آموزشی زیبایی کلام

[Rasha_S]

حوزه/ ملاک زیبایی کلام، تنها زیبایی لفظ و ظاهر نیست، بلکه لازم اسـت عـمـل انـسـان نـیز گفته اش را تصدیق کند و این زمانی است که گوینده به وسیله کلام، ادّعـایـی را مـطـرح کـنـد.

 

[Rasha_S]

کتاب «آداب معاشرت» به قلم آقایان «سید محمد مقدس نیا» و «محمد مهدی محمدی» به ابعاد مختلف معاشرت در موضوعات گوناگون پرداخته است که در شماره های مختلف تقدیم نگاه شما خوبان خواهد شد.

 

[Rasha_S]

- ویژگی های کلام زیبا

اکـنـون بـه بـیـان پـاره ای از ویـژگـی هـای کـلام زیـبـا مـی پـردازیـم. بـاشـد کـه آنها را در مـعـاشـرتـهـای اجـتماعی، مورد توجه قرار دهیم، تا از آثار و برکات آن در زندگی بهره مند گردیم. کلام زیبا، سخنی است با خصوصیات زیر:

 

[Rasha_S]

الف ـ بـرخـاسـتـه از فـکـر و انـدیـشـه بـاشـد. قـدرت تفکّر و اندیشه یکی از گرانبهاترین نـعـمـت هـای الهـی بـوده و شـایـسته است که انسان قبل از هر کاری درباره پیامدهای آن بخوبی بـیـنـدیـشد و جوانب نیک و بد آن را ارزیابی کند و چنانچه انجام آن را مصلحت دید، اقدام نماید و گرنه از انجام آن چشم بپوشد. روشن است که سخن گفتن نیز از این قاعده مستثنا نیست.

 

[Rasha_S]

نـسـنـجـیـده سخن گفتن، علاوه بر زشتی ظاهری چه بسا موجب بی آبرویی و رسوایی گوینده شـده، نـشانه حماقت و نادانی او به حساب آید و خطراتی را برایش به بار آورد، یا ضرری را متوجّه او سازد. از این رو علی علیه السّلام فرمود:

(فَکِّرْثُمَّ تَکَلَّمْ تَسْلَمْ مِنَ الزَّلَلِ) (۹۷) بیندیش، سپس سخن بگو تا از لغزشها در امان باشی.

 

[Rasha_S]

سخنی دیگر اندیشه پیش از سخن را نشانه خردمندی و ناپخته سخن گفتن را علامت بی خردی دانسته، می فرماید:

(لِسانُ الْعاقِلِ وَراءَ قَلْبِهِ وَ قَلْبُ الاَْحْمَقِ وَراءَ لِسانِهِ) (۹۸) زبان خردمند در آن سوی قلب اوست، ولی قلب ابله در آن سوی زبان او.

 

[Rasha_S]

آورده انـد که مردی پارچه ای زربفت و گرانبها بافته بود. با خود اندیشید که بهتر است این طاقه زربفت را به سلطان هدیه کنم و جایزه ای بگیرم. از این رو، به دربار سلطان شتافت و اجـازه ورود خـواسـت و طـاقـه زربـفـت را ارائه داد. سـلطـان کـه از آن اثـر هـنـری خـوشـحـال و شـگـفـت زده شـده بود، از اطرافیان خود برای چگونگی استفاده از آن نظر خواست. یـکی از آنان گفت : (این پارچه برای انداختن روی مرکب شما مناسب است.)

 

[Rasha_S]

دیگری آن را برای پـوشش تخت سلطنت مناسبتر دانست. سومی گفت : (برای پرده درب کاخ سلطنتی بهتر است.) سـلطـان گـفـت : (بـهتر است نظر بافنده هنرمند را نیز جویا شویم، شاید نظر بهتری داشته باشد.) آن گاه رو به مرد پارچه باف کرد و پرسید: (این پارچه زربفت برای چه مصرفی مـنـاسـبـتـر اسـت؟) مـرد بیچاره! بدون آنکه عاقبت کار خویش و موقعیّت مجلس را بسنجد، گفت : (قـربـان! بـه نـظـر حـقـیـر، ایـن پـارچـه فـقـط بـرای انـداخـتن روی جنازه پادشاه مناسب است!)(۹۹)

 

[Rasha_S]

بـدیـن تـرتیب نه تنها خود را از گرفتن جایزه سلطان بی بهره ساخت که خطری بزرگ نیز برای جان خود آفرید.

به پای شمع شنیدم ز قیچی پولاد // زبان سرخ سر سبز می دهد بر باد

 

[Rasha_S]

ب ـ هـمـراه بـا ادب اسـلامـی بـاشـد. ادب یـعـنـی انـجـام عمل مشروع اختیاری توأم با ظرافت و زیبایی. (۱۰۰)

شایسته است که انسان در هنگام سخن گفتن، ادب اسلامی را رعایت کند، یعنی طوری حرف بزند که در سخن او نه تنها به شخصیّت دیگران اهانتی شود، بلکه مقصود خود را در نهایت احترام و فـروتـنـی ابـراز کند.