آموزشی تمرین سرودن شعر

[ZaHARa]

شعر را اگر معماری کلمات بدانیم و اینکه ارتباط این گونه اثر ادبی با مخاطبش صمیمانه و ملموس باشد یعنی به دور از ابهام و پیچیدگی، این امکان وجود دارد که، شاعران خوش فکر و اهل ماندگاری آثار- در پی این مهم باشند که با ساده ترین واژه ها زیباترین اشعار را به تصویر کشند و در این نیم نگاه با مروری به آثاری از این دست عنوان مشق زیباترین شعر با ساده ترین واژه ها را پیش رو می گذاریم.

 

[ZaHARa]

«کریم رجب زاده» شاعر معاصر در غزل «بعد از این» به دور از لفظی شعاری با ساده ترین و معمولی ترین واژه ها شعری را خلق می کند که در عین سادگی از مفاهیم زیبای عرفان و اندیشه برخوردار است:

تشنه ی یک قطره خوابم، بعد از این
در عذابم، در عذابم، بعد از این
آبشار پای کوه غصه ها
با همین بغض خرابم، بعد از این

 

[ZaHARa]

و باهمین دیدگاه شاعر معاصر ایتالیایی «جوزپ په اونگارت تی» در شعری تقدیم به کشته شدگان نهضت مقاومت وطن اش خیلی ساده و بی پیرایه احساس خود را به زمزمه می نشیند:

اینجا
زیستگاه ابدی چشمانی است
که به روی نور بسته شده اند
تا دیگران
چشمانی همیشه بر نور گشوده داشته باشند

 

[ZaHARa]

شعر اگر مشقی صادقانه است و می خواهد صمیمانه به بار نشیند و حتی معرف خوبی برای یک شاعر تکلیف مشخص و روشن است که بایستی ساده ترین واژه ها را به خدمت بگیریم و با پیرایش شاعرانه اثری خواندنی خلق کنیم وگرنه زحمت، کوشش و پویش فرد شاعر در این راه بیهوده است و در ذهن چنین تداعی می شود که شاعر اثر فقط بازی با کلمات و الفاظ را پیش رو دارد و «کاظم سادات اشکوری» زیبا سرود:

می خواستم به دهکده
رو آرم
با یک بغل ترانه ی تازه
اما ترانه های مراباد
می برد از کرانه ی اندوه

 

[ZaHARa]

و از همه شاعرانه تر و بی تردید حرف دل امروزی با بهره گیری از آسان ترین واژه ها در شعری از «خسرو نوربخش»:

من دچار لاله ام با من بهاری باش و بس
بی قراری، بی قراری، بی قراری باش و بس
قرمزم خون دلم خون دلم در شیشه ها
شیشه هایم را تماشاکن اناری باش و بس
از تپیدن های ماهی خوی دریا را بگیر
موج شو، مواج شو در خویش جاری باش و بس

 

[ZaHARa]

«یزدان سلحشور» منتقد ادبی در نوشته ای با عنوان «جزایر پنهان در اقیانوس معنا» گذری بر آثار سرآمدان شعر انقلاب اسلامی- علی معلم- آورده است:
ریشه های فرهنگی شعر معلم را باید در «آرای ابن عربی» جست و سری هم به «عین القضات» زد و در پی «سهروردی» هم روانه شد. افق فکری این شاعربا متن شعرش چنان در آمیخته که اگر این را در نیابی آن را از کف داده ای.

 

[ZaHARa]

با این دیدگاه کلی شاعری چون «علی معلم دامغانی» می خواهد با بهره گیری از واژه های معمولی و ساده در پی مکاشفه های ماندگار باشد:

ستاره سوخته آسمان کوی که ایم
عزیز بی جهت مصر آرزوی که ایم
به بزم حادثه خون می چکد زناله ما
شکست سلسله ی عقده درگلوی که ایم
شکسته ایم زصد جا به سنگ دشمن و دوست
به باده خانه افلاکیان به سوی که ایم

 

[ZaHARa]

با آنچه ذکر کرده ام این نتیجه گیری حاصل است که:
با زبان ساده، معمولی و عامه فهم می توان خالق آثاری خواندنی شد وقتی به این مهم فکر می کنیم که شاعر باید شعری بسراید و این شعر ماندگار شود، زندگی کند، دارای مفاهیم و اندیشه روشنی باشد نیازی به پیچیده کردن ترکیبات نیست یعنی می توان مشق زیباترین شعر را با ساده ترین واژه ها به تصویر نشست.