امام شناسی حضرت یونس

[ZaHARa]

حضرت یونس (علیه‌السّلام) یکی از پیامبران و رسولان خداست، که نام مبارکش در قرآن چهار بار آمده و یک سوره قرآن (سوره دهم) به نام او است. یونس (علیه‌السّلام) از پیامبران بنی اسرائیل است که بعد از سلیمان ظهور کرد، و بعضی او را از نوادگان حضرت ابراهیم (علیه‌السّلام) دانسته‌اند و به خاطر این که در شکم ماهی قرار گرفت، با لقب «ذو النّون.» (نون به معنی ماهی است) و «صاحب الحوت» خوانده می‌شد.

 

[ZaHARa]

پدر او «مَتّی» از عالمان و زاهدان وارسته و شاکر الهی بود، به همین جهت خداوند به حضرت داوود (علیه‌السّلام) وحی کرد که همسایه تو در بهشت، «مَتّی» پدر یونس (علیه‌السّلام) است. داوود (علیه‌السّلام) و سلیمان به زیارت او رفتند و او را ستودند. (چنان که داستانش در ضمن داستان‌های حضرت داود (علیه‌السّلام) ذکر شد.

 

[ZaHARa]

به گفته بعضی، او از ناحیه پدر از نواده‌های حضرت هود (علیه‌السّلام)، و از ناحیه مادر از بنی اسرائیل بود. ماجرای حضرت یونس (علیه‌السّلام) غم‌انگیز و تکان‌دهنده است، ‌ولی سرانجام شیرینی دارد. آن حضرت به اهداف خود رسید و قومش توبه کرده و به دعوت او ایمان آوردند، و تحت رهنمودهای او، دارای زندگی معنوی خوبی شدند.

 

[ZaHARa]

به گفته بعضی یونس (علیه‌السّلام) در حدود ۸۲۵ سال قبل از میلاد، در سرزمین نینوا ظهور کرد. نَینوا شهری در نزدیک موصل (در عراق کنونی) یا در اطراف کوفه در سمت کربلا بود. هم اکنون در نزدیک کوفه در کنار شط، قبری به نام مرقد یونس (علیه‌السّلام) معروف است. شهر نینوا دارای جمعیتی بیش از صد هزار نفر بود. چنان که در آیه ۱۴۷ سوره صافات آمده: «و یونس را به سوی جمعیت یکصد هزار نفری یا بیشتر فرستادیم.»

 

[ZaHARa]

مردم نینوا بت‌پرست بودند و در همه ابعاد زندگی در میان فساد و تباهی‌ها غوطه می‌خوردند. آنان نیاز به راهنما و راهبری داشتند تا حجت را بر آنها تمام کند و آنان را به سوی سعادت و نجات دعوت نماید. حضرت یونس (علیه‌السّلام) همان پیامبر راهنما بود که خداوند او را به سوی آن قوم فرستاد.

 

[ZaHARa]

یونس (علیه‌السّلام) به نصیحت قوم پرداخت و با برنامه‌های گوناگون آنها را به سوی توحید و پذیرش خدای یکتا، و دوری از هر گونه بت‌پپرستی فرا خواند. یونس همچنان به مبارزات پی‌گیر خود ادامه داد، و از روی دلسوزی و خیرخواهی مانند پدری مهربان به‌ اندرز آن قوم گمراه پرداخت، ولی در برابر منطق حکیمانه و دلسوزانه چیزی جز مغلطه و سفسطه نمی‌شنید. بت‌پرستان می‌گفتند: ما به چه علّت از آیین نیاکان خود دست بکشیم و از دینی که سال‌ها به آن خو گرفته‌ایم جدا شده و به آیین اختراعی و نو و تازه اعتقاد پیدا کنیم.

 

[ZaHARa]

یونس (علیه‌السّلام) می‌گفت: بت‌ها اجسام بی‌شعور هستند و ضرر و نفعی ندارند، و هرگز نمی‌توانند منشا خیر گردند. چرا آنها را می‌پرستید؟ هر چه یونس (علیه‌السّلام) آنها را تبلیغ و راهنمایی می‌کرد، آنها گوش فرا نمی‌دادند، و یونس (علیه‌السّلام) را از میان خود می‌راندند و به او اعتنا نمی‌کردند. یونس (علیه‌السّلام) در سی سالگی به نینوا رفته و دعوتش را آغاز نموده بود.

 

[ZaHARa]

سی و سه سال از آغاز دعوتش گذشت اما هیچ ک.س جز دو نفر به او ایمان نیاوردند، یکی از آن دو نفر دوست قدیمی یونس (علیه‌السّلام) و از دانشمندان و خاندان علم و نبوت به نام «روبیل» بود و دیگری، عابد و زاهدی به نام «تنوخا» یا «ملیخا» بود که از علم بهره‌ای نداشت. کار روبیل دامداری بود، ‌ولی تنوخا هیزم‌کن بود، و از این راه هزینه زندگی خود را تامین می‌کرد.

 

[ZaHARa]

یونس (علیه‌السّلام) از هدایت قوم خود مایوس گردید و کاسه صبرش لبریز شد، و شکایت آنها را به سوی خدا برد و عرض کرد: «خدایا! من سی ساله بودم که مرا به سوی قوم برای هدایت‌شان فرستادی، آنها را دعوت به توحید کردم و از عذاب تو ترساندم و مدت ۳۳ سال به دعوت و مبارزات خود ادامه دادم، ولی آنها مرا تکذیب کردند و به من ایمان نیارودند، رسالت مرا تحقیر نمودند و به من اهانت‌ها کردند. به من هشدار دادند و ترس آن دارم که مرا بکشند، عذابت را بر آنها فرو فرست، زیرا آنها قومی هستند که ایمان نمی‌آورند.»

 

[ZaHARa]

یونس (علیه‌السّلام) برای قوم عنود خود تقاضای عذاب از درگاه خدا کرد، و آنها را نفرین نمود، و در این راستا اصرار ورزید، سرانجام خداوند به یونس (علیه‌السّلام) وحی کرد که: «عذابم را روز چهارشنبه در نیمه ماه شوال بعد از طلوع خورشید بر آنها می‌فرستم، و این موضوع را به آنها اعلام کن.» یونس (علیه‌السّلام) خوشحال شد و از عاقبت کار نهراسید و نزد تنوخا (عابد) رفت و ماجرای عذاب و وقت آن را به او خبر داد.