خبری رقابت مهران و باربد بر سر خطاهای ادبی!

[Puyannnn]

در سال‌های اخیر، انگار مسابقه‌های تلویزیونی با هم بر سر از بین بردن زبان فارسی و ترویج اشعار جعلی و نسبت دادنشان به بزرگان شعر فارسی مسابقه گذاشته‌اند. نتیجه هم این می‌شود که شاهد نگارش‌ عجیب و غریب زبان فارسی در فضای مجازی و نیز ثبت و ضبط‌ شدن اشعار و نوشته‌های جعلی در ذهن مردم جامعه هستیم. وقتی منبع اصلی گروه سازنده این مسابقه‌ها و اتاق‌های فکرشان برای طرح پرسش‌های مسابقه، به جای دیوان‌های شعر و کتاب‌های ادبی، گوگل و شبکه‌های اجتماعی است، روز به روز بر سرعت انتشار اشعار و نوشته‌های جعلی اضافه می‌شود و دیگر کسی نمی‌تواند جلویشان را بگیرد. چند روز پیش برنامه «دورهمی» شبکه نسیم برای چندمین‌بار شعری جعلی را به نام مولانا زد و مهران مدیری هم با آب و تاب آن را شرح داد و معنا کرد؛ اما ماجرا به این‌جا ختم نمی‌شود و مسابقات تلویزیونی دیگری را نیز می‌توان نام برد که ید طولایی در این زمینه دارند.

دورهمیِ بی‌پایانِ جعلیات!
برنامه پرمخاطب شبکه نسیم، یعنی «دورهمی»، برای چندمین‌بار میزبان اشعار جعلی بود! در یکی از قسمت‌های فصل جدید این برنامه که از آغاز سال ۱۴۰۱ پخش می‌شود، مهران مدیری به شرکت‌کننده مسابقه که از دوستان نیما شعبان‌نژاد (بازیگر) است، می‌گوید یک شعر بخوان و او هم با غرور می‌گوید می‌خواهم شعری از مولانا بخوانم و این دو بیت را می‌خواند: «هر لحظه که تسلیمم در کارگه تقدیر/ آرام‌تر از آهو بی‌باک‌تر از شیرم/ هر لحظه که می‌کوشم در کار کنم تدبیر/ رنج از پی رنج آید زنجیر پی زنجیر». دو بیتی که ناگفته پیداست متعلق به مولانا نیست. بعد از خوانش این ابیات ،مهران مدیری از تأثیرگذاری این دو بیت می‌گوید و شروع به معناکردن آن می‌کند! جالب این‌که محمود انوشه، مهمان فصل قبل «دورهمی» هم همین دو بیت جعلی را به نام مولانا خوانده بود که با واکنش اهالی ادبیات مواجه شد. مشخص نیست این انتقادها به گوش مهران مدیری نرسیده یا این‌که او همچنان اصرار دارد که این دو بیت را در مثنوی معنوی یا دیوان شمس خوانده‌است! ای کاش سازندگان مسابقه‌های تلویزیونی، رسالت این‌گونه برنامه‌ها را که افزایش دانش و اطلاعات عمومی مخاطبان است، از یاد نبرند و با نشر اطلاعات غلط از منابع غیرموثق، آش جعلیات ادبیات فارسی را شورتر نکنند.

 

[Puyannnn]

ضعف اطلاعات ادبی در مسابقه‌های گلزار و درخشانی
یکی از مسابقه‌های تلویزیونی رکورددار در نشر شعرهای جعلی، «برنده‌باش» با اجرای محمدرضا گلزار بود که در سال ۹۷ از شبکه سه پخش می‌شد. در این مسابقه تلویزیونی اشعاری به‌اشتباه به شاعران ادبیات فارسی نسبت داده شد که از جمله آن‌ها می‌توان به شعری از کیوان شاهبداغی اشاره کرد که سهراب سپهری، شاعر آن معرفی شد. آن شعر این بود: «لحظه‌ها عریانند، به تن لحظه خود جامه اندوه مپوشان هرگز». سام درخشانی، مجری اولین فصل مسابقه «ایران» هم که از شبکه یک سیما پخش می‌شد، پاسخ شرکت‌کننده را که می‌گوید فرخی سیستانی، شاعر قرن سیزدهم هجری است، تأیید می‌کند و رد می‌شود! البته شاید هم مجری و گروه سازنده مسابقه فرخی سیستانی، شاعر قرن چهارم و پنجم هجری را با فرخی یزدی، شاعر قرن سیزدهم اشتباه گرفته بودند!

«زوجی‌نو» با اشعاری خیلی نو!
یکی دیگر از مسابقه‌های تلویزیونی، «زوجی‌نو‌» است که با حضور زوج‌های جوان از شبکه سه پخش می‌شود‌ و اجرای آن را باربد بابایی به عهده دارد. این مسابقه بخشی به نام «لب‌خوانی» دارد که در آن مجری برنامه شعری را می‌خواند و شرکت‌کننده باید آن را لب‌خوانی کند. به چند نمونه از این مثلاً شعرها و نوع نگارش آن‌ها در زیرنویس مسابقه توجه کنید: «مسی این فصل بازیکن آزادِ/خونه پر از فرنی واسه نوزادِ»، «دو میلیون سکه مهریه می‌ذاره/ یه سال دیگه مثل سلطان سکه پای دارِ»، «شوهر عمه جکی جان داییش کلاه‌برداره/ مجردی کلی دردسر داره»! گذشته از این‌که آیا این‌ها شعر طنز هستند یا نیستند و وزن و قافیه و مضمون درست دارند یا ندارند، گویا گروه سازنده برنامه با ابتدایی‌ترین نکات نگارشی زبان فارسی، به ویژه «ه»کسره هم آشنا نیستند. وگرنه به جای «بازیکن آزاده»، «واسه نوزاده» و «پای داره»، نمی‌نوشتند: «بازیکن آزادِ»، «واسه نوزادِ» و «پای دارِ». بهتر بود گروه برنامه‌ساز «زوجی‌نو» به جای ساختن این به‌اصطلاح اشعار بامزه و طنز، از گنجینه پربار شعر و ضرب‌المثل فارسی برای مسابقه‌شان استفاده کنند.