آموزشی سوالات درس ۵ فلسفه دوازدهم

[baran.kh]

بسم الله الرحمن الرحیم

 

[baran.kh]

- جامعه ی یونان که فیلسوفان بزرگ از جمله سقراط و افلاطون و ارسطو در آن زندگی می کردند از نظر اعتقادات دینی در چه شرایط و وضعیتی قرار داشت؟
پاسخ: مردم به خدایان متعدد اعتقاد داشتند و هر کدام را مبدأ و منشأ یک حقیقت در جهان می دانستند. اعتقاد به این خدایان که تعدادشان به ده ها مورد می رسید چنان محکم و ریشه دار بود که انکار آن ها ، طرد از جامعه یونان و گاه از دست دادن جان را به دنبال داشت. حاکمان و بزرگان جامعه یونان اجازه نمی دادند که کسی با اندیشه شرک آلودشان مخالفت و به خدایان توهین کند.

۲- برخی از خدایان یونان باستان را نام ببرید.
پاسخ: زئوس (خدای آسمان و باران)
آپولون (خدای خورشید و هنر)
آرتمیس (خدای عفت و خویشتن داری)

۳- اتهام اصلی سقراط در دادگاه که منجر به اعدام او شد چه بود؟
پاسخ: او خدایانی را که همه به آن ها معتقدند انکار می کند و از خدایی جدید سخن می گوید.

۴- عقیده ی افلاطون در مورد خدا چیست؟
پاسخ: خدا نزد افلاطون یک خدای معین با ویژگی های روشن است و کار او هدفدار است.

۵- از نظر افلاطون چرا چند خدایی شکل دیگر از کفر و بی خدایی است؟
پاسخ: زیرا در چند خدایی خلقت آگاهانه معنا ندارد، چند خدایی یا همان شرک نمی تواند نظم حکیمانه جهان را تببین کند چون چند خدایی ها عقیده داشتند که میان خدایان اختلاف و جنگ رخ می دهد و هر کدام می خواهد بر دیگران چیره شود لذا این اعتقاد تفاوت چندانی با بی خدایی ندارد.

۶- افلاطون خداوند را چگونه توصیف می کند؟ (خدا نزد افلاطون دارای چه صفاتی است؟)
پاسخ: در سوی دیگر نوعی از هستی وجود دارد که پیوسته ثابت است ، نه می زاید و نه از میان می رود و نه چیز دیگری را به خود راه می دهد و نه خود در چیزی دیگر فرو می شود ، اونه دیدنی است و نه از طریق حواس دریافتنی است. فقط با تفکر و تعقل می توان به او دست یافت و از او بهره مند شد.

 

[baran.kh]

۷-افلاطون گاهی از خداوند با دو عنوان یاد می کند آن دو عنوان کدامند و منظور چیست؟
پاسخ: الف) مثال خیر: همه چیز در پرتو خداوند دارای حقیقت می شوند و همان طور که روشنایی شبیه خورشید است اما خود خورشید نیست حقایق نیز شبیه به مثال خیر هستند نه خود آن.
ب) خالق و آفریننده عالم: یگانه سخنی که درباره نظم و گردش آفتاب و ماه و ستارگان می توان گفت این است که کل جهان زیر فرمان عقل قرار دارد. (بیان اولیه و ساده برهان نظم)

۸- ارسطو برای اثبات وجود خدا از چند برهان و استدلال استفاده می کند؟ هر یک را توضیح دهید.
پاسخ: الف) برهان خوبترین و بهترین موجود: در میان موجودات برخی خوبتر و بهتر از برخی دیگرند، هر جا که یک خوبتر و بهتر هست خوبترین و بهترین نیز هست پس حقیقتی هم که خوبترین و بهترین است وجود دارد که از همه برتر است و این همان واقعیت الهی است.
ب) برهان نظم: نمی شود که یک نظم و انتظام بر جهان حاکم باشد بدون اینکه موجودی جاویدان و برتر از ماده در کار نباشد.
ج) برهان حرکت: وجود حرکت در عالم نیازمند یک محرک است که خود آن محرک حرکت نداشته باشد زیرا اگر آن نیز حرکت داشته باشد نیازمند یک محرک دیگر است و آن محرک دوم نیز نیازمند محرک سوم است و سلسله محرک ها تا بی نهایت جلو خواهد رفت و چنین تسلسلى عقلا محال است. (پس محرک اصلی و اول همان خداوند است که نیاز به هیچ محرکی ندارد و ثابت است).

۹- در دوره جدید اروپا کدام جریان ها و مکاتب فلسفی شکل گرفتند ؟
پاسخ: برای هر گروه فیلسوفانی مثال بزنید. جریان عقل گرایان مانند کانت و دکارت / جریان حسی گرایان و تجربه گرایان مانند هیوم

۱۰- استدلال دکارت برای اثبات وجود خدا را بیان کنید.
پاسخ: الف) من از حقیقتی نامتناهی و علیم و قدیر که من و همه چیز را آفریده تصوری دارم.
ب) این تصور نمی تواند از خودم باشد زیرا من موجودی متناهی هستم.
ج) پس وجودی نامتناهی یعنی خداوند این ادراک و تصور را به من داده است.

۱۱- به نظر هیوم کدام دلایل برای اثبات وجود خدا مردودند ؟ چرا؟
پاسخ: دلایلی که صرفا متکی بر عقل باشند. زیرا عقل اساسا ادراک مستقل از حس و تجربه ندارد.

 

[baran.kh]

.

۱۲- از نظر هیوم مهم ترین برهان فیلسوفان الهی برای اثبات وجود خدا کدام است؟
پاسخ: دلیل ناتوانی این برهان برای اثبات یک وجود ازلی و ابدی نامتناهی چیست؟
برهان نظم. زیرا این برهان فقط می تواند ثابت کند که یک ناظم و مدبر این جهان را اداره می کند اما ثابت نمی کند که این ناظم خالق ، همان خداوندی است که نیازمند به علت نیست و واجب الوجود است.

۱۳- استدلال کانت برای اثبات وجود خدا را به طور خلاصه بیان کنید.
پاسخ: او می گوید انسان دارای اصول اخلاقی و مسئولیت پذیری است و رعایت اخلاق تنها با اختیار و اراده انسان ممکن است. اختیار و اراده نمی تواند ویژگی بدن مادی باشد بلکه باید ویژگی نفسی غیر مادی و جاودان باشد که روح نام دارد.
این روح و نفس مجرد چون موجودی جاودانه و غیر مادی است برای سعادت دائمی خود به جهانی فراتر از دنیای مادی نیاز دارد و چنین جهانی نیز مشروط به وجود خدایی جاودان و نامتناهی است که رفتار او را زیر نظر دارد بنابراین قبول خداوند پشتوانه رعایت اصول اخلاق است.

۱۴- رشد تفکر حسی و حس گرایی و ظهور فیلسوفانی که انسان و جهان را مادی می دانستند چه تاثیراتی در جامعه اروپایی به جای گذاشت؟
پاسخ: پایه های اعتقاد به خدا را در جامعه اروپایی سست کرد و زندگی مردم را تحت تاثیر قرار داد بدین صورت که معنا و مقصود زندگی در میان بخشی از جامعه اهداف مادی محدود شد و زندگی بسیاری از مردم فاقد معنا و ارزش های متعالی گردید و بحران معنا داری زندگی پدید آمد.

۱۵.سه فیلسوف اروپایی را که از تجربه های درونی و عشق و عرفان برای اثبات وجود خدا استفاده کرده اند نام ببرید. (شهریور ۹۹)
پاسخ: ویلیام جیمز/ برگسون / کرکگور

۱۶- ایمان را از نظر کرکگور تعریف کنید.
پاسخ: ایمان هدیه ای الهی است که خداوند به انسان عطا می کند، خدا انسان مومن را بر می گزیند و به او ایمان هدیه می کند و اگر کسی شایسته این بخشش (ایمان) نشود زندگی تاریکی را سپری خواهد کرد.

۱۷- بحران معنا داری زندگی در قرن بیست و یکم چه تغییری در نگرش فیلسوفان به وجود آورد؟
پاسخ: فیلسوفانی ظهور کردند که در عین اعتقاد راسخ به خدا می کوشیدند به جای ذکر دلایل اثبات وجود او به رابطه میان اعتقاد به خدا و معنا داری زندگی توجه کنند و نشان دهند که زندگی بدون اعتقاد به خدایی که مبدا خیر و زیبایی و ناظر بر انسان باشد دچار خط معنایی و پوچی آزار دهنده ای خواهد شد.

۱۸- زندگی معنا دار را تعریف کنید.
پاسخ: زندگی است که دارای غایت و هدف و سرشار از ارزش های اخلاقی است و انسان را نسبت به آینده اش مطمئن می کند و آرامشی برتر به او می دهد.

۱۹- از دیدگاه کاتینگهام قبول خداوند چه تاثیری بر نگرش و زندگی انسان خواهد داشت؟
پاسخ: زندگی انسان را با ارزش و با اهمیت می سازد و این امید را به ما می دهد به جای اینکه احساس کنیم در جهان بیگانه ای افتاده ایم که هیچ چیز در نهایت اهمیت ندارد می توانیم مأمن و پناهگاهی به نام خدا بیابیم.

۲۰- کدام عبارت صحیح و کدام یک غلط است
پاسخ: ۱- دکارت می گوید تصور من از حقیقتی نامتناهی و علیم و قدیر نمی تواند از خودم باشد زیرا من موجودی متناهی هستم (صحیح ✅)
۲- از نظر کانت، اختیار و اراده نمی تواند ویژگی بدن مادی باشد. (صحیح ✅)
۳- به نظر تیلور، افلاطون ابداع کننده ی خداشناسی فلسفی است. (صحیح ✅)
۴- ارسطو می گوید بدون موجودی جاودان و برتر از ماده، وجود نظم و انتظام در جهان محال است (صحیح ✅)

۲۱- هر یک از عبارت های زیر عقیده کدام فیلسوف است؟
۱- از سویی دیگر نوعی از هستی است که نه می زاید و نه از میان می رود.