آموزشی شخصیت پردازی | انجمن رمان بوک

[DELVIN]

همه ما داستان پوریای ولی را به یاد داریم که شخصیت محوری‌اش، یک پهلوان افتاده و فروتن بود. شخصیت این داستان چنان جذاب و یرا بود که هرگاه نام پهلوان را می‌شنویم، افتادگی و فروتنی را به یاد می‌آوریم.
شخصیت «گل محمد» در کتاب «کلیدر» از محمود دولت آبادی را می‌توانیم یکی از شخصیت‌های قراردادی و البته کاریزماتیک به حساب آوریم.

 

[DELVIN]

2- شخصیت قالبی
گاهی اوقات تشخیص «شخصیت قالبی» با «شخصیت قراردادی» دشوار می‌شود.
شخصیت‌های قالبی، شخصیت‌هایی با الگوهای قابل پیش بینی هستند؛ یعنی طرز عمل و نوع رفتارشان تا حد زیادی مشخص و معین است. آن‌ها از خود هویت‌های مستقلی ندارند. یک راه خوب برای تشخیص شخصیت‌های قالبی این است که ببینیم می‌توانیم به آنها واژه‌های «مآب» یا «نما» را اطلاق کنیم یا خیر.
مثل آدم‌های مظلوم نما، رعیت مآب و یا روشنفکرنما! اگر چنین القابی را توانستید به شخصیت‌هایی از داستان نسبت دهید، می‌توانید آن شخصیت را «قالبی» به حساب آورید.

 

[DELVIN]

3- شخصیت‌های نوعی یا تیپیکال
به شخصیت‌های نوعی، تیپ هم می گویند. شخصیت‌های تیپیکال، نشان دهنده خصوصیات گروه یا طبقه‌ای از مردم است که او را از دیگران متمایز می‌کند.
اما تفاوت شخصیت تیپیکال با قراردادی چیست؟

 

[DELVIN]

می‌توانیم بگوییم هر شخصیت قراردادی می‌تواند نماینده شخصیت نوعی گروه یا طبقه خاصی بوده است که در گذر زمان، خصوصیات گروه یا طبقه نوعی بودن خود را از دست داده است.
مثلاً شخصیتی مثل «فرهاد کوه کن» دیگر در این دوره و زمانه، ویژگی‌های خودش را به تدریج از دست داده و نمی‌توانیم مصداقی واقعی از آن پیدا کنیم.

 

[DELVIN]

۴- شخصیت‌های تمثیلی
شخصیت‌هایی که جانشین شونده هستند، تمثیلی نامیده می‌شوند. مثلاً آقای دیوصفت، تنبل خان، شیطانک یا عوضی!
یعنی شخصیت یا شخصیت‌هایی که جانشین فکر و خلق و خو و خصلت و صفتی می‌شوند. شخصیت‌های تمثیلی تک‌بعدی هستند. کسی انتظار ندارد چندبعدی باشند.

 

[DELVIN]

ویژگی خاصی را مجسم می‌کنند که معمولاً مبتنی بر فکرهایی چون عشق، خردمندی، بخشش یا عدالت و یا ویژگی‌های منفی مثل رذالت، عداوت یا تنفر است.
مثلاً شخصیت سوپرمن را می‌توانیم یک شخصیت تمثیلی بنامیم که هم می‌تواند بیانگر توانایی‌های خارق العاده در کمک به دیگران و رفتارهای شیطانی در برخورد با افراد شرور باشد.

 

[DELVIN]

5- شخصیت‌های نمادین یا سمبولیک
شخصیت سمبولیک، به نویسنده کممک می‌کند تا مفاهیم اخلاقی یا کیفیات روحی و روشنفکری را در قالب عمل درآورد. قصه‌های عارفانه پارسی را می‌توانیم سرشار از نمادها ببینیم.
شخصیت ایوب در داستان ایوب نبی، نمادی از صبر و استقامت است.