آموزشی روش‌هایی برای حفظ کردن شعر

[NIRI]

روش اول: حفظ کردن شعرهای قافیه‌دار​

۱. شعر را بارها و بارها با صدای بلند بخوانید​

باید همیشه یادتان باشد که تمامی اشعار، چه موزون و چه غیرموزون، به‌وجود آمده‌اند تا به زبان بیایند و شنیده شوند. قبل از اینکه تلویزیون وجود داشته باشد، مردم با نقل داستان و شعر، خودشان را سرگرم می‌کردند. شعر ویژگی‌های خاصی دارد؛ از ترتیب قافیه‌ها گرفته تا وزن و آهنگ. همین ویژگی‌ها به افرادی که به خوبی سواد خواندن نداشتند کمک می‌کرد تا به راحتی شعری را بخوانند و روند شعر و داستان را پیگیری کنند.

 

[NIRI]

• پیش از اینکه تلاش‌تان را برای حفظ کردن شعر شروع کنید، آن را چند بار با صدای بلند برای خودتان بخوانید. سعی کنید شعر را روی یک کاغذ بنویسید یا آن را تایپ کنید.

 

[NIRI]

• این‌طور نباشد که صرفا کلمات را از رو بخوانید؛ بلکه سعی کنید جوری شعر را بخوانید که انگار دارید داستان آن را برای عده‌ای تعریف می‌کنید. هر جا که لازم است، تُن صدای‌تان را پایین بیاورید و آرام بخوانید و هر جا که تأکید لازم است، با صدای بلند و محکم آن را ادا کنید. از حرکات دست برای قطعات اصلی و مهم استفاده کنید. خلاصه اینکه نمایش بازی کنید!

 

[NIRI]

• خیلی مهم است که شعر را با صدای بلند بخوانید، نه در دل‌تان! شنیدن شعر با گوش‌های خودتان به شما کمک می‌کند قافیه و ریتم را درک کنید و در نتیجه بهتر شعر را حفظ کنید.

 

[NIRI]

۲. معنای کلماتی را که نمی‌دانید، پیدا کنید​

شاعران عاشق واژه‌ها هستند و اغلب از کلماتی استفاده می‌کنند که ممکن است برای ما آشنا نباشند. اگر قرار است یک شعر نسبتا قدیمی را حفظ کنید، به احتمال زیاد با کلمات قدیمی و ناآشنا مواجه می‌شوید یا با دستور زبان قدیمی روبه‌رو خواهید شد و شاید در موردش چیزی ندانید و درکش نکنید. معنای این کلمات و جمله‌ها را جست‌وجو کنید؛ این کار در حفظ شعر به شما کمک می‌کند. مثلا:

این چه ژاژ* است و چه کفر است و فشار*؟
پنبه‌ای اندر دهان خود فشـار
چارق* و پاتابه* لایــــــــق مر تو راسـت
آفتابی را چنین‌ها کی رواست
توجه داشته باشید که گاهی این معنی‌ خود کلمه نیست که مشکل ایجاد می‌کند، بلکه کاربرد استعاره‌ای آن است که ممکن است فهمیدن را با مشکل روبه‌رو کند.

 

[NIRI]

۳. داستانی را که در دل شعر وجود دارد، بفهمید و درک کنید​

وقتی تمام کلمات ناآشنا و طرز نگارشی و بیانی را که نمی‌دانستید فهمیدید، لازم است ماجرای نهفته در شعر را هم درک کنید. اگر ندانید که شعر در مورد چه چیزی حرف می‌زند، مشکل زیادی در حفظ کردن آن خواهید داشت چون گویی سعی دارید زنجیره‌ای از کلماتی بی‌ربط را حفظ کنید که مفهومی برای‌تان ندارد. پیش از اینکه سعی کنید شعری را به خاطر بسپارید، باید بتوانید داستانش را به راحتی و کاملا از ذهن‌تان خلاصه کنید. در این مرحله، لازم نیست حتما از کلمات به‌کاربرده شده در شعر استفاده کنید؛ تنها خلاصه‌ای از آن کافی است.

 

[NIRI]

۴. بین بندها یا قسمت‌های شعر، ارتباط پیدا کنید​

روشن است که تمام شعرها، روایی نیستند و داستان واضحی را دنبال نمی‌کنند اما همه‌ی شعرها تقریبا در مورد چیزی حرف می‌زنند و بهترین شعرها، یعنی همان‌هایی که با عنوان «حفظ کنیم» انتخاب شده‌اند، بالاخره موضوعی دارند و درباره‌ی همان هستند. حتی اگر هیچ طرح و سوژه‌ای در شعر پیدا نکردید، سعی کنید معنا یا پیام شعر را با درک ارتباط میان بندها دریابید.

 

[NIRI]

• همان‌طور که در ابتدا هم گفته شد، شعر را چند بار با صدای بلند بخوانید. حالا وقت آن است که به آهنگ و ریتم شعر هم توجه کنید. شعر را چند بار بخوانید تا آهنگ آن، که شامل تنوعات وزنی می‌شود، درست مانند آهنگ مورد علاقه‌تان که همیشه زمزمه می‌کنید، برای‌تان عادی و قابل پیش‌بینی شود.

 

[NIRI]

۵. ساختار منظم شعر را حفظ کنید.​

یک شعر منظم، که به آن آهنگین هم گفته می‌شود، شعری است که الگویی از ترکیب قافیه، طول بند و وزن را دنبال می‌کند. شما دیگر می‌دانید وزن چیست، اما حالا باید ترتیب‌بندی قافیه‌ها را یاد بگیرید، تا بفهمید در هر قطعه، چند مصرع وجود دارد.

• با حفظ کردن ساختار منظم شعر، وقتی سعی دارید شعری را از بر بخوانید، خواهید توانست حافظه‌تان را برای چیزی که قرار است پشت سر هم بخواند آماده کنید.

 

[NIRI]

۶. باز هم شعر را چند بار با صدای بلند بخوانید​

این بار، تجربه‌ای متفاوت با خواندن‌های اولیه خواهید داشت، زیرا حالا دیگر فهمی بسیار عمیق‌تر از ماجرای شعر، پیام آن، معنایش، ریتمش، ساختار منظمش و… دارید.