آموزشی انشا چیست؟

[-پریزاد-]

معنی لغوی انشاء: کلمه ای عربی است و معادل فارسی آن دبیری است، انشاء به معنی آفرینش ، ایجاد و خلق کردن است.

در لغت نامه ی دهخدا: " انشاء" یعنی: " آفرینش، ایجاد، سخن پردازی، نویسندگی ، شاعری، نوشته ی فصیح و با سجع و قافیه، هر نوع نوشته ای که مراد از آن نمایاندن قدرت نویسندگی و تعیین ارزش نوشته باشد.

 

[-پریزاد-]

برونر(1971): انشاء را فرزند اندیشه و فعالیت ذهنی پیچیده معنی کرده است.

تعریف انشاء از نگاه متخصصان: " انشاء عبارتست از حرکت و انتظامی که به افکار داده می شود ، هر گاه افکار، تنگ و فشرده به یکدیگر تنظیم شوند سبک بیان محکم ، گرم و با جزابت می شود؛ برعکس اگر این افکار به کندی ار پی هم در آید و فقط به زور ، الفاظ به هم ملحق شود، هر قدر ظریف و زیبا هم باشد، بلاخره بیان آن مبهم و سخت و افتان وخیزان خواهد بود.

 

[-پریزاد-]

خلاصه: انشاء به معنی ایجاد کردن، پرورش دادن،ابداع و خلق کردن است و آنچه را که امروزه فن انشاء گفته می شود از نخستین معنای آن (ایجاد) گرفته شده است. انشاء به معنی نظم دادن به فکر به معنی ایجاد کلام و سخن و نگارش آن است.

معادل فارسی انشاء دبیری است که به معنی منشی گری و کتابت می باشد.در اصطلاح ادبیات انشاء عبارت از نگارش جملات و عباراتی است که افکار نویسنده را به صورتی روشن و زیبا بیان کند که خواننده آنها را به سهولت بفهمد و برایش خوشایند و مطلوب باشد.

 

[-پریزاد-]

اهداف آموزش انشاء

یکی از اهداف اساسی درس انشاء در مدارس ، تقویت قوه ی استدلال ، تفکر و دقت دانش آموزان و تحریک آن ها به درست دیدن ، درست شنیدن و سپس دیده و شنیده خود را به طرز ساده و روشن بیان کردن و نوشتن است که این کار از جمله سازی ساده شروع و تا نوشتن مقاله در یک موضوع و کسب مهارت در نوشتن پیش می رود. بنابراین هدف اساسی از آموزش انشاء کمک به شکوفایی استعداد های نهفته و پرورش آن ها و بلاخره خلق آثار ادبی است.

 

[-پریزاد-]

به طور خلاصه اهداف آموزش انشاء عبارتند از :

1- آشنایی با قواعد درست نویسی ، رسم الخط، املاء و ویرایش

2-ایجاد نگرش مثبت در کاربرد انواع نوشته ها

3-شکوفایی استعدادهای نهفته

4-بازگویی اندیشه ها واحساسات

5-تقویت قوه ی توصیف، استدلال ، تفکر منطقی، دقت و تخیل

6-تشخیص نوشته های درست از نادرست،

7-تقویت مهارت های چهارگانه ی زبان ( گوش دادن، سخن گفتن، خواندن و نوشتن)

8-ایجاد حس اعتماد به نفس.

 

[-پریزاد-]

عوامل و عناصر تشکیل دهنده ی انشاء

انشاء از مواردی تشکیل می یابد که به عنوان عناصر تشکیل دهنده ی آن محسوب می گردد. این عناصر عبارتند از :

1-کلمه ها و ترکیب ها

2-مطالعه ی فراوان

3-تفکر و استدلال

4-توجه کافی

5-استفاده از حافظه

6-داشتن صبر و حوصله

7-تمرین

8-نوآوری و خلاقیت.(عطاری کرمانی، 1371).

 

[-پریزاد-]

انواع انشاء


1) توصیفی یا وصفی : ساده‌ترین نوع انشاء است ؛ دانش‌آموز چیزهایی را که در اطراف خود می‌بیند یا می‌شنود یا احساس می‌کند وصف و تعریف می‌نماید.

 

[-پریزاد-]

2) انشاء تحقیقی ( گزارش‌نویسی): برخی گزارش‌نویسی را نوعی انشای نقلی به حساب می‌آورند.

 

[-پریزاد-]

وقتی دانش‌آموزان به گردش علمی می‌روند معلم می‌تواند از آنها بخواهد که گزارش از آن روز تهیه کند. غالباً برای تهیه گزارش نیاز به تحقیق،سؤال و جست و جو می باشد.یعنی هر انشایی که نیاز به تحقیق و تفحص داشته باشد.

 

[-پریزاد-]

3) انشای نقلی: برای بیان سرگذشت خود یا دیگران به کار می رود یا معلم می تواند برای آموزش انشای نقلی تمرینات زیر را انجام دهد ؛ داستان‌گویی،نوشتن خلاصه متن خوانده شده نوشتن خلاصه کارهایی که در زمان معینی انجام شد مثلاً روز جمعه چه کار کرده.