تمدن تمدن لکستان

[جک_اسپارو(:]

لَک نام یکی از اقوام ایرانی است که محل سکونت آنان در مناطق غربی ایران و اکثراً در استانهای کرمانشاه، لرستان، ایلام و همدان می‌باشد. زبان مادری آنها لکی، مذهب اکثریت آنها شیعه دوازده امامی و برخی نیز پیرو آیین یارسان یا اهل حق هستند. محققان و صاحب‌نظران متعددی، لک‌ها را جزو اصیل‌ترین مردمان ایرانی‌تبار می‌دانند.[۲][۳]

 

[جک_اسپارو(:]

لک در فارسی به معنی صد هزار بوده و احتمال می‌رود نام گذاری لک‌ها به خاطر جمعیت خانوار آنها بوده‌است. این جمعیت اتحادیه‌ای از قبایل کوچ‌رو بوده‌است.[نیازمند منبع]

همچنین موارد مشابه دیگری در جهان با این اسم موجود می‌باشد، از جمله: لک واحد پول جمهوری آلبانی، لک در هند به عنوان یکای عددی صد هزار، قوم لک یا لاک در جمهوری داغستان.[

 

[جک_اسپارو(:]

پروفسور رودیگر اشمیت در کتاب راهنمای زبان‌های ایرانی لکی را یکی از زبان‌های کردی معرفی می‌کند.[۸۵][۸۶] ویلیام فرالی لکی را شاخه‌ای از زبان لری می‌داند.[۸۷] برخی لکی را در شاخه گویش‌های جنوبی کردی طبقه‌بندی می‌کنند.[۸۸][۸۹][۹۰][۹۱] اتنولوگ آن را یک زیرشاخه چهارم کردی طبقه‌بندی می‌کند.[۹۲] اسکار مان معتقد بود لکی تنها تفاوت‌های ناچیزی با سایر گویش‌های کردی جنوبی دارد؛ بنابراین وی لکی را با سایر گویش‌های جنوبی زبان کردی در خانه‌ای به نام لکی دسته‌بندی کرده‌است.[۶۳][۶۳] بعد از تحقیقات اسکار مان و کارل هادانک همهٔ زبان شناسان و برخی از دانشمندان دیگر زبان لکی را درشاخهٔ شمال غربی زبان‌های ایرانی قرار دادند.

 

[جک_اسپارو(:]

به تازگی برخی از زبانشناسان بر اساس یک رویکرد علمی جدید که آغاز کرده‌اند به‌طور کلی در مورد این شیوهٔ طبقه‌بندی که لکی یکی از زبان‌های کردی یا گویشی از زبان کردی است شک دارند.[۹۳] محمد دبیرمقدم در کتاب رده‌شناسی زبان‌های ایرانی لکی را به عنوان زبانی مستقل طبقه‌بندی کرده‌است. وی در این پژوهش بر لهجه دلفان و کوهدشت متمرکز بوده‌است.[۹۴] فرامرز شهسواری زبان لکی را یک شاخه مستقل زبان‌های ایرانی در گروه شمال غربی و جدا از کُردی و لُری می‌داند.[۹۵][۹۶] احسان یارشاطر در کتاب زبانها و لهجه‌های ایرانی، لکی را یکی از گویش‌های زبان لری می‌داند.[۹۷] در کتاب فرهنگ و واژه‌نامه لکی کیان به نقل از کتاب جغرافیای نظامی ایران آمده:

 

[جک_اسپارو(:]

«زبان لکی از زبان‌های فارسی قدیم ایران می‌باشد که به علت کوهستانی بودن جایگاه آن مردم، از نفوذ واژه‌های بیگانه محفوظ مانده‌است.»[۹۸] راولینسون نیز، زبان لکی را مشتق شده از فارسی باستان می‌داند.[۹۹] مهرداد ایزدی و نادر انتصار زبان لکی را یکی از گویش‌های اصلی زبان گورانی می‌دانند.[۱۰۰][۱۰۱]

زبان لکی به درخواست میراث فرهنگی استان لرستان به عنوان یک زبان مستقل ایرانی در مرداد ماه ۱۳۹۶ ثبت ناملموس ملی شد.[۱۰۲][۱۰۳]

 

[جک_اسپارو(:]

به‌طور کلی لک‌ها خود را شیعه داوزده امامی معرفی می‌کنند.[۶۳] عده‌ای از لک‌ها به خصوص در شهرستان‌های صحنه، نورآباد، نهاوند و کوهدشت و پیروی آیین یارسان (اهل حق) هستند. مراسم دینی اجرا شده توسط اهل حق و در میان لک‌ها با علویان ترکیه مشابهت‌هایی دارد.[۶۳]

 

[جک_اسپارو(:]

هیچ سرشماری قابل اعتمادی از جمعیت لک‌ها در دست نیست. در یک مطالعه در سال ۱۹۹۲ میلادی جمعیت لک‌ها یک و نیم میلیون نفر برآورد شده‌است (بر پایه مهرداد ایزدی). از آنجا که لک‌ها ۳۰ تا ۴۰ درصد جمعیت چهار استان را تشکیل می‌دهند، جمعیت آنها در سال ۲۰۰۹ می‌بایستی بیش از ۲ میلیون نفر باشد. بر پایهٔ گفتهٔ رحیم عثمانی بیش از ۶۵ درصد از جمعیت استان لرستان را لک‌ها تشکیل می‌دهند. همچنین مناطق لک‌نشین زیادی هم در کشورهای همسایه وجود دارد.[۶۳] به نظر می‌رسد که بررسی‌های انجام شده از جمعیت مردم لک دقیق نمی‌باشد. دانشنامه اتنولوگ تعداد گویشواران لک را ۱٬۵۰۰٬۰۰۰ در (سال ۲۰۱۴) می‌داند.[۱۰۴]