تاریخ جهان تاريخچه اقیانوسیه

[اولدوز]

منبع: ویکی پدیا
اُقیانوسیه (به انگلیسی: Oceania) یکی از قاره‌های جهان است که گروه‌های گوناگونی از جزیره‌های اقیانوس آرام را دربر می‌گیرد. اقیانوسیه، کوچک‌ترین قاره از دیدگاه مساحت خشکی و کم‌جمعیت‌ترین قاره پس از قارهٔ جنوبگان می‌باشد. گروه‌های جزیره‌ای اقیانوسیه از دیدگاه قوم‌شناسی شامل چهار گروه استرالزی (استرالیا و نیوزیلند)، پُلی‌نِزی، مِلانزی و میکرونزی می‌شوند.

 

[اولدوز]

اقیانوسیه در تعریف غیر دقیق قدیم‌تر خود نامی جمعی برای جزایر پراکنده در سراسر اقیانوس آرام، یعنی کل منطقه جزیره‌ای بین آسیا و قاره آمریکا بود.

اقیانوسیه، در محدودترین معنای امروزی خود، شامل بیش از ده‌هزار جزیره است که مساحت کل خشکی آن‌ها (به استثنای استرالیا، اما شامل پاپوآ گینه نو و نیوزلند) تقریباً ۸۲۲۸۰۰ کیلومتر مربع است.

تا ۳۳۰۰۰ سال پیش هیچ انسانی در منطقه اقیانوسیه زندگی نمی‌کرد، مگر در استرالیا. اگرچه دانشمندان در مورد جزئیات اختلاف نظر دارند، اما عموماً از نظریه‌ای حمایت می‌کنند که منشأ مردم جزایر اقیانوسیه را در آسیای جنوب شرقی می‌داند. تا سال ۲۰۰۰ حدود ۱۲ میلیون جزیره‌نشین در اقیانوسیه (به استثنای استرالیا) زندگی می‌کردند

 

[اولدوز]

اقیانوسیه یک مفهوم جغرافیایی و گاه ژئوپلیتیک است. اقیانوسیه، یکی از هشت بومگاه[۳] بر روی کره زمین به‌شمار می‌آید.

نیوزلند، گینه نو و کشور استرالیا بخشی از قاره اقیانوسیه به‌شمار می‌آیند. شبه جزیرهٔ مالایا نیز گاه بخشی از اقیانوسیه نامیده شده‌است. از دیدگاه تقسیمات کشوری، برخی استان‌های اندونزی و تیمور شرقی، هم به آسیا و هم به اقیانوسیه، تعلق دارند. استان پاپوآ و پاپوآی غربی در کشور اندونزی، بخشی از اقیانوسیه هستند. جزیره تیمور نیز (که از تیمور شرقی و استان تیمور غربی اندونزی تشکیل شده) به همراه جزایر ملوک و ملوک شمالی اندونزی هم، بخشی از آسیا و هم، بخشی از اقیانوسیه شمرده می‌شوند.

 

[اولدوز]

بزرگترین جزء اقیانوسیه استرالیا است که آن را نه به عنوان یک جزیره بلکه گاه به عنوان یک قاره به‌شمار می‌آورند. بزرگترین توده خشکی بعدی در اقیانوسیه، گینه نو، دومین جزیره بزرگ جهان (پس از گرینلند)، است. گینه نو بزرگترین جزء ملانزی است.

بزرگترین جزایر بعدی در اقیانوسیه جزایر جنوبی و شمالی نیوزیلند هستند که بزرگترین جزء پلی‌نزی به‌شمار می‌آیند.

 

[اولدوز]

اقیانوسیه را می‌توان از نظر جنس ساخت خشکی‌ها به سه گونه از مجمع‌الجزایر تقسیم کرد: جزایر قاره‌ای، جزایر آتشفشانی و جزایر مرجانی. جزایر در هر گروه به شیوه‌های گوناگونی شکل گرفته و از مواد مختلفی ساخته شده‌اند. جزایر قاره‌ای دارای ویژگی‌های فیزیکی متنوعی هستند در حالی که جزایر آتشفشانی و مرجانی از نظر جغرافیای فیزیکی نسبتاً یکنواخت‌اند.

استرالیا، نیوزلند و گینه نو جزایر قاره‌ای هستند. این سه منطقه برخی از ویژگی‌های فیزیکی مشترک دارند. هر سه دارای رشته‌کوه یا بلندی‌هایی هستند (محدوده تقسیم بزرگ در استرالیا. فلات آتشفشانی جزیره شمالی و آلپ جنوبی در نیوزیلند؛ و ارتفاعات در گینه نو). این ارتفاعات کوه‌های چین‌خورده‌ای هستند که وقتی صفحات تکتونیکی به یکدیگر فشار می‌آورند تشکیل می‌شوند. نیوزلند و گینه نو نیز به دلیل فعالیت‌های زمین‌ساختی دارای ویژگی‌های آتشفشانی هستند

 

[اولدوز]

صحرای استرالیا (معروف به آوت‌بَک) بر بیشتر خاک این کشور تسلط دارد. وجود این بیابان نتیجه موقعیت آن در امتداد مدار راس‌جدی و نزدیکی به بادهای خنک، خشک و جنوبی است. یخچال‌های طبیعی نیوزلند نتیجه ارتفاع زیاد جزایر و نزدیکی آن به بادهای خنک و مرطوب است. جنگل‌های بارانی پاپوآ گینه نو نتیجه ارتفاع زیاد جزیره، مجاورت با بادهای گرمسیری مرطوب و موقعیت آن دقیقاً در زیر خط استوای گرم است.

جزایر آتشفشانی اقیانوسیه در اثر فوران‌های آتشفشانی ایجاد شده‌اند. این فوران‌ها در زیر آب شروع می‌شوند، زمانی که ماگمای داغ توسط اقیانوس سرد و سخت می‌شود، با گذشت زمان جزایری با قله مرکزی شیب‌دار شکل می‌گیرند. منطقه ملانزی شامل جزایر آتشفشانی زیادی است زیرا بخش بزرگی از حلقه آتش اقیانوس آرام را تشکیل می‌دهند. این حلقه، مجموعه‌ای از آتشفشان‌ها در پیرامون مرز اقیانوس آرام است. این بخش از حلقه آتش در مرز صفحه اقیانوس آرام و صفحه استرالیا قرار دارد. این یک مرز صفحه همگرا است که در آن دو صفحه به سمت یکدیگر حرکت می‌کنند. کوه‌های آتشفشانی مهم در ملانزی شامل کوه تومانیوی در فیجی؛ کوه لامینگتون در پاپوآ گینه نو؛ و کوه یاسور در وانواتو است.

 

[اولدوز]

جزایر مرجانی از اسکلت و بدن موجودات دریایی کوچک به نام مرجان ساخته شده‌اند. گاهی اوقات جزایر مرجانی به سختی به سطح دریا می‌رسند. آنها اغلب به شکل یک حلقه نامنظم از جزایر بسیار کوچک به نام آب‌سنگ هستند که یک تالاب را احاطه کرده‌اند. هنگامی که یک رشته صخره مرجانی در اطراف یک جزیره آتشفشانی جمع می‌شود، آب‌سنگ تشکیل می‌شود. پس از آن جزیره آتشفشانی فرسایش می‌یابد و یک تالاب از آن باقی می‌ماند. آب‌سنگ‌ها را معمولاً به عنوان یک جزیره درنظر می‌گیرند، هرچند که از مجموعه‌ای از خشکی‌های مرجانی پرشمار تشکیل شده باشد. مناطق جزیره‌ای میکرونزی و پلی‌نزی تحت سلطه این جزایر کم ارتفاع هستند. برای نمونه، جزیره مرجانی کواجالین در جزایر مارشال از ۹۷ جزیره و جزیره تشکیل شده‌است که یکی از بزرگترین تالاب‌های جهان را احاطه کرده‌اند و مساحتی معادل ۲۱۷۳ کیلومتر مربع را پوشش می‌دهند. کشور کیریباتی متشکل از ۳۲ آب‌سنگ و یک جزیره منفرد است که در ۳٫۵ میلیون کیلومتر مربع از اقیانوس آرام پراکنده شده‌اند.

 

[اولدوز]

بخش‌بندی و تعریف مناطق اقیانوسیه در منابع گوناگون متفاوتند. بخش‌بندی در نقشهٔ زیر بر پایهٔ ناحیه‌بندی سازمان ملل[۵] انجام شده‌است

 

[اولدوز]

استرالیا
ملانزی

Flag of East Timor.svg تیمور شرقی (بخشی از آن)
Flag of Fiji.svg فیجی
اندونزی(بخشی از آن)
فرانسه کالدونیای جدید
پاپوآ گینه نو
Flag of the Solomon Islands.svg جزایر سلیمان
Flag of Vanuatu.svg وانواتو
میکرونزی

گوآم گوام
Flag of Kiribati.svg کیریباتی
Flag of the Marshall Islands.svg جزایر مارشال
Flag of the Northern Mariana Islands.svg مجمع‌الجزایر ماریانای شمالی
ایالات فدرال میکرونزی
Flag of Nauru.svg نائورو
Flag of Palau.svg پالائو
پلی‌نزی

نیوزیلند
Flag of American Samoa.svg ساموآی آمریکا
Flag of the Cook Islands.svg جزایر کوک
Flag of French Polynesia.svg پلی‌نزی فرانسه
Flag of Niue.svg نیووی
Flag of the Pitcairn Islands.svg جزایر پیت‌کرن
Flag of Samoa.svg ساموآ
Flag of Tokelau.svg توکلائو
Flag of Tonga.svg تونگا
Flag of Tuvalu.svg تووالو
والیس و فوتونا والیس و فوتونا
پایتخت‌ها:
همه کشورهای این قاره پایتخت دارند جز کشور توکلائو که تنها کشوری که پایتخت ندارد نیز هم هست.

 

[اولدوز]

مسکونی شدن اقیانوسیه توسط انسان با امواج مهاجرتی از سوی جنوب شرق آسیا میسر شد. اولین این امواج، که در دوران پارینه‌سنگی رخ داد، ملانزی و استرالیا را مسکونی کرد. (این مهاجران به دلیل پایین بودن سطح دریا در دوران پارینه‌سنگی به راحتی می‌توانستند به ملانزی و استرالیا برسند. امواج بعدی از مردمان که در دوران باستان از دریاها گذشتند، در میکرونزی و پلی‌نزی نشیمن گزیدند. مردم بومی ملانزی و استرالیا کاملاً تیره‌پوست هستند، در حالی که مردمان میکرونزی و پلی‌نزی عموماً رنگ روشن‌تری دارند. نام هر منطقه جزیره‌ای توصیفی است که غربی‌ها از شرایط آن‌ها داشته‌اند: «نِزی» مشتق از واژه یونانی «ندوس» به معنای جزیره است. پیشوند یونانی «مِلا-» به معنای «تیره» است که به رنگ پوست ساکنان ملانزی اشاره دارد. «میکرو-» به معنای «کوچک» است، زیرا جزایر میکرونزی بسیار کوچک هستند؛ و «پُلی-» به معنای «بسیار» است، زیرا شمار جزایر پلی‌نزی بسیار زیاد است.[۶] بنابر این ترجمه تحت‌اللفظی نام ملانزی، میکرونزی و پلی‌نزی به ترتیب «سیاه‌جزایر، خُردجزایر و پُرجزایر» خواهد بود.