نقد شعر خاتمالانیا، صفیالاولیا
عنوان مجموعه شعر:
عنوان خاتمالانبیا، صفیالاولیا از دوکلمه با ریشهی عربی تشکیل شده که کلمهی اول به معنا آخرین و پایاندهندهی پیامبری خدا هست و کلمهی دوم به معنای سرپرست برگزیده هست.
متاسفانه استفاده از عنوان چهاربخشی و اتصال آنها با علامت ویرگول بسیار از سطح عنوان کاسته و در دید اول در خواننده باعث این میشود که خواننده هیج وجه اشتراکی در عنوان دوبخشی پیدا نکند.
عنوان ارتباط کامل و کاملا مناسبی را برخورداره و خواننده به سادگی از روی عنوان متوجه موضوع و بدنهی شعر میشود؛ همین مورد نیز باعث شده تا خواننده در دید اول هیچ حس کنجکاوی و جاذبهای را درون عنوان پیدا نکنه.
همچنین عنوان جزو عنوانهایی با کلیشهی بالا هست و هر بخش از عنوان در هر مبحث نوشتاری مذهبی دیده میشود و پیشنهاد به تعویض عنوان داده میشه.
زبان و لحن مجموعه شعر:
زبان و لحن در شعر خاتمالانبیا، صفیالاولیا به صورت نثر ادبی است و از واژگان تقریبا ساده ولی کهن استفاده شدهاست؛ اما گاهی شاهد کلمات ادبیتر کهنی و سختتر نیز بودیم.
همانطور که گفتهشد اکثر کلمات کهن ولی ساده بوده و قابل فهم.
مسئلهی دیگر کمبود دستورزبانهای کهن در این نوع شعر است که اگر بیشتر بود و با کلمات کهن بیشتر ترکیب میشد، باعث یکدستی بیشتر و انسجام و جذابتر شدن شعر میشد.
مبحث دیگر استفادهی شاعر از بافت و سیر یکسان ادبی خاص است که بسیار متناسب و معقول بوده!
صنایع مجموعه شعر:
شاعر از آرایههای بسیار جذاب و مناسبی در شعر استفاده کردهاست مانند: سجع، تشبیه، جانبخشی، استعاره، تلمیح
استفاده از آرایهها نسبتا خوب بوده ولی در اشعار سپید که به قولی دست شاعر بسیار آزادتر و در بند قالبهای کلاسیک نیست، انتظار میرفت از آرایههای بسیار بیشتری استفاده شود و از لحاظ کمیت مطلوب باشد؛ اما خوشبختانه با وجودت کم بودن ارایهها ولی از کیفیت بسیار مناسب و خوبی برخوردار بودهاند و در جای درست و مناسب قرار داشتند.
استفاده از تشبیهات مختلف در شعر باعث شده تا شعر فضایی دلانگیز و لذتبخش بگیرد.
استفاده از آرایهی جانبخشی زیبا بوده ولی تکرر در آن باعث شده تا خواننده دائما درحال کنکاش دربارهی معانی آرایه بشود و این تنها ضعف در این سطح استفاده از آرایهی جانبخشی بودهاست.
تعیین حد نوآوری مجموعه شعر:
مجموعه شعر از زبان تازهای پیروی نمیکرد و به سبک کهن بود و از اطلاحات محاورهای و واژههای ساختهشده استفادهای نکردهاست.
از لحاظ ساختار و فرم شعر دارای نوآوری خاصی بودهاست و قافیههای بسیار به جا و مناسبی داشتهاست و این شعر با قالب سپید به خوبی ارتباط برقرار کردهاست.
و اما موضوع و مضمون شعر که دربارهی حضرت محمد سروده شدهاست یکی از موضوعات به شدت کلیشهای و روتینی است که در ادبیات مذهبی به وضوح قابل دید است.
همچنین موضوع این شعر جزو مسائلی است که اکثرا به آن پرداخته شدهاست و جزو مسائلی است که از قدیم تا به الان شاهد آن هستیم.
تصویرسازی و نماد این شعر بسیار ضعیف عملکردهاست به طوری که معمولا استعارهها ساده و سطحی بوده و خواننده به تفکر زیاد و خاصی نمیپردازد.
به همین دلیل شعر دارای عمق و خلاقیت بسیار خاص و زیادی نیست!
شاعر درون شعر احساسات و عواطف خاصی به کار نبردهاست و صرفا به عنوان یک راوی فقط بیانگر مسائل مختلف بودهاست و این ضعف را درون شعر ایجاده کردهاست.
مضمون و پیام مجموعه شعر:
موضوع و مضمون شعر دربارهی حضرت محمد و زندگیاشان و نگاه خدا بر ایشان است که بدون دستهبندی خاص گفتهشده.
مضوع شعر تک و واحد است و موضوعات جزئی خاصی را شامل نمیشود، البته یکسری از موضوعات جزئیتر نیز داراست ولی در خلال موضوع اصلی گفتهشده.
زبان و سبک شاعر به دلیل کهن بودن و گاهی استفاده کلمات سنگین باعث شده تا بعضی زمانها مضمون به خوبی به خواننده نرسد... .
تصویرسازی و نمادها با کمک از ارکان طبیعت و دنیا بسیار به جذابیت شعر افزوده است و باعث زیبایی کلام و رسا شدن مضمون شدهاست.
ساختار و نمای مجموعه شعر:
مجموعه شعر مذکور از بخشبندی و فصلبندی استفاده نکردهاست.
قالب شعر مذکر سپید است و بسیار مطلوب برآورد میشود زیرا که با قافیههایی که گاها در هر پارت دیده میشد ارتباط خاصی گرفته و موجب حسآمیزی خاصی در دل خوانندهها شدهاست.
وزن و قافیه با وجود اینکه در قالب سپید ازاد است ولی در مجموعه شعر مذکور به زیبایی و ترتیب خای درآمده و شاعر به خوبی توانسته شعر را آهنگین جلوه دهد.
نوع مجموعه شعر:
مجموعه شعر مذکور از لحاظ قالب شعری بخاطره آزادنویسی و در بند نبودن در قواعد کلاسیک و بیان تعریف حضرت محمد، با قالب سپی ارتباط بسیار مطلوب و قوی گرفتهاست.
بر اساس موضوع، شعر مذکور تا حدودی به موضوع عاشقانه و عشق به حضرت محمد و ویژگیهای ایشان و توصیف ایشان معرف میشود.
شعر مذکور براساس سبک قدری به سبک سمبولیک و قدری به سبک شعر نو مرتبط است زیرا از قواعد کلاسیک و قدیمی استفاده نکردهاست و از قالبهای جدید و نو استفاده کردهاست.
ولی از لحاظ دیگر بخاطره وجود واژگان و دستورزبانهای کهن و نمادهای خاص در شعر برای فهم عمیقتر به شعر سمبولیک مرتبط است.
مجموعه شعر مذکور از لحاظ رویکرد شاعرانه بیشتر به شعر جمعی مرتبط است زیرا شعر دربارهی حضرت محمد و افراد اطراف ایشان است و شعر شخصی نیست که تجربیات و احساسات و گاهی خاطرات شخصی شاعر باشد!