آموزشی تفاوت نقد رمان و داستان کوتاه

[Tara Motlagh]

داستان‌های کوتاه معمولاً ساختار ساده‌تری دارند و به صورت یکپارچه و بدون تقسیم‌بندی نوشته می‌شوند و تمرکز بر یک نقطه اوج یا لحظه کلیدی‌ست. منتقد باید بررسی کند که آیا نویسنده توانسته است با استفاده از تکنیک‌های خاص، داستان را آن‌قدر مؤثر و جذاب روایت کند که مسیر داستان به‌ سویی برود که نقطه اوج به خوبی پرداخت شده‌باشد.

 

[Tara Motlagh]

۶. زمان و مکان: در رمان نویسنده می‌تواند داستانش را در بازه زمانی طولانی و مکان‌های متعدد بنویسد. همچنین امکان تغییر زمانی (فلش بک و فلش فوروارد) و مکانی وجود دارد پس منتقد باید در نظر داشته‌باشد که نویسنده توانسته‌است مکان‌های متعددی را در طی داستان بیاورد و همچنین زمان در طی رمان به‌جا و مبسوط باشد.

 

[Tara Motlagh]

اما داستان کوتاه محدود به یک بازه زمانی کوتاه و مکان‌های معدود است و معمولا داستان بر یک لحظه یا رویداد خاص تمرکز دارد. پس منتقد باید بداند که دست نویسنده برای آوردن مکان‌های متعدد باز نیست و مکان‌های داستان باید کم و محدود باشند. همچنین بازه زمانی باید بسیار کوتاه و نهایتا در حد چند روز تا یک یا دو ماه باشد.

 

[Tara Motlagh]

۷. توصیفات و جزئیات: منتقد باید بداند که در رمان صحنه‌پردازی‌ها و فضاسازی‌ها مشتمل بر توصیفات مفصل از محیط، شخصیت‌ها و رویدادها با جزئی‌نگری دقیق‌تری است و اما در داستان کوتاه توصیفات موجز و کوتاه و بیشتر بر روی انتقال سریع هدف و مضمون داستان و یا احساسات خاص متمرکز می‌شود.

 

[Tara Motlagh]

۸. تاثیر بر خواننده: رمان به ایجاد تجربه‌ای عمیق و ماندگار می‌پردازد؛ در واقع به علت ویژگی طولانی بودن آن، امکان ایجاد ارتباط طولانی‌مدت با شخصیت‌ها و داستان وجود دارد و منتقد باید میزان و عمق تاثیرات عاطفی و فکری آن را بر خواننده بررسی کند. اما در نقد داستان کوتاه، منتقد به ایجاد تأثیر فوری و قوی بر خواننده تمرکز دارد چرا که در واقع انتقال پیام یا احساس در کوتاه‌ترین زمان ممکن اتفاق می‌افتد.

 

[Tara Motlagh]

۹. سبک نوشتاری: در نقد رمان به دلیل طولانی بودن و عمق بیشتر مطالب، منتقد انتظار دارد شاهد تنوع بیشتری در سبک‌های نوشتاری باشد اما در نقد داستان کوتاه به دلیل کوتاهی و نیاز به تمرکز سریع بر موضوع، انتظار منتقد این است که از سبک نوشتاری ساده و اغلب مستقیم استفاده شده‌باشد.

 

[Tara Motlagh]

۱۰. سرعت پیشبرد: در نقد رمان، منتقد به دلیل این‌که سیر رمان معمولاً آرام‌تر و با فضاسازی طولانی‌تری پیش می‌رود و این امر فرصت بیشتری برای کاوش در شخصیت‌ها و وقایع را به خواننده می‌دهد انتظار دارد اتفاقات شتاب‌‌زده و پشت سرهم رخ ندهند و اوج‌های داستان در جا و زمان درست اتفاق بیفتند اما داستان کوتاه چون سریع‌تر و مستقیم‌تر به هدف اصلی می‌پردازد، منتقد انتظار دارد از حواشی کاسته شود تا پیام اصلی سریع‌تر منتقل گردد.

 

[Tara Motlagh]

۱۱. هدف: از آنجا که رمان معمولاً بر موضوعات و معضلات پیچیده‌تر تمرکز می‌کند، منتقد باید به تحلیل و بررسی عمیق آنها و تاثیرشان بر طرح داستان، شخصیت‌ها و وقایع آن بپردازد، ولی در داستان کوتاه چون تمرکز بر لحظه‌ها و مسائل ساده‌تر است منتقد باید بیشتر به دنبال یک احساس یا اتفاق خاص در داستان و تاثیر آن باشد.

 

[Tara Motlagh]

۱۲. تاثیر در ژانرهای مختلف: منتقد باید در نظر داشته باشد که در رمان امکان گستردگی ژانری وجود دارد؛ داستان رمان اغلب در ژانرهای گوناگون مانند فانتزی، تاریخی، علمی-تخیلی و … قابلیت عمیق‌تر و چندلایه‌تر شدن را دارد. داستان کوتاه عموما محدود به ژانرهای خاص مانند واقع‌گرایانه یا تم‌های ساده است؛ معمولاً ژانرهای پیچیده نیاز به داستان‌پردازی بلند دارند.