حقوق بین‌الملل حقوق شهروندی | ایالات متحده آمریکا

[Ela]

تهران--دو سال پس از تصویب قانون اساسی آمریكا در سال 1789 میلادی، نگرانی ها از قدرت بالای دولت در برابر شهروندان باعث شد تا 10 اصلاحیه به این قانون اضافه شود كه به 'منشور حقوق ایالات متحده' ( United States Bill of Rights)معروف شد.

 

[Ela]

این 10متمم با هدف كاستن از قدرت دولت فدرال و افزایش آزادی های عمومی به قانون اساسی آمریكا الحاق شدند. پس از آن نیز به مرور زمان 17 اصلاحیه ی دیگر به قانون اساسی آمریكا اضافه شد.

 

[Ela]

تصویب منشور حقوق ایالات متحده كار ساده ای نبود و در ابتدا برخی ایالت های این كشور و در صدر آنها ایالت های جنوبی نظیر میسیسیپی، كارولینای جنوبی و آلاباما با این قانون سرسختانه مخالفت كردند. دولت برای مجاب كردن این ایالت ها، حضور نمایندگان آنها در كنگره را مشروط به پذیرش این قانون اعلام كرد. تصویب این قانون از این نظر حایز اهمیت بود كه موجب شد آزادی های فردی و انسانی افراد مورد توجه قرار بگیرند

 

[Ela]

منشور حقوق آمریكا، آزادی هایی را مورد توجه و بازبینی قرار می دهد كه در قانون اساسی این كشور به آنها اشاره ای نشده است؛ مواردی نظیر آزادی بیان، مذهب، مطبوعات، آزادی اجتماعات اعتراض آمیز، نگهداری و حمل اسلحه، محافظت در برابر بازداشت غیرقانونی، حریم شخصی، محافظت در برابرصدور حكم بدون دلیل و ... .

 

[Ela]

*آزادی بیان، اندیشه و تجمع

نخستین متمم كه در قالب منشور حقوق آمریكا به قانون اساسی این كشور اضافه شد، مربوط به آزادی بیان بود. این متمم، افزون بر تاكید بر ممنوعیت وضع هر گونه قانونی كه مساوی با استقرار و برتری بخشیدن به مذهبی خاص باشد(آزادی مذاهب)، ممانعت از آزادی بیان، مطبوعات و اجتماعات را نفی می كند.

طبق قوانین ایالات متحده، آزادی مذهب به منزله ی این است كه مردم در گزینش و عمل به همه ی مذاهب و باورها آزاد هستند و دولت یا قانون اجازه ی مداخله و محدودیت برای پیروان ادیان خاص را ندارند.

 

[Ela]

البته آنچه در عمل اجرا می شود در برخی موارد فاصله با معیارهای قانونی دارد. بر اساس گزارش های مختلف، رفتار با بسیاری از اقلیت های مذهبی در آمریكا به ویژه در ایالت های جنوبی این كشور كه موارد نژادپرستی در آنها بیشتر از مناطق دیگر است، چندان مناسب نیست. به عنوان مثال طی سال های گذشته بویژه پس از حادثه ی یازدهم سپتامبر سال 2001 میلادی، فشار به اقلیت مسلمان در آمریكا افزایش یافته است.

آزادی بیان در ایالات متحده مطلق نیست و مانند بسیاری از كشورها محدودیت هایی در خصوص میزان آزادی بیان در این كشور وجود دارد. با این وجود مواردی نظیر نقد آزادانه ی سیاست های دولت و حمایت از ایده های جنجال برانگیز كه ممكن است در نظر مردم ناپسند و بر خلاف سیاست های عمومی باشند و در بسیاری از كشورها با آن برخورد می شود، در آمریكا به راحتی صورت می گیرند.

نقد سیاست های دولت در آمریكا تنها محدود به مطبوعات این كشور نیست و این نقد كه در برخی موارد بسیار شدید و حتی آمیخته با طنزی توهین آمیز است در رسانه های این كشور و حتی صنعت سینمای آمریكا(هالیوود) با شدت فراوانی صورت می گیرد.

 

[Ela]

آزادی نقد دولت در رسانه ها و مطبوعات آمریكا یكی از عواملی است كه این كشور در راستای اثبات استثناگرایی آمریكایی(Americanexceptionalism) بر آن تاكید فراوانی می كند. این واژه ریشه در باوری قدیمی با عنوان'سرنوشت ملی' (manifest destiny)در میان آمریكایی ها دارد كه طبق آن، مردم این كشور كیفیت زندگی آمریكایی را برترین كیفیت می دانند و گسترش این كیفیت و باورهایی را كه موجب تمایز و برتری آنها نسبت به سایر كشورهای جهان می شود، وظیفه ی خود می دانند. بنابراین اینكه مردم آمریكا قابلیت نقد مستقیم و آزادانه ی دولت و سیاست های آن را داشته باشند، جزو وجوه تمایز بزرگ آنها محسوب می شود. آمریكا حتی در بسیاری از موارد رتبه پایین خود در میان كشورهای جهان در خصوص آزادی بیان را با وجود آزادی هایی از این دست توجیه می كند.

محدودیت های وارد بر آزادی بیان در ایالات متحده كه از سوی دادگاه عالی این كشور تبیین شده اند شامل مواردی نظیر توهین به باورهای عامه(obscenity)، پورنوگرافی كودكان، سخنانی كه موجب تحریك افراد برای دست زدن به اقدامات غیر قانونی می شود و هرگونه تبلیغاتی كه منجر به وقوع یكی از این موارد شوند، هستند. در صورت رعایت نشدن این موارد دولت حق دارد در زمان، مكان و با اتخاذ راهكارها و تصمیم های مناسب با كسانی كه با بی توجهی به این محدودیت ها قانون را زیر پا گذاشته اند برخورد كند.

در آمریكا هیچ یك از مصادیق آزادی بیان به اندازه ی سخنرانی های سیاسی مورد توجه و احترام نیستند. بنابراین اِعمال محدودیت برای چنین آزادی هایی مستلزم بررسی و جمع آوری مدارك دقیق و مستند است. در غیر این صورت با نقض كنندگان این آزادی برخورد شدیدی صورت خواهد گرفت.

 

[Ela]

حق آزادی بیان همچنین برای دانش آموزان و دانشجویانی كه مشغول تحصیل در مراكز آموزشی دولتی هستند، تعریف شده است و آنها قادرند برای ابراز، تبلیغ یا اعتراض به عقیده ای خاص كمپین یا روزنامه ای را راه اندازی كنند. البته ناسازگاری با قوانین این مراكز و ابراز كنایه های جنسی و موهن، محدودیت هایی هستند كه دولت در مبارزه با آنها می تواند از اِعمال سانسور استفاده كند.

محدودیت های مربوط به آزادی بیان در آمریكا بیش از همه متوجه قوانین نظامی و حفاظت از امنیت ملی هستند. جمع آوری و انتشار اطلاعات و مدارك مربوط به امنیت ملی جزو مصداق های آزادی بیان محسوب نمی شوند و حتی در صورتی كه انتشار آنها آسیبی به امنیت ملی آمریكا وارد نكند جرم محسوب می شوند. همچنین جمع آوری و انتشار اطلاعاتی كه باوجود نظامی یا امنیتی نبودن امكان بر هم زدن نظم و امنیت عمومی را دارا هستند نیز در آمریكا ممنوع است. این اطلاعات ممكن است شامل عكس یا فیلم باشند. این جرایم حتی شامل حال كسانی كه از قصد فرد یا افرادی برای جمع آوری، تولید و انتشار چنین اطلاعاتی باخبر هستند نیز می شود.

در هیچ یك از این قوانین اشاره ای به این موضوع نشده است كه در صورتی كه انتشار اطلاعات محرمانه نظامی در آمریكا مساوی با اثبات این واقعیت باشد كه سیاست های نظامی و امنیتی این كشور موجب زیر پا گذاشته شدن حقوق اولیه شهروندان آمریكایی نظیر حریم شخصی آنها و حتی دخالت در امور سایر كشورها باشد، آیا هنوز هم مشمول مصداق های آزادی بیان می باشند یا خیر؟

 

[Ela]

با همین توجیه است كه دولت و كنگره آمریكا در مقابل افشاگری هایی كه نشان از كاستی یا اقدامات غیرقانونی آنها با توجیه تامین امنیت ملی دارد، سرسختانه برخورد می كنند. طی سال های گذشته افشاگرانی نظیر 'ادوارد اسنودن'، 'جولیان آسانژ'، 'چلسی منینگ 'و 'دانیل اِلسبرگ' كسانی بودند كه با درك اعمال غیر قانونی صورت گرفته در ارتش یا سازمان های اطلاعاتی و امنیتی آمریكا سعی كردند با مطلع ساختن جامعه ی آمریكا در این خصوص روشن گری كنند؛ ولی اقدام همه ی این افراد از سوی دولت و به موجب قوانین ذكر شده محكوم شد و آنها در دادگاه های علنی و غیر علنی به جرایمی نظیر سرقت، اقدام علیه امنیت ملی آمریكا یا حتی همكاری با دشمنان این كشور متهم و محكوم شدند.

آمریكا در رتبه بندی كه سازمان گزارشگران بدون مرز در سال 2013 در خصوص آزادی مطبوعات منتشر كرد، رتبه سی و دوم را به خود اختصاص داد؛ رتبه ای كه با ادعاهای مطرح در محافل این كشور مبنی بر احترام به حقوق و آزادی در همه ی زمینه های آن در آمریكا بیش از هر نقطه ی دیگری در جهان در تناقض است. این رتبه بندی با در نظر گرفتن عواملی نظیر اِعمال سانسور دولتی و دستگیری و برخورد با خبرنگاران در كشورهای مختلف انجام می شود. در سال 2012 و بعد از اعتراض های موسوم به 'اشغال وال استریت'، رتبه ی آمریكا تحت تاثیر بازداشت بسیاری از خبرنگاران در این كشور از 20 به 42 سقوط كرد.

بدون شك كنترل اینترنت به عنوان ابزاری جهانی كه دولت یا كشوری خاص امكان ابراز مالكیتی در خصوص آن را ندارد، بسیار دشوار خواهد بود و به همین دلیل اینترنت را می توان آزادترین فضای ممكن برای ابراز عقاید و انتشار اطلاعات در هر موردی دانست. در تصمیم گیری كه در خصوص اعطای آزادی به اینترنت در دادگاه عالی آمریكا صورت گرفت همه ی اعضا به این امر رای مثبت دادند. این قانون حتی قانون سال 1996 مبنی بر ممنوعیت استفاده از الفاظ زشت در فضای مجازی را حذف كرد. بنابراین به موجب این قانون، اینترنت نیز مانند سینما، مجلات و كتاب ها دارای آزادی بیان نامحدود شد. در پی تصویب این قانون كنگره ی آمریكا تلاش كرد محدودیت هایی را در خصوص كودكان در فضای مجازی اِعمال كند ولی دادگاه عالی اِعمال هرگونه محدودیتی بر اینترنت را مغایر با قانون اساسی دانست. البته باوجود اینكه طبق قانون، همه ی افراد به استثنای مواردی نظیر نظامیان كه پیشتر به آنها اشاره شد،می توانند بطور آزادانه و در همه ی زمینه ها در اینترنت اظهارنظر و فعالیت كنند، افشای برنامه های جاسوسی آمریكا حاكی از آن است كه این فعالیت ها و اظهارنظرها به طور كامل زیر نظر دولت و ارتش ایالات متحده است و در صورتی كه اظهارنظرهای برخی افراد در اینترنت مغایر با استاندارهای امنیتی مورد نظر مدیران اطلاعاتی آمریكا باشد، علیه این افراد پرونده هایی محرمانه تشكیل خواهد شد؛ اقدامی كه با قوانین قضایی آمریكا مبنی بر لزوم رخ دادن اقدامی خلاف قانون و اثبات آن در دادگاه پیش از صدور حكم و تشكیل پرونده قضایی در تناقض است.

نكته ای كه در خصوص محدودیت های آزادی بیان در رسانه های آمریكایی و حتی تلویزیون و سینمای این كشور باید مورد توجه قرار گیرد، تعدد رسانه است. این كشور به خوبی از طریق این سیاست و باز گذاشتن راه رسانه های مختلف در نقد مستقیم دولت محدودیت های آزادی بیان را كمرنگ تر كرده است.

آزادی اجتماعات و انجمن ها یكی دیگر از حقوق مهمی است كه در متمم نخست منشور حقوق شهروندی آمریكا به آن اشاره شده است. این قانون به افراد امكان گردهمایی، گفت و گو، ابراز، ترویج و دفاع از منافع مشترك آنها را اعطا می كند. این قانون علاوه بر جنبه ی مدنی از جنبه های سیاسی و حقوق بشر نیز حایز اهمیت است.

 

[Ela]

البته این قانون نیز مانند سایر آزادی های لایحه ی نخست منشور حقو آمریكا مطلق نیست و با محدودیت هایی مواجه است. این محدودیت ها ممكن است جنبه ی ایالتی نیز داشته باشد. برای مثال از جولای 2013 تاكنون در ایالت ویسكانسین با هرگونه تجمع اعتراض آمیزی كه برای برگزاری آن از دادگاه های ایالتی مجوزی دریافت نشده باشدۀ برخورد خواهد شد. این قوانین و قانون های مشابه، در پی اعتراض های معروف به تسخیر وال استریت كه در نیویورك آغاز و به بسیاری دیگر از ایالت های آمریكا كشیده شد، تصویب شدند. البته پیامدها و واكنش ها به سركوب این اجتماع های اعتراض آمیز در آمریكا تا حدی بود كه در بسیاری از این ایالت ها مانند كالیفرنیا، شهردار و سایر مقام ها از مردم عذرخواهی كردند. در دهه 1980، در برخی ایالت های آمریكا به منظور اجتناب از درگیری میان پلیس و تظاهر كنندگان و امكان برگزاری تجمع ها در فضایی آزاد و به دور از خشونت، منطقه ای با عنوان منطقه ی آزادی بیان تعریف شد كه تظاهر كنندگان در آن از سركوب پلیس مصون بودند.

طبق قانون اساسی ایالات متحده آمریكا، آزادی اجتماعات در این كشور به این معنی نیست كه هر گروهی و با هر هدفی اجازه گردهمایی و اعتراض را دارا هستند. برای مثال محدودیت های شدیدی در خصوص برگزاری اجتماع های اعتراض آمیز از سوی نظامیان آمریكایی در مقابل پایگاه هایی كه در آنها سلاح و ... نگهداری می شود، وجود دارند. آزادی های مدنی از این دست بخصوص بعد از وقوع حوادث 11 سپتامبر با محدودیت های فراوانی روبرو شدند.