آموزشی درجات گام در تئوری موسیقی

[vian]

درجات گام در تئوری موسیقی​

کلمه گام از ریشه لاتین آن به معنی «نردبان» (Ladder) گرفته شده است. در نتیجه، یک گام را می‌توانید همچون بالارفتن از پله‌های یک نردبان و بر روی خطوط حامل تصور کنید. درجات یک گام در تصویر زیر نمایش داده شده‌اند. نام این درجات به ترتیب زیر است:​

 

[vian]

• درجه اول: تونیک (پایه)
• درجه دوم: سوپر تونیک (روپایه)
• درجه سوم: مدیانت
• درجه چهارم: «زیر نمایان» (Subdominant)
• درجه پنجم: نمایان (دومینانت)
• درجه ششم: رو نمایان
• درجه هفتم: سانسیبل یا نت راهنما
• درجه هشتم یک گام به طور معمول، همان نت تونیک اما یک اکتاو بالاتر است.

 

[vian]

گام ماژور​

یکی از انواع معمول در گام‌ها، گام ماژور نام دارد. این گام را بر اساس توالی پرده‌ها و نیم‌پرده‌ها تعریف می‌کنند. برای این‌که یک گام ماژور داشته باشیم، نت‌هایی با توالی زیر را باید در نظر بگیریم. به عبارت دیگر، برای نوشتن گام ماژور، از قانون زیر بهره می‌گیریم:​

نیم‌پرده - پرده - پرده - پرده - نیم‌پرده - پرده - پرده​

 

[vian]

گام مینور​

گام دومی که آن‌را بررسی می‌کنیم، گام مینور است. این گام نیز همانند گام ماژور، ۷ نت دارد اما قانون متفاوتی در توالی نت‌های آن در نظر گرفته می‌شود. در حقیقت، نت سوم این گام، بمل شده است. قانون گام‌های مینور برای هر یک از انواع آن متفاوت خواهد بود چراکه بر خلاف گام ماژور، در گام مینور، سه قانون مختلف داریم.​

 

[vian]

گام‌های مینور به سه دسته زیر تقسیم‌بندی می‌شوند که هرکدام قوانین مخصوص به خود را دارند.

• گام مینور طبیعی
• گام مینور هارمونیک
• گام مینور ملودیک

به طور معمول، گام‌های ماژور، صدای شادی دارند و در مقابل، گام‌های مینور شامل صداهایی غمگین هستند.​

 

[vian]

گام کروماتیک​

دو گامی که پیش‌تر در مورد آن‌ها صحبت کردیم به «گام‌های دیاتونیک» (Diatonic Scale) معروف هستند، به این معنی که نت اول گام آن‌ها نت تونیک است. گام کروماتیک با گام دیاتونیک تفاوت دارد و شامل تمامی ۱۲ نت موسیقی می‌شود. هر نت در گام کروماتیک، با نت بعدی خود نیم‌پرده فاصله دارد.از آن‌جایی که گام‌های کروماتیک از تمامی نت‌ها استفاده می‌کنند، هیچ‌گاه نمی‌گوییم گام کروماتیک، بر روی گام خاصی قرار دارد و تنها از نت شروع کننده آن بهره می‌گیریم.​

 

[vian]

مدهای موسیقی​

در تئوری موسیقی، یک «مد» (Mode)، به شکلی از یک گام در موسیقی گفته می‌شود که همراه با رفتاری ملودی‌وار باشد. از قرون وسطا، مدها به بخشی از موسیقی کلاسیک غربی تبدیل شده‌اند. به طور معمول، این‌ گام‌ها با نام مدهای کلیسایی یا مدهای یونانی شناخته می‌شوند. نحوه توالی نت‌ها در این مدها در تصویر زیر نشان داده شده است که حروف «W» و «H» به ترتیب بیانگر پرده و نیم‌پرده هستند. این مدها به ترتیب زیر آورده شده‌اند:​

 

[vian]

• «یونین» (Ionian)
• «دورین» (Dorian)
• «فریژین» (Phrygian)
• «لیدین» (Lydian)
• «میکسولیدین» (Mixolydian)
• «ائولین» (Aeolian)
• «لوکرین» (Locrian)
• البته این گام‌ها ممکن است کمی گمراه کننده باشند. به طور مثال، مد یونین، نام دیگری از گام ماژور است و مد ائولین نیز همانند گام مینور طبیعی است.