.
به مثال زیر توجه کنید:
هُوَ الَّذِي أَرْسَلَ رَسُولَهُ بِالْهُدَى وَدِينِ الْحَقِّ.
اوست خدایی که رسول خود را به هدایت و دین حق فرستاد.
الذي: موصول خاص مفرد مذکر/ أرسل: صله/ ه: ضمیر عائد صله.
در مثال مذکور، ضمير ه در رسوله از نظر جنس و تعداد با موصول الّذي مطابقت می‌کند؛ پس عائد صله است. اگر اين ضمير در صله وجود نداشته باشد، می‌گوييم عائد صله محذوف است و اگر وجود داشته باشد، می‌گوييم عائد صله مذکور است.

 

[DOonYa]

اسامی موصول خاص و عام می‌توانند هر نقشی را بپذیرند. نقش‌های چون: فاعل، مفعول، مضاف ‌اليه و صفت و مبتدا و ...
برای مثال:

جَاءَ الَّذِي كُنْتُ أُحِبُّ أَنْ أَتَكَلَّمَ مَعَهُ.
آنکه دوست داشتم با او صحبت کنم، آمد.
الذي در اینجا فاعل است.

برای فهم بیش‌تر مطالب مذکور به مثال‌های زیر توجه کنید.

رَجَعَتْ الَّتِي كَانَتْ فِي السَّفَرِ.
کسی‌که در مسافرت بود، بازگشت.

رَأَيْتُ الَّذِينَ كَانُوا فِي الحَدِيقَة.
کسانی ‌را که در باغ بودند، دیدم.

الشُجَاع هُوَ الَّذِي لَا يَخَاف.
شجاع همان کسی است که نمی‌ترسد.

مَا فِي السُّوقِ اِشْتَرَيْتُهُ.
آنچه در بازار بود، خریدم.

كَتَبْتُ مَا كُنْتَ تُرِيدُ أَنْ أَكْتُبَ.
آنچه را که می‌خواستی بنویسم، نوشتم.