ادبیات کهن اصطلاح عهد بوق

[STARLET]

✍این مثل از جهت معانی مجازی و مفاهیم استعاره ای با مثل عهد دقیانوس ترادف دارد و هر گاه بخواهند در قدمت و كهنگی و فرسودگی چیزی مبالغه كنند در لفافه هزل و طنز آن را به عهد بوق منتسب می كنند.

بوق نای مانندی است كه به قول علامه دهخدا:« در حمام ها و آسیاها و هنگامه ها نوازنده و آواز مهیب و مكروهی از آن بر آید.» نوع قدیمی بوق از شاخ بود كه بر اثر مرور زمان مدارجی را طی كرد و بعد آن را از استخوان و فلز ساختند امروزه انواع و اقسام بوق شاخی و استخوانی و فلزی پیدا می شود كه سابقا از آن در موارد مختلف استفاده می كردند و در حال حاضر نیز بخصوص در روستاها خالی از فایده و استعمال نیست.

 

[STARLET]

حمامی ها هر به چند بار ناگزیر بودند آب خزینه را خالی كنند، سپس خزینه را با وسایل موجود بشویند،سیاهی ها و كثافات و موهای لزج را از آن بزدایند و خزینه را با آب تمیز و پاكیزه پر كنند.

پیداست تخلیه آب و تنظیف خزینه و گرم كردن آب تازه خزینه كه از راه گلخن حمام انجام می شد مستلزم چند روز صرف وقت بود تا به صورت اولیه در آید و مورد استفاده بهره برداری قرار گیرد. چون روز موعود فرا می رسید و حمام مورد بحث برای پذیرفتن مشتری آماده می گردید حمامی در نیمه های شب، بخصوص هنگام سحر به پشت حمام می رفت و در بوق كذایی می دمید و خفتگان را برای انجام غسل و نظافت دعوت می كرد.

 

[STARLET]

امروزه كه تلگراف و تلفن با سیم و بی سیم و اینترنت و ... اختراع شده است دیگر به بوق زدن در شاه راهای كشور احتیاج نیست. در جنگها و محاربات كنونی هم انفجارهای وحشتناك ناشی از بمبهای خانمان بر انداز اتم و ناپالم و كبالت و هیدروژن و جز اینها دیگر مجال تامل نمی دهد تا محتاج بوق زدن باشند. آسیاها تبدیل به كارخانجات گندم كوبی شد.

حمامها بر اثر تصفیه و لوله كشی آب و بسته شدن خزینه ها همیشه و در همه حال آماده پذیرایی است. مرگ و میر را هم از طریق رادیو و آگهی در جراید اعلام می دارند. همچنین برای جشن و عروسی به قدری وسایل عیش و طرب فراهم آمد كه بوق نقشی ندارد، ولی در ازمنه و اعصار گذشته بوق تا آن اندازه قرب و منزلت داشت كه تقریبا كلیه شئون زندگی مردم را در بر می گرفت.