آموزشی زیبایی کلام

[Rasha_S]

گـاهـی لازم می شود که انسان سخن حقّی را بگوید که ذهن شنونده آمادگی شنیدن آن را ندارد و یا زمینه برداشت منفی در سخن او هست. در این صورت نیز انسان باید کلام را بگونه ای ادا کند و الفـاظ را در قـالبـی بـریـزد کـه مـیـزان بـازتـاب مـنـفـی و تـنـش ایـجـاد شـده بـه حدّاقل برسد.

 

[Rasha_S]

نـقـل شـده که یکی از خلفای عبّاسی، خواب وحشتناکی دید. معبّری را احضار کرد و خواب خود را برای او بازگفت و درخواست کرد که خوابش را تعبیر کند. معبّر گفت : (تعبیر این خواب آن است کـه قـبـل از فـرا رسیدن زمان مرگ خلیفه، همه خویشاوندانش خواهند مُرد و و مرگ خلیفه بعد از مرگ آنان واقع خواهد شد.) خلیفه از این سخن برآشفت، او را از نزد خود راند و معبّر دیگری را احـضـار کـرد.

 

[Rasha_S]

مـعـبّر دوم پس از شنیدن جواب خلیفه گفت : (تعبیر خواب شما این است که خداوند به شما عمری طولانی عطا می کند، بطوری که عمر شما از همه خویشاوندانتان طولانی تر می شود.) خلیفه او را مورد نوازش قرار داد و جایزه ای بدو بخشید.

 

[Rasha_S]

چـنـان کـه مـلاحـظـه کـردید، محتوای سخن هر دو یکی است، لیکن دوّمی چون در گفتار خود ادب را مراعات کرد سخنش مقبول واقع شد.

 

[Rasha_S]

ج ـ راست و همراه با عمل باشد. ملاک زیبایی کلام، تنها زیبایی لفظ و ظاهر نیست، بلکه لازم اسـت عـمـل انـسـان نـیز گفته اش را تصدیق کند و این زمانی است که گوینده به وسیله کلام، ادّعـایـی را مـطـرح کـنـد.

 

[Rasha_S]

بـرای مـثـال در قالب زیباترین الفاظ، دم از وفا و محبّت بزند. چنین سخنی را اگر عمل او تصدیق نکند، سخنی از سر نفاق و تزویر خواهد بود و دیگر نمی توان آن را کلام زیبا نامید.

 

[Rasha_S]

و نـیـز سـخـن باید از روی صدق و راستی بوده و با واقع مطابقت داشته باشد و این در جایی اسـت کـه گـوینده در مقام ارائه خبر باشد. خبر دروغ را هر چند فصیح و زیبا بیان کنند، زشتی آن، زیبایی ظاهری اش را تحت الشعاع قرار خواهد داد.

 

[Rasha_S]

و نـیـز سـخـن بـاید مبتنی بر حق باشد. سخنی که باطلی را ترویج می کند، یا درصدد کتمان حقیقتی است، هراندازه هم زیبا بیان شود، چون دربردارنده پیام پلیدی است، زیبا نخواهد بود.

 

[Rasha_S]

در ماجرای جنگ صفّین وقتی خوارج گمراه، از غوغای حکمیّت، طرفی نبستند و حَکَم تحمیلی آنان ـ ابـو مـوسـی اشـعـری ـ در مـذاکـره بـا عـمـر و عـاص شـکـسـت خـورد، شـعـار (لا حـُکـْمَ اِلاّ لِلّه) (۱۰۴) را سردادند. وقتی این شعار خوارج به گوش امیرمؤ منان (ع) رسید، فرمود:

(کَلِمَةُ حَقٍّ یُرادُ بِهَا الْباطِلُ) (۱۰۵) سخن حقی است که به وسیله آن، باطل اراده شده است.

 

[Rasha_S]

همانطور که قبل‌تر گفتیم، در این بخش سعی کردیم تاثیر کلام و زیبایی آن را با توجه به نوشته‌های منبع گفته شده در اختیار شما قرار دهیم. سخن آخر این‌که زیبایی کلام گفته شده و تاثیر آن، به لحن و صداقت به‌کار رفته در آن بستگی دارد.