جشن‌ها جشن‌‌های ایران باستان در ماه

[حنا نویس]

در دوران باستان هر روزی در ماه نام به خصوصی داشت و یک روز از ماه همنام خود ماه بود که اگر این اتفاق رخ می‌داد آن روز را جشن می‌گرفتند.

 

[حنا نویس]

جشن‌هایی مثل جشن فروردگان، جشن اردیبهشتگان، جشن خردادگان، جشن تیرگان و….همگی مربوط به آن زمان هستند. هر جشن در اصل یک مناسبت مقدس است. جشن‌ها و مراسم‌ها بر اساس آداب‌ورسوم زرتشتیان صورت می‌گرفت آیینی مثل به اشتراک گذاشتن غذا و نوشیدنی، ملاقات دوستانه بخشی از آیین‌های این مراسم‌ها هستند که از گذشتگان به‌جامانده است. در واقع این اعیاد و مراسم‌ها برگرفته از آیین زرتشتی، دین باستانی ایرانیان است.

 

[حنا نویس]

جشن فروردگان​

کلمه جشن از یسنه یا یسنا استخراج شده که در زبان پهلوی به معنای عبادت، ستایش، نیایش و شادی است. جشن نوروز یکی از هفت جشن مهم ایرانیان باستان بوده است. با ظهور دین اسلام، شش جشن اول که در امپراطوری‌های ساسانی وجود داشته است، حذف شد و از هفت جشن ضروری فقط نوروز بهاری برگزار می‌شد.

 

[حنا نویس]

روز نوزدهم ماه‌های ایران باستان در تقویم اوستایی روز فروردین نام دارد. این جشن برای مردم ایران باستان روز بزرگداشت درگذشتگان بود و آن‌ها با رفتن به آرامستان بر سر مزار رفتگان خود شادی نوروز را در کنار آن‌ها برگزار می‌کردند. مردم ایران باستان اعتقاد داشتند که ارواح درگذشتگان آن‌ها می‌توانند در این شادی با آن‌ها سهیم شوند. در زمان قدیم مردم معتقد بودند که ارواح گذشتگانشان باید در نوروز و شادی این روز با آنها شریک شوند بنابراین مردم بر سر مزار عزیزان خود می‌رفتند و جشن نوروز را در کنار آن‌ها می‌گذراندند. امروز هم بسیاری از مردم این آیین پسندیده را انجام می‌دهند و آخرین پنجشنبه سال یا در آستانه سال نو بر سر مزار گذشتگان خود می‌روند و آغاز سال جدید را با عزیزان خود جشن می‌گیرند.

 

[حنا نویس]

آداب برگزاری جشن فرورگان​

از آداب برگزاری جشن فرورگان می‌توان به برپایی آتش و روشن کردن عود بر سر مزار مردگان اشاره کرد. در این روز مردم، آرامگاه درگذشتگان را با آب و گلاب می‌شستند و گل و گیاه بر سر مزار آن‌ها می‌گذاشتند. در حال حاضر نیز افراد بسیاری در آستانه سال نو یا پس از تحویل سال به آرامستان‌ها و سر مزار درگذشتگان خود می‌روند و به این ترتیب آغاز سال جدید را با عزیزان درگذشته خود جشن می‌گیرند.
در فروردین ماه جشن‌های دیگری نیز برگزار می‌شد که یکی از معروف‌ترین آن‌ها جشن «سروش روز» در روز ۱۷ فروردین بود. این جشن در نکوداشت «سروش ایزد» که نگهبان بیداری بوده، برگزار می‌شده است.

 

[حنا نویس]

جشن اردیبهشتگان

جالب است بدانید که روز سوم هر ماه در تقویم اوستایی با نام روز اردیبهشت نام‌گذاری شده است. در بعضی تقویم‌های باستانی روز دوم اردیبهشت را به‌عنوان اردیبهشتگان آورده‌اند. در روز دوم اردیبهشت مردم برای جمع‌آوری گل‌وگیاه به طبیعت می‌رفتند و روز بعد به نام اردیبهشتگان برای تجلیل از صداقت جشن می‌گرفتند.
در ایران باستان مردم معتقد بودند که روز دوم اردیبهشت متعلق به فرشته‌ای است که نشان‌دهنده صداقت و پاکی است. مردم در این جشن به خود یادآوری کردند که باید چنین ویژگی‌هایی را در زندگی خود حفظ کنند. از آیین‌های این جشن می‌توان به پوشیدن لباس سفید که نماد پاکی و تمیزی است اشاره کرد.به‌دلیل هم‌زمانی جشن اردیبهشتگان با فصل شکوفایی گل‌ها و سرسبزی باغ‌ها، این مراسم با گل‌های فراوان برگزار می‌شد. در این جشن، ایرانیان باستان لباس سفید می‌پوشیدند، آتش روشن می‌کردند و با رقص و پایکوبی جشن می‌گرفتند.

 

[حنا نویس]

جشن خردادگان

جشن خردادگان در ششمین روز ماه خرداد برگزار می‌شود. یکی از مهم‌ترین سنت‌های این روز، رفتن به حاشیه رودخانه و کناره‌های دریا با همراهی دوستان و خانواده، اقامه دعای دینی در مدح اهورامزدا و گذراندن یک روز شاد است.
جشن خردادگان برای گرامیداشت آب برگزار می‌شود. زیرا در دین زرتشت آب را رشددهنده همه موجودات هستی و سبب زایش و پرورش می‌دانند در کتاب «فرضیات نامه» نوشته کشیش بزرگ زرتشتی «داتور داراب پالن» به برخی از فعالیت‌های این روز اشاره شده است که برخی از فعالیت‌های این روز عبارت‌اند از: شستشوی بدن، حفر چاه و تجدید کانال‌های آب را بیان می‌کند.

 

[حنا نویس]

آداب جشن خردادگان

آداب جشن خردادگان شامل رفتن مردم به‌سمت سرچشمه رودها یا دریاها و رودخانه‌ها می‌شود. ایرانیان باستان در این روز تن خود را در آب‌های روان می‌شستند و با خواندن نیایش و دعا، همراه با خانواده‌های خود به شادی و پایکوبی می‌پرداختند. این روز زمان مناسبی برای ساخت و بازسازی کاریزها نیز بود. کاشت بذر و دانه‌هایی مانند کنجد نیز در این جشن رواج داشت. در متون فارسی کهن از گل سوسن به‌عنوان نشانه جشن خردادگان یاد می‌شود.

 

[حنا نویس]

جشن تیرگان

جشن تیرگان یک جشن تابستانی باستانی است که هرساله در سیزدهم تیرماه برگزار می‌شود. این جشنواره با فعالیت‌های مفرح از جمله پاشیدن آب، رقصیدن، آواز خواندن و آرزوی بارندگی فراوان برگزار می‌شود. همچنین در این روز غذاهای و ویژه‌ای نیز سرو می‌شود. این جشن همچنان در مناطق مختلف ایران مانند استان‌های مازندران، کرمان و یزد و همچنین شهر فراهان که مرکز بزرگ جشن تیرگان است، برگزار می‌شود.

 

[حنا نویس]

از برجسته‌ترین آیین جشن تیرگان می‌توان آب‌پاشی، فال کوزه و دستبند تیر و باد را نام برد. آب‌پاشی به یکدیگر، در کنار رودها انجام می‌شد و برای رفع گرمای تیر ماه بود. برای اجرای مراسم فال کوزه، کوزه‌ای سبز رنگ را از آب پر می‌کردند و پس از نیت کردن، هریک از حاضران وسیله‌ای مانند انگشتر را در کوزه می‌انداخت و سپس کوزه را به پای درختی می‌بردند. در این وقت با شعر خوانی بزرگ‌ترها دختر جوانی اشیای داخل کوزه را خارج می‌کرد. هم‌زمانی هر شعر با خارج شدن وسیله‌های داخل کوزه، تعبیری برای نیت صاحب آن محسوب می‌شد. دستبند تیر و باد نیز ریسمانی بافته شده از هفت رنگ بود که پس از نیت کردن، ۹ روز به مچ دست می‌بستند و سپس آن را در حالی که شعر زیر را زمزمه می‌کردند، بر بلندی به باد می‌سپردند.