آموزشی سفر قهرمان (Hero’s Journey) چیست؟

[آریانا]

سفر قهرمان یک الگوی معمول داستانی یا قالب داستانی است که به قهرمانی می‌پردازد که به یک ماجراجویی می‌رود، درسی می‌گیرد، با این دانش تازه کسب کرده به یک پیروزی می‌رسد و سپس با تغییری در شخصیت خود به خانه برمی‌گردد. سفر قهرمان را می‌توان در سه مرحله اساسی خلاصه کرد:

 

[آریانا]

۱. جدایی یا عزیمت. قهرمان جهان آشنا یا عادی را ترک می‌کند.

۲. تشرف یا رهیافت. قهرمان با دنیای ناشناخته آشنا می‌شود.

۳. بازگشت. قهرمان به دنیای آشنا و عادی بازمی‌گردد.

نسخه کلاسیک سفر قهرمان به‌عنوان "حماسه" شناخته می شود که اغلب به‌صورت شعر مانند ادیسه هومر نوشته می‌شد. امروزه، سفر قهرمان در انواع مختلفی از آثار، از داستان فانتزی گرفته تا داستان تاریخی به کار گرفته می‌شود. اثر تأثیرگذار جوزف کمبل با عنوان "قهرمان هزار چهره" (۱۹۴۹)، مفهوم سفر قهرمان و مراحل مختلف آن را تحلیل می‌کند.

 

[آریانا]

جوزف کمبل و سفر قهرمان
در کتاب "قهرمان هزار چهره"، جوزف کمبل، استاد ادبیات در کالج سارا لارنس، نظریه خود را مبنی بر اینکه همه روایت‌های اساطیری از ساختار اساسی یکسانی برخوردارند، مطرح می‌کند. او از این ساختار به‌عنوان "اسطوره واحد (mono myth)" یا سفر قهرمان یاد می‌کند. کمبل آن را این‌گونه خلاصه می‌کند:

"یک قهرمان از دنیای روزمره عادی به مکانی از شگفتی خارق‌العاده می‌رود: در آنجا با نیروهای افسانه‌ای روبرو می‌شود و یک پیروزی قاطعانه به دست می‌آورد: قهرمان از این ماجراجویی رازآلود با قدرتی برمی‌گردد که می‌تواند به همنوعان خود اعطا کند."

 

[آریانا]

کمبل ۱۷ مرحله از کل ساختار سفر قهرمان را ترسیم می‌کند. با این حال، همه اسطوره های واحد لزوماً دارای تمام این مراحل یا به همان ترتیب که کمبل توصیف می‌کند، نیستند.

کتاب "قهرمان هزار چهره" بر نویسندگان ادبیات، موسیقی، فیلم و بازی‌های ویدئویی تأثیر گذاشته است. شاید از همه معروف‌تر، جورج لوکاس باشد که کمبل را در ساختار فیلم‌های "جنگ ستارگان" تأثیرگذار دانسته است. در اواخر دهه ۹۰، کریستوفر ووگلر، تهیه‌کننده و نویسنده فیلم‌های هالیوودی، یادداشتی هفت‌صفحه‌ای با عنوان "راهنمای عملی قهرمان هزار چهره" نوشت که قصد داشت به نویسندگان هالیوود کمک کند تا خود را با ساختار یکپارچه کمبل آشنا کنند. این یادداشت بعداً به کتاب درسی فیلمنامه‌نویسی با عنوان "سفر نویسنده: ساختار اسطوره‌ای برای نویسندگان (۱۹۹۲) " تبدیل شد.

 

[آریانا]

۳ مرحله اساسی سفر قهرمان
۱۷ مرحله سفر قهرمان به سه دسته اصلی تقسیم می‌شوند:

جدایی: به طور خلاصه، قهرمان در به اصطلاح "جهان معمولی" زندگی می‌کند که با دعوتی برای شروع ماجراجویی مواجه می‌شود. معمولاً قهرمان مطمئن نیست که آیا به این دعوت پاسخ مثبت دهد - که به "رد دعوت" معروف است - اما سپس شخصی مرشد به او کمک می‌کند و به او مشاوره می‌دهد و او را راضی می‌کند که به این دعوت پاسخ دهد.

تشرف: در این مرحله، قهرمان وارد "دنیای ناشناخته" می‌شود، جایی که باید با یک سری کارها (مانع اصلی یا دشمن) روبرو شود تا زمانی که به اوج داستان برسد. در اینجا قهرمان باید برای غلبه بر مانع، هر آنچه را که در سفر آموخته است اجرا کند. کمبل در مورد قهرمانی که به خاطر مشقت‌هایی که با آن روبرو می‌شود به نوعی جایزه می‌رسد، صحبت می‌کند - این می‌تواند یک چیز فیزیکی یا "اکسیر"، یا فقط کسب دانش و حکمت باشد. (یا هر دو.)

 

[آریانا]

بازگشت: قهرمان حس می‌کند که آماده است تا به دنیای خود برگردد. پس از بازگشت به دنیای معمولی، او با درک این حقیقت که چگونه این ماجراجویی او را به‌عنوان یک شخص تغییر داده است دچار یک دگرگونی شخصیتی می‌شود.

۱۷ مرحله سفر قهرمان
در اینجا تمام ۱۷ مرحله سفر قهرمان که توسط کمبل شرح داده شده، آورده شده است:

جدایی:
۱. دعوت به ماجراجویی: چیزی یا کسی زندگی آشنای قهرمان را با ارائه یک فرصت، مشکل یا تهدید مختل می‌کند.

۲. رد دعوت: قهرمان که مایل نیست از منطقه راحتی خود خارج یا با ترس خود روبرو شود، در ابتدا برای شروع این سفر مردد است.

 

[آریانا]

۳. امداد غیبی: یک شخصیت مرشد ابزارها و الهامات لازم را برای قبول دعوت به ماجراجویی برای قهرمان فراهم می‌کند.

۴. عبور از آستانه: قهرمان ماجراجویی خود را آغاز می‌کند.

۵. شکم نهنگ: قهرمان از نقطه بدون بازگشت عبور می‌کند، و با اولین مانع اصلی خود روبرو می‌شود.

تشرف
۶. جاده آزمون‌ها: قهرمان باید یک سری آزمون‌های سخت را پشت سر بگذارد تا تحول خود را آغاز کند. غالباً قهرمان حداقل در یکی از این آزمون‌ها شکست می‌خورد.

۷. ملاقات با ایزدبانو: قهرمان با یک یا چند متحد دیدار می‌کند که به او در ادامه سفر کمک می‌کنند.

 

[آریانا]

۸. زن به‌عنوان وسوسه گر: قهرمان وسوسه می‌شود که ماجراجویی خود را رها کند یا از آن دور شود. به طور سنتی، این وسوسه یک عشق است، اما می‌تواند به اشکال دیگری از جمله شهرت یا ثروت نیز خود را نشان دهد.

۹. آشتی با پدر: قهرمان با دلیل سفر خود، با تردیدها و ترس‌ها و قدرت‌هایی که بر زندگی او حاکم هستند روبرو می‌شود. این یک نقطه عطف مهم در داستان است: هر قدم قبلی قهرمان را به اینجا آورده است و هر گام به جلو از این لحظه ناشی می‌شود.

۱۰. خدای گون شدن: در نتیجه این تقابل، قهرمان درک عمیقی از هدف یا مهارت خود پیدا می‌کند. قهرمان که مسلح به این توانایی جدید شده است، خود را برای سخت‌ترین قسمت ماجراجویی آماده می‌کند.

 

[آریانا]

. برکت نهایی: قهرمان به هدفی که برای رسیدن به آن تلاش کرده است، می‌رسد و دعوتی را که در وهله اول، سفر او را منجر شده است محقق می‌کند.

بازگشت
۱۲. امتناع از بازگشت: اگر سفر قهرمان پیروزمندانه بوده باشد، ممکن است او تمایلی به بازگشت به دنیای معمولی زندگی قبلی خود نداشته باشد.

۱۳. فرار جادویی: قهرمان باید با آنچه از ماجراجویی خود بدست آمده فرار کند، و از کسانی که می‌خواهند آن را پس بگیرند بگریزد.

۱۴. کمک خارجی: همچون ملاقات با ایزدبانو، قهرمان از یک مرشد یا ناجی کمک می‌گیرد تا او را به خانه برساند.

۱۵- گذشتن از آستانه بازگشت: قهرمان بازگشت موفقیت آمیزی به دنیای معمولی دارد.

 

[آریانا]

۱۶- ارباب دو جهان: می‌بینیم که قهرمان تعادلی بین آنچه قبل از سفر بوده و آنچه هم اکنون است برقرار می‌کند. غالباً، این به معنای متعادل‌سازی جهان مادی با روشنگری معنوی که به دست آورده است.

۱۷. زندگی آزاد: ما قهرمان را با زندگی خود تنها می‌گذاریم.



نمونه‌هایی از سفر قهرمان در فیلم: دو مطالعه موردی
هالیوود سفر قهرمان را به طرق مختلف در فیلم‌ها بکار گرفته است. اینها دو مورد از محبوب‌ترین فیلم‌هایی هستند که به سفر قهرمان می‌پردازند که قسمت‌های مختلف مراحل اصلی آن آورده شده است.