آموزشی داستان نویسی کودکانه

[نهال رادان]

✳️ نکاتی مهم در داستان‌نویسی کودک

🟣 داستان کودک با دو راوی
استفاده از دو راوی اول شخص در داستان بزرگسال، تجربه شده است. اما در داستان کودک تجربه کم سابقه تری است.
در این تکنیک، داستان از ابتدا توسط دو راوی به موازات پیش برده می شود. گاه یک حادثه با بیان خاص هر کدام از راوی ها و از نگاه هر کدام آنها روایت می شود. گاه نیز روایت هر راوی، مکمل روایت راوی دیگر است تا کل واقعه یا صحنه را به خواننده نشان دهد. این روش از ابتدای داستان، تا گره و خاتمه ادامه پیدا می کند.
شاید یک از نمونه های این تکنیک، کتاب «بابای شب» نوشته «مارتا گریپه» سوئدی باشد. داستان توسط کودک و مردی که پرستار شب اوست، به موازات هم روایت می شود. نمونه دیگر آن کتاب «دیزی و مشکلاتش با جک» یا «جک و مشکلاتش با دیزی» نوشته «Kes Gray» است. دو همکلاسی که داستان تنبیه شدنشان بوسیله معلم و چالش های آنها را در بخش های مجزا و از دید خودشان تعریف می کنند. از ابتدا تا پایان داستان و باز شدن گره نهایی حضور آنها به موازات ادامه دارد.
کتاب دو اسم (به تناسب هر کدام از راوی ها) دارد. در ابتدای بخش هر کدام از راوی ها، عکس او منظور شده بود. فونت متن هر راوی هم با راوی دیگر متفاوت بود.

 

[نهال رادان]

خواندن داستانی با دو راوی، بیشتر به یک پازل شبیه است. کودک در شرایطی که می رود تا با راوی اول همذات پنداری کند، باید تغییر جایگاه داده و نوبت را به راوی دوم دهد. این جابجایی هم از نویسنده انرژی می گیرد و هم از خواننده. لذا استفاده از این سبک شاید برای کودکان گروه الف که لذت بخشی محرک آنها است، مناسب نباشد. در سنین گروه ب و بالاتر، زمانی که معما برای کودک جذاب می شود، درک ارتباط دو راوی و پیگیری چرایی و چگونگی روند داستان نه تنها مانع نیست بلکه می تواند محرک هم باشد.
از دیگر نکات استفاده از این روش، آموزش همدلی است. حضور دو راوی که بی هیچ فاصله ای، احساساتشان را به کودک عرضه می کنند، می تواند ابزاری برای آموزش مهارت همدلی باشد. صد البته مهارت نویسنده برای حفظ فاصله مساوی و حداکثری با هر دو راوی کلیدی است.
داستان کلاسیک، با کدهای تعریف شده و درک مشترک خواننده و نویسنده از آنها، دلنشین تر و خودمانی تر است. اما در شرایطی که کودکان هر روز با نوع جدیدی از بازی در فضای مجازی آشنا می شوند، نیاز آنها به داستان با شکل متفاوت، دور از انتظار نیست. هیجان طلبی شاید مدت زمان زیادی به طول نیانجامد، اما پاسخ گویی به آن حتی در حیطه ادبیات کودک، ضروری به نظر می رسد. گونه های جدید در ادبیات کودک همچون رمان گرافی پاسخ با مطالبه کودک امروز است. هر چند که احتمالا عمر طولانی نخواهد داشت و باز هم ادبیات کلاسیک میدان دار بی معارض خواهد بود.

 

[نهال رادان]

استفاده از فرم در داستان، باید زاییده نیاز و اقتضای روند داستان باشد. در غیر این صورت مصنوعی است و بیش از آنکه ضرورت جلو بردن داستان باشد، ملاحظه اجرای یک فرمول است. تحمیل فرمول است بر محتوی داستان. پازلی است که اگر خواننده تصنعی بودن آنرا احساس کند، جذابیت داستان برایش کم می شود. درست است که داستان خود امری ساختگی است. اما داستان کلاسیک با مفاهیم و کدهای آشنا به خواننده منتقل می شود. مفاهیم آشنا، پازل نمی سازد. پل است، مانع نیست.
البته گاه در داستان به اقتضای جریان داستان ما نیازمند دو راوی هستیم؛ یک راوی از صحنه داستان خارج می شود مثلا مرگ و داستان باید با راوی بعد ادامه پیدا کند.

✴️ فرم هایی که از سر تفنن وارد می شوند، سرنوشتی همچون‌ فرمهای دهه هفتاد و هشتاد میلادی را پیدا می کنند. مانند بحث سیال ذهن و موارد مشابه. شاید در ابتدا مورد توجه باشند اما عمرشان کوتاه است. اقبال خواننده به تدریج به آنها کم می شود.

 

[نهال رادان]

داستان نویسی برای کودکان
به زبان ساده چگونه یک متن هنری را می نویسیم؟

مراحل جزییات

پیدا شدن ایده(جرقه)
یک اتفاق خاص یک شخصیت خاص یک فکر تازه یا حالت روحی تازه حادثه ای اثر گذار در ذهن نویسنده
آ فرینش راوی توسط نویسنده راوی همان نویسنده نیست راوی زاویه دید را می سازد نویسنده باید از شخصیت راوی فاصله بگیرد
نویسنده مصالح ساخت داستان را به راوی می دهد

زاویه دید
راوی کجا قرار دارد..راوی چه مقدار دخالت دارد
راوی چندم شخص است؟داستان یا روایت از زبان کیست؟
عدم تعادل غیر عادی شدن احوال یا اوضاع شخصیت ها یک تغییر در محیط یک تردید یا شک یا دودلی
برداشت آزاد از یک ماجرای واقعی
معرفی شخصیت های داستان از آدمهای فرعی به اصلی رسیدن
از ادمهای اصلی به فرعی رسیدن
در ضمن معرفی ، صحنه داستان هم رونمایی می شود
یک چهارم اول داستان معمولا مناسب این کاراست
گره اولین مقاومت و مواجهه
مساله ای که شخصیت اصلی یا فرعی به آن واقف می شود
گاهی گره در حادثه و گاهی به معنای اطلاعات مخالف حالت عادی است
گره موجب کشمکش می شود و عمل داستانی را به وجود می آورد
کشمکش به معنای تقابل نیروی های مخالف هم در داستان است
آکسیون یا کنش یا عمل داستانی موجب کشمکش است
معمولا در یک داستان خوب توازن نیروو هوش و نسبتا تساوی در بین نیروهای مخالف هم وجود دارددر دوطرف
کشمکش ممکن است با گره های جدید همراه باشد. آن گره ها ممکن است با اهمیت تر یا بی اهمیت از گروه اول باشند
کانون داستان یا گزارش
کانون داستان محل رونمایی از محتواست
هسته اصلی داستان و ایده اولیه و هر چه در داستان می نویسم در این کانون قرار می گیرد
در بیشتر مواقع کانون داستان در نقطه اوج است
تم داستان (پیام یا موضوع داستان در کانون داستان تحلیل می گردد)
تمهیدات داستان نویس
دیالوگ فضاسازی شخصیت پردازی خرده روایت لحن ...

 

[نهال رادان]

✳️نکاتی مهم در داستان نویسی کودک

🔺معرفی مکان بعلاوه مقدمه کوتاه برای ایجاد جرقه و ورود به عدم تعادل داستان
🔺معرفی شخصیت اصلی قهرمان داستان و شروع ماجرای اصلی و عدم تعادل داستان

🔺آوردن ماجراهایی کوچک اما سلسله وار که زیر مجموعه ماجرای اصلی هستند به موازات « عدم خلاف آمد» اصلی داستان
این ماجراها با توجه به رده ی سنی مخاطب، حداقل دو و حداکثر چندین مورد متغیر است.

⭕ماجراها همه در راستای ماجرای اصلی باشند.
و در ماجرای دیگر که به گره گشایی نزدیک است، هیجان داستان به اوج می رسد


چراهای وقایع ما را به یک پایان و گره گشایی مناسب هدایت خواهد کرد.