حقوق افترا

[Zohre☆]

افترا
واژه افترا در فرهنگ لغت به معنای تهمت، نسبت دروغ بستن و اسناد خ*یانت است. قانون‌گذار در قانون مجازات اسلامی نیز به بیان جرم افترا و توهین پرداخته و آن را شرح می‌دهد: «هر ک.س به وسیله‌ی اوراق چاپی یا خطی یا به وسیله‌ی درج در روزنامه و جراید یا نطق در مجامع یا به هر وسیله‌ی دیگر، به کسی، امری را صریحاً نسبت دهد یا آنها را منتشر کند که مطابق قانون، آن امر، جرم محسوب می‌شود و نتواند صحت آن اسناد را ثابت نماید…»

 

[Zohre☆]

واژه “هرکس” در این ماده بیانگر آن است که شخص تهمت زننده می تواند فقط شخص حقیقی باشد و اشخاص حقوقی مثل شرکت ها مشمول این جرم نشده و یا نسبت دادن امر مجرمانه به آن ها جرم محسوب نمی گردد. همچنین عمل افترا باید در جمع به شخص نسبت داده شود بنابراین چنانچه کسی کنار گوش دیگری امری مجرمانه را به وی نسبت دهد، عمل وی مشمول افترا نخواهد نشد.

 

[Zohre☆]

برای تکمیل اطلاعات خود مطلبی مرتبط با همین عنوان را در لینک جرم نشر اکاذیب مطالعه نمایید.

شرایط تحقق جرم افترا
برای اینکه جرم افترا تحقق پیدا کرده و احراز گردد، وجود شروطی لازم می باشد که در ادامه این شروط را به اختصار توضیح خواهیم داد.

 

[Zohre☆]

انتساب جرم به دیگری
قانون‌گذار تنها بیان می‌کند که مفتری امری را به کسی نسبت دهد. منظور از «امر» هر فعلی است که طبق قوانین موجود در زمان افتراء، جرم محسوب شود. بنابراین اگر عمل انتسابی به موجب قانون لاحق (قانون قبلی) جرم شناخته شود، تحقق جرم افتراء منتفی است.

 

[Zohre☆]

از طرفی دیگر جرم افترا جرمی آنی است. به این معنا که جرم در همان لحظه‌ی نسبت دادن امری مجرمانه به دیگری محقق می‌شود. مانند اینکه امروز، شخص الف، امری را که جرم است، به شخص ب نسبت می‌دهد و فردا قانونی وضع شود و از امری که نسبت داده، سلب عنوان مجرمانه گردد. این عمل تأثیری در تحقق جرم افترا ندارد و این جرم محقق شده است.

 

[Zohre☆]

قانون گذار نسبت به انتساب امری به دیگری، بین جرایم تفکیک قائل نشده بنابراین اگر کسی، ارتکاب جرم سبکی مثل جرایم راهنمایی و رانندگی را به دیگری نسبت دهد، مفتری محسوب می‌شود و مشمول این ماده می‌گردد. اما انتساب اعمالی که تخلف انضباطی، انتظامی یا اداری تلقی می‌شود یا بر اساس موازین شرعی ممنوع شده باشد، مشمول جرم افترا نیست. برای مثال، چنانچه کارمند بانکی با رضایت مشتری اما بدون اخذ امضا، وجوهی را از حساب وی به حساب دیگران انتقال دهد، ازآنجاکه قوانین بانک را رعایت نکرده است تخلف اداری مرتکب شده و انتساب چنین تخلفاتی افترا محسوب نمی گردد.

 

[Zohre☆]

صراحت انتساب
مورد دیگری که قانون‌گذار آن را از شرایط تحقق جرم افترا برشمرده «انتساب صریح جرمی به دیگری» است. با این تفسیر که نسبت دادن امر مجرمانه به دیگری باید صریح و واضح باشد و در حقیقت سوء نیت و قصد مفتری از آن برداشت شود. بنابراین اگر فردی با قصد مزاح و شوخی امری مجرمانه را به دیگری نسبت دهد یا حرفی بزند که در اصطلاح عامیانه دو پهلو باشد، به‌طوری‌که بیش از یک معنی از آن به ذهن خطور کند، عمل وی افترا نخواهد بود. ازآنجاکه سوءنیت مفتری شرط تحقق جرم است، حال اگر سوءنیت نسبت دهنده احراز شدنی نباشد (مانند اینکه شخص نمی‌داند عملی را که نسبت می‌دهد، جرم است) باز هم افترا محقق نگردیده است.