متفرقه بررسی سه دیدگاه در رابطه با دانش عمومی و علمی

[حیفآ؛]

دانش عمومی و دانش علمی به صورت متباین



در این دیدگاه، تفاوت دانش علمی با دانش عمومی در روش آنهاست. دانش علمی تنها از راه حس و تجربه و به صورت نظاممند بهدست میآید ولی دانش عمومی، دانش حاصل از زندگی افراد است که از راه جامعه پذیری و فرهنگ پذیری بهدست میآید. دانش علمی تجربی راه کشف واقعیت و تنها دانش معتبر است. دانش عمومی در مقابل دانش علمی از ارزش ناچیزی برخوردار است. دانش علمی برای حفظ هویت خود باید از ورود دانش عمومی به قلمرو علم جلوگیری کند.

 

[حیفآ؛]

به صورت عموم‌و خصوص مطلق


این دیدگاه در تقابل با رویکرد اول، این ادعا را که
دانش علمی، راه کشف واقعیت و دانش عمومی، دانش حاصل از زندگی است انکار میکند و همه دانشها را دانش حاصل از زندگی میداند. دانشها کشف وَ بازخوانی واقعیت نیستند، بلکه خلق و بازسازی آن هستند که انسانها برای سامان دادن به زندگی خود تولید میکنند. برتری دانش تجربی بر دانش حاصل از زندگی را بیاعتبار میداند و بهعکس دانش عمومی را پایه و اساس هرگونه دانشی از جمله دانش تجربی میداند. در برخی از نحله های این دیدگاه، مرز دانش علمی و دانش عمومی فرو میپاشد.

 

[حیفآ؛]

به صورت عموم و خصوص من وجه


در این دیدگاه دانش علمی به دانش تجربی محدود
نمیشود بلکه دانشهای فراتجربی مانند دانشهای
عقالنی و وحیانی را نیز شامل میشود که هر کدام
مالک سنجش و اعتباریابی خاص خود را دارد.
دانش عمومی نیز دانش غیر موثق و نامعتبر نیست، بلکه کموبیش در آن دانشهای حقیقی و صحیح نیز وجود دارد. دانش علمی به دلیل امکان اعتباریابی، نسبت به دانش عمومی از اعتبار بیشتری برخوردار است. دانش علمی ضمن ریشه داشتن در دانش عمومی، امکان انتقاد از دانش عمومی و تصحیح آن را دارد. دانش عمومی و دانش علمی رابطه متقابل دارند. بر یکدیگر اثر گذاشته و از هم اثر میپذیرند و به مرور متناسب میشوند. از این رو هر دانش علمی، با هر دانش عمومی سازگار نیست.