آموزشی سوالات درس ۱ فلسفه دوازدهم

[baran.kh]

بسم الله الرحمن الرحیم

 

[baran.kh]

.رفتارهای طبیعی و معمولی که از همه انسان ها سر می زند مانند نوشیدن آب هنگام تشنگی با خوردن غذا موقع گرسنگی و …. بیانگر چه پیام های فلسفی هستند؟
پاسخ: الف) واقعیاتی در خارج از ذهن وجود دارد (آب و غذا و …. واقعا هستند.)
ب) بین واقعیت ها تفاوت و تمایز وجود دارد.
ج) بعضی چیزها واقعی و برخی غیر واقعی و خیالی هستند مانند سراب.

۲- وقتی یک کودک با نشان دادن یک فیل یا زرافه می پرسد این چیست به چه چیزی پی برده و به دنبال چیست؟
پاسخ: کودک با استفاده از کلمه ی این یا آن نشان می دهد که به وجود حیوانات پی برده است و می داند که آن ها موجودند اما از چیستی و ماهیت آنها آگاه نیست، او می خواهد حیوانات را بشناسد و از چیستی شان آگاه شود هر چند که این آگاهی کامل نباشد.

۳- انسان در هر چیزی که مشاهده می کند دو جنبه می یابد آن ها را نام ببرید.
پاسخ: موجود بودن (هستی) و چیستی داشتن (ماهیت).

۴- وجه مشترک و اختصاصی موجودات را بنویسید و توضیح دهید.
پاسخ: وجود وجه مشترک موجودات است یعنی موجودات و اشیاء از حیث بودن و هستی یکسان و مشترکند برای مثال انسان وجود دارد، اسب وجود دارد و سنگ هم وجود دارد. وجه اختصاصی موجودات ماهیت است یعنی هر موجود و پدیده ای ماهیت و چیستی مخصوص خود را دارد و با سایر موجودات متفاوت است برای مثال چیستی و ماهیت درخت با انسان کاملا متفاوت است.

۵- از نظر ابن سینا هستی و چیستی چه رابطه و نسبتی با هم دارند؟ با مثال بیان کنید.
پاسخ: او معتقد است هستی و چستی دو جنبه از یک چیز هستند و این به این معنا نیست که چیستی و هستی دو جزء از یک چیزند که با هم ترکیب یا جمع شده اند آن گونه که اکسیژن و هیدروژن دو جزء تشکیل دهنده ی آب هستند. در خارج دو امر جداگانه به نام آب و وجود نداریم به عبارت دیگر آب و وجود دو مفهوم مختلف و متفاوت از یک موجود واحد است.
(پس هستی و چیستی دو مفهوم متفاوت از یک موجود واحد هستند و تفاوت آن ها فقط در ذهن است و در عالم واقعیت تنها ماهیت و چیستی را مشاهده می کنیم)

 

[baran.kh]

- تفاوت آب از جنبه فلسفی و شیمی در چیست؟
پاسخ: از نگاه علم شیمی آب ترکیبی از دو عنصر اکسیژن و هیدروژن است و این نکته از طریق یک آزمایش ساده به دست می آید اما از نگاه فلسفی آب یک موجود واحد و غیر مرکب ولی با دو جنبه مختلف است و انسان با نظر به این دو جنبه دو مفهوم چیستی (آب) و هستی وجود داشتن آب) را به دست می آورد.

۷- برای هر یک از گزاره های زیر مثال بنویسید. (تمرین)
پاسخ: الف) چیزی که هم دارای هستی و هم چیستی مشخص و روشن است: آب، درخت، کتاب
ب) چیزی که دارای هستی باشد اما ماهیت و چیستی آن برای ما روشن نباشد: روح، جاذبه، شیطان
ج) چیزی که ماهیتش مشخص است اما هستی و وجود ندارد: سراب، دیو، ققنوس، سیمرغ

۸- تفاوت حمل «حیوان ناطق» بر انسان با حمل « موجود» بر انسان چیست؟
پاسخ: در عبارت انسان حیوان ناطق است حمل حیوان ناطق بر انسان یک حمل ضروری است و نیاز به دلیل ندارد اما در عبارت انسان موجود است رابطه وجود با انسان ضروری نیست و نیاز به دلیل دارد.

۹- تفاوت حمل « شکل سه ضلعی» بر مثلث با حمل « موجود» بر مثلث چیست؟
پاسخ: در عبارت مثلث شکل سه ضلعی است حمل شکل سه ضلعی بر مثلث یک حمل ضروری است و نیاز به دلیل ندارد اما در عبارت مثلث موجود است رابطه وجود و مثلث ضروری نیست و نیازمند دلیل است.

۱۰- چرا در قضیه « انسان حیوان ناطق است» حمل محمول بر موضوع نیاز به دلیل ندارد؟
پاسخ: زیرا حیوان و ناطق جزء حقیقت و ذات انسان هستند و این دو مفهوم از یکدیگر جدا ناپذیرند هر انسانی حیوان ناطق است و هر حیوان ناطقی انسان است.

 

[baran.kh]

۱۱- آیا در قضیه مثلث شکل سه ضلعی است حمل محمول بر موضوع نیاز به دلیل دارد؟ چرا؟
پاسخ: خیر زیرا شکل سه ضلعی جزء ذات و تعریف مثلث است و از آن جدا نمی شود. هر شکل سه ضلعی مثلث و هر مثلثی شکل سه ضلعی است.

۱۲- فلسفه تومیسم توسط چه کسی در اروپا پایه گذاری شد؟
پاسخ: این فلسفه بیشتر متکی بر آرا و اندیشه های چه کسانی بود؟ این فلسفه توسط توماس آکوئیناس پایه گذاری شد و بیشتر متکی بر آرای ابن سینا وابن رشد بود.

۱۳- در کدام یک از گزاره ها حمل محمول بر موضوع نیازمند به دلیل است و چرا؟ (تمرین)
پاسخ: الف) انسان حیوان است نیاز به دلیل ندارد زیرا حیوان جزء ماهیت و ذات انسان است.
ب) انسان عجول است: نیاز به دلیل دارد زیرا عجول بودن جزء ذاتی و حقیقت انسان نیست.
ج) انسان ناطق است: نیاز به دلیل ندارد چون ناطق جزء ذات انسان و حقیقت اوست.
د) انسان موجود است: نیازمند دلیل است چون موجود بودن جزء ذاتی و ماهیت انسان نیست یعنی انسان می تواند موجود باشد و می تواند موجود نباشد.
ه) انسان بشر است: نیاز به دلیل ندارد زیرا بشر ذاتی و حقیقت انسان است.
ی) انسان مخلوق است: نیازمند دلیل است چون مخلوق بودن جزء ذات و حقیقت انسان نیست.

۱۴- منظور از حمل ضروری و غیر ضروری چیست مثال بزنید.
پاسخ: هرگاه در یک قضیه ، محمول جزء ذات و حقیقت یا تعریف موضوع باشد حمل محمول بر موضوع ضروری است یعنی نیازی به دلیل و اثبات ندارد مثال: عدد پنج فرد است / انسان حیوان است. اما اگر محمول جزء ذات و حقیقت یا تعریف موضوع نباشد حمل غیر ضروری است و نیاز به دلیل و اثبات دارد مثال: على شجاع است / انسان مهربان است.

۱۵- کدام عبارت صحیح و کدام غلط است.
پاسخ: ۱- وجود وجه اختصاصی موجودات و ماهیت وجه مشترک آنها می باشد. (غلط ❌)
۲- حمل حیوان ناطق بر انسان یک حمل ضروری است و به دلیل نیاز دارد. (غلط ❌)