طب اقطی سیاه (Elderberry

[-pariya-]

 

[-pariya-]

در مناطقی از ایران انگور کولی و خمان کبیر نیز نامیده می‌شود، درختچه ای است که ارتفاع آن در نواحی مساعد به ۱۰ متر می‌رسد. این درختچه معمولاً در کنار جاده‌ها و حاشیه جنگل‌ها و در نواحی مرطوب و سایه‌دار می‌روید.

 

[-pariya-]

آقطی سیاه از زمان‌های قدیم مورد مصرف مردم بوده‌است و از آن برای رفع امراض مختلف مانند دفع بلغم و صفرا استفاده می‌کرده‌اند. برگ‌های آن سبزرنگ، بیضوی، دندانه‌دار، بیدره و مرکب از ۵ تا ۷ برگچه است. اگر برگ‌ها شکسته و مالش داده شود، بوی بدی از آن متصاعد می‌شود. همه قسمت سبز گیاه سمی هستند.

 

[-pariya-]

گل‌های آن سفید و خوشه‌ای است که در اواخر بهار ظاهر می‌شود. میوه آقطی سیاه گوشتی، ریز مانند انگور و به رنگ آبی سیر است. قسمت مورد استفاده این درختچه گل، برگ و پوست داخلی ساقه آن است. آقطی سیاه در ایران در نواحی آذربایجان و همدان می‌روید.

 

[-pariya-]

نام‌های دیگر آقطی: خمان، سبوقه، خمان کبیر، آقطی سیاه، تردارگن، انگورکولی، خمان صغیر، پَلِم (متفاوت از پَلْم به معنای کاجیره است)، پلخون، شون و آقطی سرخ است.

 

[-pariya-]

پوست این درختچه و برگ آن دارای موادی مانند سامبوسین سامبو نیگرین ، کولین، سیکوتین و مقدر کمی نیترات پتاسیم است.

 

[-pariya-]

در گل‌های آن الدرین و مقدر کمی اسانس وجود دارد. میوه آقطی سیاه دارای کریزان تمین ، مواد قندی، اسانس، صمغ، اسید والزیانیک و اسید استیک است.

 

[-pariya-]

آقطی همچنین شامل فلاونوئیدهایی مانند کوئرستین و کامپفرول و گلیکوزیدهای کوئرستین همانند هایپروزید، ایزوکوئر ستین و روتین، و تری ترپنها مثل آلفا و بتا آمیرین، بتولین، اسید اولئانولیک، و ترکیب ضد التهاب اورسولیک اسید است.

 

[-pariya-]

اسیدهای چرب مانند اسید لینولنیک، اسید پالمتیک، اسید لینولئیک، اسیدهای آمینه و دیگر ترکیبات مانند اسید کلروژنیک به عنوان تانن کاذب، تانن و موسیلاژ است.

 

[-pariya-]

رنگ کبود آقطی بالغ و رسیده به سبب محتوای آنتوسیانیدین‌های آن است.