امام شناسی حضرت فاطمه

[ماهــر]

فرزندان حضرت زهرا(س)

ثمره این ازدواج مبارک، پنج فرزند به نام های حسن، حسین، زینب، ام کلثوم و محسن (که در جریان وقایع پس از وفات پیامبر (ص) سقط شد)، بود.

 

[ماهــر]

همسرداری حضرت زهرا (س)

همسرداری زن به اندازه ای دارای اهمیت است که حضرت علی (ع) می فرماید:

جهاد زن، خوب شوهرداری کردن است. (کافی، ج ۵، ص ۹)

حضرت زهرا (س) با آن همه فضیلت، همسری نیکو و مطیع برای امیر مؤمنان علی(ع) بود.

امام صادق(ع) می فرماید:

«... علی(ع) آب و هیزم می آورد و حضرت فاطمه آرد می کرد و خمیر می ساخت و نان می پخت و لباس ها را وصله می زد، و آن بانوی گرامی از زیباترین مردم بود و گونه های مطهرش از زیبایی مثل گل بود. درود خدا بر او و پدر و فرزندانش باد.» (کلینی، روضه الکافی، ص ۱۶۵)

حضرت زهرا (س) هیچ گاه حتی اموری را که احتمال می داد علی (ع) قادر به تدارک آنها نباشد، از او طلب نمی نمود.

امیرالمؤمنین علی(ع) می فرماید:

«به خدا سوگند(در سراسر زندگی مشترک با فاطمه(س) تا آنگاه که خدای عزیز و جلیل او را قبض روح فرمود هرگز او را خشمگین نساختم و بر هیچ کاری او را اکراه و اجبار نکردم، و او نیز مرا هرگز خشمگین نساخت و نافرمانی من نکرد؛ هر وقت به او نگاه می کردم رنج ها و اندوه هایم برطرف می شد.» (بحارالانوار، ج ۴۳، ص ۱۳۴، کشف الغمه، ج ۱، ص ۴۹۲)

یکی از نمونه های اطاعت پذیری ایشان از همسر خویش که در تاریخ نقل گردیده است به ماجرای عیادت خلفای اول و دوم از ایشان در ایام بستری بودنشان مربوط می گردد که حضرت علی(ع) از حضرت زهرا(س) سوال کردند، آیا آن ها را به حضور می پذیری؟

حضرت زهرا(س) در پاسخ فرمودند:

«الْبیْت بیْتک و الْحرّة زوْجتک افْعلْ ما تشاء»؛ خانه خانه توست و من همسر تو هستم. هر آنچه که خودت می دانی انجام بده. (نهج الحیـا، ص ۲۱)

پیامبر هنگام تهیه جهیزیه حضرت زهرا (س) دستور داد تا مقداری عطر نیز تهیه شود و حضرت زهرا (س) نیز در داخل خانه دائماً معطر بودند.

 

[ماهــر]

حضرت زهرا (س) و تربیت فرزندان

سیره رفتار حضرت زهرا (س) با فرزندان خود الگویی صحیح برای تربیت صحیح فرزندان است. ایشان با احترام فرزندان خود را مورد خطاب قرار داده و در نتیجه از سوی آنها نیز احترام دریافت می کردند. حضرت زهرا(س) در آموزش، تربیت دینی و اخلاقی فرزندان خود تلاش بسیاری می کردند.

در حدیث شریف کساء حضرت زهرا (س) در پاسخ سلام فرزند خود امام حسن (ع) می فرماید:

سلام برتو ای نور دیده ام و میوه دلم. و در پاسخ سلام امام حسین (ع) می فرماید:سلام بر تو ای فرزند من و ای نور دیده ام و میوه دلم. حضرت زهرا (س) فرزندان خود را همیشه برای یادگیری و تعلیم و تزکیه آماده می کرد؛

حضرت فاطمه(س) به فرزندش حسن(ع) می فرمود:

«به مسجد برو، آنچه را از پیامبر شنیدی فراگیر و نزد من بیا و برای من بازگو کن». (سفینة البحار، ج ۱، ص ۲۴۵)

در برخی گزارش های تاریخی آمده است که فاطمه(س) هنگام بازی دادن فرزندش حسن(ع) این اشعار را می خواند:

تو ای حسن به پدرت شبیه شو و حق را آزاد کن و خدای منان را عبادت کن و با کینه توز دوستی مکن. (بحارالانوار، ج ۶۳، ص ۲۸۶)

 

[ماهــر]

ساده زیستی حضرت زهرا (س) و پرهیز از تجمل

منابع شیعه و سنی نقل کرده ‌اند، امیرمؤمنان و فاطمه زهرا و امام حسن و امام حسین(ع) و خادمه آنان «فضه» طبق نذری که کرده بودند سه روز، روزه گرفتند.

شب اول هنگام افطار فقیری در زد، حضرت علی(ع) افطار خود را به او داد. سایرین نیز به او اقتدا کرده و افطار خود را به فقیر دادند و با آب افطار کردند. شب دوم یتیمی در زد و باز افطار خود را به او دادند. شب سوم نیز اسیری آمد و چیزی طلبید، این بار نیز افطار خود را به او دادند. آنگاه از سوی خدای متعال سوره «انسان» نازل شد. (امالی صدوق، ص ۲۱۶ و ۲۱۲، کشف الغمه، ج ۱، ص ۴۱۳ و ۴۱۷)

و در این سوره آیه زیر اشاره به ایثار و انفاق آن بزرگواران دارد. (مناقب شهر آشوب، ج ۳، ص ۱۴۷ و ۱۴۸، منتهی الامال، ص ۶۸ در ذکر وقایع سال دوم)

«ویطْعمون الطّعام علیٰ حبّه مسْکینًا ویتیمًا وأسیرًا» (سوره انسان، آیه ۸)

ترجمه: و غذا را در عین دوست داشتنش، به مسکین و یتیم و اسیر انفاق می کنند.

تفسیر این داستان را در تفاسیر شیعه و سنی و از جمله در تفسیر معروف «کشاف» تألیف عالم و مفسر بزرگ سنی «جاراللّه‌ زمخشری» می‌توان یافت.

 

[ماهــر]

عبادت حضرت زهرا (س)

حسن بصری می گوید:

در میان امت اسلام، کسی خداپرست تر از فاطمه نبود. آنقدر در نماز می ایستاد که قدم هایش ورم می کرد. (مناقب، ج ۳، ص ۳۴۱)

ابن عمره از پدرش نقل می کند که گفت:از امام صادق(ع) پرسیدم:چرا فاطمه (س) زهرا نامیده شد؟

امام صادق(ع) فرمود:

چون وقتی که در محراب عبادتش به نماز می ایستاد فروغ نورش برای ساکنان آسمان می درخشید همانگونه که نور ستارگان آسمان برای زمینیان می درخشد. (علل الشرایع، ج ۱، ص ۲۱۵)

پیامبر (ص) درباره حضرت زهرا (س) می فرمود:

ایمان به خدا در اعماق دل و باطن روح زهراچنان نفوذ کرده که برای عبادت خدا خودش را از همه چیز فارغ می سازد. فاطمه دخترم بهترین زن عالم است. پاره تن من و نور چشم من و میوه دل من و روح و روان من است. حوریه ای است به صورت انسان.

آنگاه که در محراب عبادت می ایستد نورش برای ملائک آسمان درخشندگی دارد و خداوند به ملائکه خطاب می کند:بنده مرا ببینید! چطور در مقابل من به نماز ایستاده و اعضای بدنش را خوف می لرزد و غرق عبادت است! ای ملائکه گواه باشید که پیروان فاطمه را از عذاب دوزخ در امان قرار دادم. (بحارالانوار، ج ۴۳، ص ۱۷۲)

 

[ماهــر]

ماجرای غصب فدک

پس از ماجرای سقیفه و غصب خلافت، از نخستین اقدام های خلیفه این بود که فدک را از تصرف زهرا(س) و امیرالمؤمینین (ع) خارج کند. از این رو ابوبکر دستور داد تا عوامل و کارگران آن حضرت را از فدک اخراج کردند و آن را به بیت المال ملحق نمودند. (اصول کافی، ج ۱، ص ۵۴۳)

وی برای توجیه کار خود به روایتی دست یازید که جز او هیچ یک از صحابه و روات آن را نقل نکرده اند.

در صحیح بخاری آمده است که ابوبکر در پاسخ حضرت زهرا (س)، که به اقدام وی اعتراض نمود، چنین گفت:

«إنّ رسول اللّه قال:لانورث ما ترکناه صدقة؛ ما ارث نمی گذاریم، هر چه از ما بماند صدقه است.» (صحیح بخاری، جلد ۵، ص ۱۹۸)

حضرت زهرا(س) در جریان غصب فدک و دفاع از خلافت امیرالمومنین(ع) خطبه ای خواند که به خطبه فدکیه معروف است.

 

[ماهــر]

حضرت زهرا (س) و مشارکت در مسائل اجتماعی و سیاسی

حضرت زهرا (س) تا حد ممکن از حضور در انظار عمومی پرهیز می کرد اما در صورت لزوم و مواقع حساس، مسئولیت خود را انجام می داد.

در روایات تاریخی آمده است که:

در غزوه احد هنگامی که حضرت زهرا (س) چهره پر از خون پدر را مشاهده کردند، خون ها را از رخسار پدر، پاک نمودند در حالی که امیر مومنان(ع) با سپر خویش آب می ریختند و فاطمه(س) را یاری می کردند. آن حضرت چون دید جریان آب و شستشو، خونریزی را بیشتر می کند به همین جهت در پی چاره اندیشی خویش تکه حصیری آورد و آن را با شرایط خاصی سوزانید و خاکسترش را بر روی زخمها نهاد تا خون باز ایستد و چنین شد که خون بند آمد. (فاطمه زهرا (س) از ولادت تا شهادت، محمدکاظم قزوینی؛ ص ۱۶۸)

حضرت فاطمه (س) در غزوه احزاب برای امیرالمؤمنین(ع) و رسول خدا (ص) نان و غذا می برده اند. (ذخائر العقبی، ص ۴۷)

حضرت زهرا(س) در فتح مکه نیز حضور داشته و به پدر و همسرشان کمک می کردند. در جریان بیعت زنان مشرک با پیامبر نیز حاضر بودند. (واقدی، المغازی، ج ۲، ص ۸۳)

 

[ماهــر]

عیادت از حضرت زهرا (س) هنگام بیماری

بنابر روایات بسیار، حضرت زهرا (س) تنها ۹۵ روز پس از رسول خدا در این دنیا زندگی کردند. ایشان بر اثر شدت ضربه ای که در هجوم به خانه اش وارد گشته بود در بستر بیماری افتاد. ایشان در آن زمان، حضرت محسن(ع) را باردار بود اما به دلیل این اتفاق، فرزند خود را از دست داد.

در این ایام ابوبکر و عمر درخواست ملاقات ایشان را کرده و از حضرت علی(ع) خواستند که وساطت کند. حضرت زهرا(س) در ابتدا مخالف حضور آنها بود اما سرانجام رضایت داد و در برابر آنها این کلام پیامبر اکرم (ص) را که فرموده بود:خدا و ملائکه را شاهد و گواه می گیرم که شما دو نفر مرا به غضب آوردید و رضایت مرا فراهم ننمودید، اگر پیغمبر(ص) را ملاقات کنم از شما شکایت خواهم کرد.

حضرت فاطمه (س) مرتب می فرمود:

«و الله لادعونّ الله علیک عند کلّ صلوة اصلّیها». به خدا قسم در هر نمازی که می خوانم تو (ابوبکر) را نفرین می کنم. (صحیح بخاری، ج ۵، ص ۱۷۷)

 

[ماهــر]

شهادت حضرت زهرا(س)

حضرت زهرا(س) که مدتی بر اثر ظلم هایی که بر ایشان وارد شده بود در بستر بیماری بودند سرانجام در روز سوم جمادی الثانی سال یازدهم هجری به شهادت رسیدند. البته در مورد تاریخ دقیق شهادت ایشان اختلاف وجود دارد اما مشهورترین نقل قول، این است که حضرت زهرا(س) تنها ۹۵ روز پس از رحلت رسول خدا در این دنیا زندگی کرده و در ۱۸ سالگی به شهادت رسیدند.