باستان شناسی سنجش عیار نقره سکه‌های درهم عباسی قرن دوم هجری، متعلق به موزۀ ملی ایران، با استفاده از آزمایش XRF

[-pariya-]

سنجش عیار نقره سکه‌های درهم عباسی قرن دوم هجری، متعلق به موزۀ ملی ایران، با استفاده از آزمایش XRF

 

[-pariya-]

پژوهش سکه‌ها اطلاعاتی بی‌واسطه و دست اول از فهم گذشته است. فناوری و بستر میان رشته‌ای می‌تواند ارزش مضاعفی ایجاد کند که شاید بدون آن دستیابی به آنها ممکن نباشد.

 

[-pariya-]

داده‌های بدست آمده از آنالیز غیرمخرب اطلاعاتی تولید می کند که الزاما در متون تاریخی وجود ندارد؛ یا در سکه‌شناسی چون معمولا بستر پیدایی آنها نامشخص است نسبت به مواد فرهنگی بر جا دچار نقصان هستند

 

[-pariya-]

و نمی‌توان در این زمینه نظری ارائه داد. برای سنجش خلوص نقرۀ تعدادی از سکه‌های قرن دوم هجری خلافت عباسی که از گنجینۀ موزۀ ملی ایران هستند

 

[-pariya-]

، از دستگاه XRF قابل حمل استفاده شد. نتایج حاصله که به روش کمّی- کیفی به دست آمد مورد مطالعۀ آماری قرار گرفت.

 

[-pariya-]

از بین نتایج حاصل، به غیر از نقره که در سکه‌های درهم محور و فرض اصلی مقاله است، به دو فلز مس و سرب در سکه‌ها نیز توجه شد

 

[-pariya-]

زیرا ضمن ارتباطی تنگاتنگ با نقره، در مسائل مختلفی از جمله عیار نقره و مسائل فنی تعیین کننده هستند

 

[-pariya-]

. ضمن ترسیم جداول و نمودارها، عیار نقره بر اساس درصد وزنی به دست آمد که تفسیر آنها گویای عیار بیشتر سکه‌های مرکز خلافت، مدینه‌السلام، و تمایزشان از سکه‌های ضرابخانه‌های دیگر است.

 

[-pariya-]

ضمن این که برخی ناخالصی‌های شاخص، مس و سرب، در سکه‌های مدینه‌السلام کمتر از گروه سکه‌های دیگر است.

 

[-pariya-]

می‌توان ناخالصی‌های مربوط به مس را موثر در عیار دانست به این نحو که احتمالا آگاهانه به ترکیب فلزی اضافه می‌شد و ناخالصی‌های مربوط به سرب را به دلیل عدم تأثیرگذاری در عیار، اهمال‌کاری فنی تلقی کرد.