آموزشی روان شناسی و ادبیات

[Tara Motlagh]

محتوای روان شناختی در طیف گسترده ای از اشکال ادبی، از شعر تا داستان کوتاه، نمایشنامه و رمان ظاهر می شود. با این حال، صریح ترین مرجع به ذهن انسان در رمان های روان شناختی یا روان شناسی است که به تجربیات، افکار، احساسات، عواطف و درون افراد می پردازد.

 

[Tara Motlagh]

رمان روان شناختی اثری داستانی است که در آن افکار، انگیزه ها و احساسات شخصیت ها نسبت به اعمال خارجی آن ها بیشتر مورد توجه قرار می گیرد. در رمان های روان شناختی تأکید بر شخصیت ها و واکنش های عاطفی آنها است و بیشتر از رمان های ژانرهای دیگر به ذهن و روان شخصیت ها می پردازد. ممکن است وقایع داستان به ترتیب زمانی نمایش داده نشوند، اما در ذهن، خاطرات یا خیال شخصیت ها اتفاق می افتد.

 

[Tara Motlagh]

محتوای روان شناختی می تواند اشکال مختلفی را در ادبیات به وجود آورد. می توان آن را به صورت نمادین (سمبلیک) یا با کمک استعاره ها نشان داد. همچنین می توان آن را در ساختار متن، زمان، مکان، عمل یا حتی در وزن و آهنگ (ریتم) شعر نیز یافت.

 

[Tara Motlagh]

داستان گنجی (The Tale of Genji)که حدود هزار سال پیش در ژاپن نوشته شده است اولین رمان روان شناختی جهان به حساب می آید. در اروپا، بوکاچو (Boccaccio)، اولین نماینده روان شناسی ادبی محسوب می شود. با این حال، محتوای روان شناختی اولیه در آثار ادبی در متون فلاسفه یونانی همچون افلاطون و ارسطو نیز یافت می شود. آغاز ادبیات روان شناختی به عنوان یک ژانر را می توان در رمان های پاملا (Pamella) اثر ساموئل ریچاردسون و همچنین رمان درون نگر تریستان شندی (Tristam Shandy) اثر لورنس استرن ردیابی کرد.

 

[Tara Motlagh]

رمان های روان شناختی در قرن بیستم با اکتشافات زیگموند فروید در زمینه روانکاوی به طور کامل توسعه یافتند. فروید با تئوری های خود در مورد ذهن ناخودآگاه و مکانیسم سرکوب به خوبی شناخته شده است. وی اظهار داشت که ذهن را می توان به دو بخش تقسیم کرد: ذهن آگاه که شامل همه چیزهایی است که افراد از آن آگاه هستند و دیگر ذهن ناخودآگاه است که شامل احساسات، افکار و خاطرات افراد می شود که بر رفتار آنها تأثیر می گذارد.

 

[Tara Motlagh]

جیمز جویس یکی از برجسته ترین نویسندگان قرن بیستم است که ذهن شخصیت های داستانی اش را کندوکاو کرد. اولیس یا یولسیز (Ulysses) او تلفیقی از جریان سیال ذهن (stream of consciousness) و صدای راوی داستان است. زمان در غالب ترتیب زمانی ارائه نمی شود، بلکه به درک شخصیت ها بستگی دارد، در حالی که تمرکز بیشتر روی فرآیندهای عاطفی و روانی در ذهن شخصیت های داستان است. افکار، خاطرات، خیالات و جاه طلبی ها در هنگام وقوعشان ارائه می شوند، صرف نظر از آنچه خوانندگان ممکن است منطقی تلقی کنند. در آخرین فصل رمان، جویس برای نمایش یکی از جریان های بی وقفه افکاری که در ذهن یکی از شخصیت های داستان اتفاق می افتد از هیچ علایم نگارشی استفاده نمی کند.

 

[Tara Motlagh]

ویرجینیا وولف از جریان سیال ذهن برای تأکید بر ویژگیهای روانی شخصیتهایش استفاده می کند. او افکار شخصیت های خود را با پیش رفتن داستان دنبال می کند و رویدادهایی که با خاطرات شخصیت های او عجین شده را برجسته می کند. وولف از تعدد راویان استفاده می کند تا بتواند آنچه را که در ذهن شخصیت هایش می گذرد را مجسم کند.

 

[Tara Motlagh]

نویسندگان روسی فئودور داستایوفسکی و لئو تولستوی نیز به بررسی روان شناسی انسان پرداختند. داستایوفسکی از رئالیسم روان شناختی استفاده کرد و رمان های او ترکیبی از روان شناسی، جامعه شناسی و ادبیات بود. در جنایات و مکافات (Crime and Punishment)، داستایوفسکی کشمکش های معنوی، رنج ها و رستگاری دانشجویی را که مرتکب به قتل یک ربا خوار شده است را ارائه می کند. رمان برادران کارامازوف کشمکش های درونی ذهن و قلب را در متن دین ارائه می دهند.

 

[Tara Motlagh]

در جنگ و صلح (War and Peace) تولستوی، زندگی درونی، احساسات و افکار مردم به اندازه وقایع زندگی آنها اهمیت دارند. قهرمانان تولستوی در حالی که تلاش می کنند حقیقت و عدالت را پیدا کنند، دائماً با کشمکش های درونی، تردید، بینش های جدید و سرخوردگی روبرو می شوند. تولستوی در جنگ و صلح خود بر دلایل غیر منطقی رفتار انسان تأکید می کند. آن گونه که یک شخص فکر می کند خرد با عقل پیوندی ندارد، بلکه پیوند آن با قبول اعمال اسرارآمیز مردم است. شرح زندگی درونی شخصیت ها حتی در رمان آنا کارنینا اثر تولستوی پیچیده تر، فرهیخته تر و ظریف تر است. در این رمان تک گویی های (monologues) درونی برای بیان تفاوت های ظریف ناامیدی، عشق و سرخوردگی استفاده می شوند.

 

[Tara Motlagh]

هنری جیمز و آرتور میلر دو تن از مهمترین تاثیر گذاران بر رئالیسم روان شناختی در ادبیات آمریکا هستند. هنری جیمز ذهن شخصیت های خود را با موقعیت های پیچیده اجتماعی متفاوت روبرو می کند. او شخصیت های خود را در شرایطی قرار می دهد که همیشه پایان خوشی ندارند. بر خلاف شخصیت های داستان های عاشقانه که زندگی آنها با پشتکار و سخت کوشی بهبود می یابد، شخصیت های جیمز بدون آرمان گرایی ساخته می شوند.