روانشناسی بالینی رفتار درمانی و رویکردهای آن | رفتار درمانی برای چه اختلالاتی مناسب است؟

[aliasghar]

منبع: هنر زندگي
رفتار درمانی یکی از روش های درمانی در روانشناسی است که تا چندی پیش طرفداران بسیار زیادی در جهان به خصوص در کشورهای آمریکا و کانادا داشته است. رفتاردرمانی بر تغییر مستقیم رفتارها بدون نگاه به ریشه آن ها تمرکز می کند. درمانگران این حوزه معمولا با بستن یک قرارداد و برنامه رفتاری با مراجعین خود برای تغییر رفتار و اعمال آن ها تلاش می کنند. شیوه های رفتار درمانی در تغییر رفتار کودکان و برخی عادات بزرگسالان توانسته موفقیت آمیز عمل نماید. اما گاهی این تغییرات کوتاه مدت بوده چرا که ریشه آن مستتر مانده و حل نشده است. برای اینکه از این درمان و کاربرد آن بیشتر بدانید تا انتهای مطلب با ما همراه باشید.

 

[aliasghar]

رفتار درمانی چیست؟​

رفتار درمانی یکی از رویکردهای اصلی روان درمانی است که امروزه بسیاری از روش های درمانی از تکنیک های آن برای درمان انواع مشکلات سلامت روان استفاده می کنند. روانشناس در این رویکرد در تلاش است تا برای حل مشکلات فرد رفتارهای ناسالم و خود ویرانگر او را پیدا کند و روش های تغییر آن ها را آموزش دهد. در واقع تمرکز رفتار درمانی بر رفتارهای قابل مشاهده فرد است و کمتر به افکار و ریشه های روانی مشکلات پرداخته می شود.

 

[aliasghar]

رفتار درمانی در چه مواردی کاربرد دارد؟ ​

رفتار درمانی در درمان طیف وسیعی از اختلالات روانی می تواند به کودکان و بزرگسالان کمک کند. موارد زیر نمونه هایی از اختلالات و مشکلات روانی هستند که بیشترین بهره را از رفتار درمانی می برند.
- اختلالات اضطرابی
- حملات پانیک
- مشکلات مرتبط با مدیریت خشم
- اختلالات خوردن
- اعتیاد و مشکلات مصرف مواد
- انواع فوبیا
- اختلال وسواس جبری
- بیش فعالی و اختلالات رفتاری کودکان

 

[aliasghar]

ساختار و بنیاد رفتار درمانی ​

برای اینکه بتوانیم نحوه عملکرد رویکرد رفتار درمانی را بهتر درک کنید، دو مفهوم اصلی این درمان را معرفی می کنیم: شرطی سازی کلاسیک و شرطی سازی عامل.

شرطی سازی کلاسیک ​

شرطی سازی کلاسیک به معنی همراهی و همایند شدن محرک هاست. در واقع محرکی که خنثی است و هیچ پاسخ خاصی را برنمی انگیزد با محرکی که به طور طبیعی و خودکار پاسخی را بر می انگیزد همراه می شود. تکرار شدن این فرایند در طول زمان منجر به این می شود که محرک خنثی نیز به تنهایی بتواند پاسخ شرطی را ایجاد کند.

شرطی سازی عامل ​

شرطی سازی عامل بر نحوه ارائه پاداش و تنبیه برای کاهش یا افزایش رفتار تمرکز دارد. رفتارهایی که پیامدها و پاداش های مطلوبی را در پی دارند به احتمال زیاد در آینده تکرار می شوند، در حالیکه پیامدهای منفی و ناخوشایندی که به دنبال انجام یک رفتار اتفاق می افتند احتمال وقوع آن را کم می کند.

 

[aliasghar]

انواع رفتار درمانی ​

امروزه در جلسات درمانی اشکال گوناگونی از این درمان مورد استفاده قرار می گیرد که در ادامه به چند نمونه از آن ها به طور جداگانه اشاره خواهیم کرد:

درمان شناختی رفتاری ​

درمان شناختی رفتاری یکی از رایج ترین رویکردهایی است که امروزه در درمان مورد استفاده قرار می گیرد. در این روش، درمان رفتاری با درمان شناختی ترکیب شده است. درمانگر تلاش می کند تا بفهمد چگونه افکار و عقاید مراجع بر رفتار و احساسات فرد تاثیر می گذارد. این رویکرد بیشتر بر مشکلات زمان حال و برنامه ریزی برای حل و فصل آن تمرکز دارد. هدف بلند مدت درمان شناختی رفتاری تغییر الگوهای فکری و رفتاری فرد برای داشتن زندگی سالم تر است.

بیزاری درمانی ​

بیزاری درمانی بیشتر در درمان اختلالات مصرف مواد و ترک الکل مورد استفاده قرار می گیرد. در این روش درمانگر تلاش می کند تا یک محرک بسیار ناخوشایند را با محرک آسیب رسانی نظیر مصرف الکل همایند کند. برای مثال استفاده از داروهای تهوع آور همراه با مصرف الکل به مرور فرد را نسبت به آن شرطی کرده و باعث می شود که از آن بیزار شود. البته محرک ناخوشایند لزوما می تواند فیزیکی نباشد. گاهی حتی فکر کردن به یک خاطره ناخوشایند همراه با انجام رفتار ناسالم می تواند دفعات تکرار آن را کاهش دهد.

حساسیت زدایی تدریجی ​

حساسیت زدایی تدریجی کاملا بر اصول شرطی سازی کلاسیک تکیه دارد و اغلب در درمان انواع فوبیاها مورد استفاده قرار می گیرد. افراد در این روش به مرور می آموزند که چگونه پاسخ ترس را با آرامش و ریلکسیشن جایگزین کنند. تکنیک های تنفس و ریلکسیشن از جمله تکنیک های اصلی هستند که درحساسیت زدایی تدریجی مورد استفاده قرار می گیرند. پس از اینکه فرد به خوبی در این تکنیک ها مهارت پیدا کرد درمانگر به طور تدریجی او را با عامل ترس مواجه می کند. این مواجهه می تواند به طور واقعی اتفاق بیفتد و یا از طریق روش های تصویرسازی ذهنی انجام شود.


توجه! این مطلب تنها جنبه آموزشی دارد. قبل از هرگونه اقداماتی حتما با پزشک و متحصص مربوطه مشورت نمایید.
پايان