نقد شعر شکوفه زندگی
عنوان مجموعه شعر:
عنوان مجموعه دو بخشی بوده و از دو کلمهی "شکوفه" و "زندگی" تشکیل شدهاست که هر دو کلمه درصد بالایی از کلیشه را دارا هستند زیرا شکوفه و زندگی دو کلمهی بسیار پرکاربرد و در اکثر آثار ادبی یا غیر ادبی دیده میشوند.
عنوان مجموعه با بدنه ارتباط نسبی دارد و بیشتر عنوانی فلسفی و دوپهلو است که ممکن است خوانندگان، هر کدام ارتباطات مختلفی را با بدنه پیدا کنند.
عنوان از لحاظ جذبکنندگی تا حدودی موفق بوده ولی به دلیل انتخاب دو کلمه کلیشهای، از جاذبهی بالایی برخوردار نمیباشد.
عنوان از نظر اندازه و سایز بسیار مطلوب بودهاست.
زبان و لحن مجموعه شعر:
واژگان استفادهشده در شعر ساده و آسان بوده و به سادگی قابل فهم بوده و برای خوانندگان خوانش روان و بی دغدغه برای درک مفهوم به ارمغان آوردهاست.
دستور زبان استفادهشده در مجموعه شعر نیز به صورت امروزی بوده و شعر از لحاظ دستور زبان کاملا ساده است و باعث انسجام در بافت شعر شدهاست.
مجموعه شعر ادبی بوده ولی با این وجود در شعر گاهی کلمات به اصطلاح خودمانی نیز دیده میشد که شاعر عزیز باید در این موصوع بسیار دقت کند؛ زیرا که این موضوع میتواند باعث ضربهی بسیار نامطلوب در شعر بشود.
خوشبختانه خلاقیت در شعر بسیار دیدهشده و باعث جذاب شدن و زیبایی شعر شده؛ مثل:
(گر صفحات قلب من را ورق زنی و نام خویش را به دل و جان نویسی؛
قولنامه و سند عشق ورزان را بر مُهر زدن نامت میارزد!)
صنایع مجموعه شعر:
آرایههای بسیاری همچون تشبیه، سجع، قافیه، مراعاتالنظیر در شعر دیده میشد و از لحاظ معنایی دارای جاذبه بود، ولی آرایهها از نظر لفظی و جذبکنندگی در همان لحظه خوانش بسیار ضعیف عمل کرده و جا دارد تا لفظ زیباتر و موزونتری را در شعر نشان دهد؛ مانند:
(ای نیکا با عشق تو، تله ای ازدرد داشتن
در فواد تاریکی ها، حسابی نمناک ازشعر داشتن)
تعیین حد نوآوری مجموعه شعر:
نوآوری در واژگان در مجموعه شعر کمتر دیده میشد ولی با وجود تعداد کم، بسیار زیبا و نوآورانه بودند که باعث میشد خواننده شعر را در احساسات و عواطف خود به وضوح درک کند و مایل به ادامه دادن آن باشد و این پوینت بسیار مثبتی در شعر بودهاست.
شاعر نوآوری در ساختار و فرم را خواسته تا با شکستن بعضی قواعد در قافیهها بروز دهد، اما باعث شده تا نظم و اسنجام شعر در نصفی از ابیات به هم بریزد و ارکان مثبت دیگر شعر را کنار بزند، لذا مطلوب است که این موارد اصلاح شود!
مجموعه شعر از لحاظ نوآوری در موضوعات و مضامین با استفاده و دید باز نسبت به اکثر موضوعات(چه روتین و چه جدید که مد نظر است)توانسته مضامین و موضوعات خوب و جدیدی را در شعر رقم بزند و نقطه عطفی ایجاد کند؛ مثل موضوع:
(محرم راز ها)
تصویرسازی و نمادها در شعر مخصوصا زمانهایی ک از ارایههای غیر معمول استفاده میشد نیز یکی دیگر از پوینتهای مثبت و مطلوب در شعر بود؛ مانند:
(در دل شبهای سیه، یاد تو زندهاست،
صدای خندهات، موسیقی جان من است.)
نوآوری در بیان احساسات و استعارههای زیبا نیز دیده میشد.
پیام و مضمون مجموعه شعر:
به کار بردن موضوعات مختلف در شعر، بیانگر شوق شاعر برای سراییدن شعر در موضوعات مختلف است و نمیتوان گفت که شعر یک پیام و مضمون واحد را داراست؛ مثل موضوعات:
[دریاچه ی چشمانت]
[پژواک عشق]
[عشق و حسرت]
اما اگر بخواهیم در کلیت موضوع شعر بنگریم، همانطور که از عنوان نیز مشخص بود، شعر بیشتر به موضوع عشق و تاثیرات آن پرداختهاست و تفکرات شاعر از آنها را نیز بیان کردهاست.
ترکیب و ادغام احساسات و عواطف مختلف در شعر مثل عشق و حسرت، شادی و غم و دوری و امید مطلوب بوده و فضای زیبایی را برای خوانندگان ایجاد کردهاست.
ترکیب و تالیف مجموعه شعر:
در این بخش میخوایم به این برسیم که چه عناصری و درکنار ساختار، سبک و زبان اومده و باعث شده که یک شعر منسجم برسیم که همین خودش به قسمتهای زیر تقسیم میشه:
موضوع اصلی که شاعر براش اهمیت داشته و تو اشعار بهش اشاره شده همون عشق و دوری از معشوق بوده. که در شعرهای دیگه میتونه موضوعات دیگهای باشه مثل مرگ و طبیعت و مسائل روز و...
قسمت بعدی به ساختار و فرم میرسیم که بررسی میکنیم که قالب شعر از چه نوعی هست که دراین ابیات قالب نو استفاده شده که در اون استفاده از قیافه و وزن میتونه استفاده بشه یاخیر. پس شاعر آزاده هم قیافه استفاده کنه جاهایی و قسمتهایی فاقد این نظم باشه.
حالا اگه قافیه داشته باشه درکنار وزن میتونه به ریتم و موسیقی در شعر کمک کنه و جذابیت یک شعر رو زیاد کنه و این میتونه تجربهی خواننده رو بیشتر و غنیتر کنه.
قسمت بعدی زبانی هست که شاعر استفاده کرده. اینجا ما شاهد زبان ساده و صمیمی هستیم همراه بعضی لغات مناسب:
تمام جلوههای شادی در دلم میتپد
ز وجود تو زندهام، محبتت بر جانم میجوشد
قسمت بعدی که برامون مهمه شامل نمادها و تصاویری هست که شاعر با استفاده از اونها مفهوم عشق رو میرسونه. حالا این تصاویر میتونه به صورت متناوب در اشعار مختلف تکرار بشه که این باعث میشه یک نمای کلی به خواننده بده. که دراینجا این تصویر نمای کلی به چشم نمیخوره تاحدی.
قسمت بعدی برامون ترتیب و چیدمان اشعار مهمه:
ترتیب مشخصه منطورمون چیه و شامل دو قسمت میشه. که دراینجا ترتیب موضوعی رعایت نشده. چرا که اول باید ابیات از نظر موضوع پشت هم باشه تا خواننده به راحتی به موضوع نظر خودش در اشعار برسه و بعد ترتیب زمانی که این قسمت در بعضی اشعار به چشم میخوره که براساس روند تفکر شاعر چیده میشه. که اینجا مدنظر نیست.
این مجموعه شعری دارای پیش گفتار هست:
دانهای ز سپیدار از روی تو شکوفه زد
ستاره با دیدن چشمان تو چشمک زد
ماه تابان من، رویای قشنگم
بشنو از دلم، روشن کن امیــدم را
ای زیباترین در زیباترینها،
مرا در آغوش خود بگــیر و شاد کن دلــم را
که یکجوری میخواد در ایتدای شعر به موضوع و محتوای اشعار یا احساسات شاعره اشاره کند. که این قسمت به درک بهتر ابیات پیشرو کمک میکنه به مخاطب.
درمورد پیش گفتار گفتیم و باید درمورد پس گفتار هم بگیم که بعضی از شاعران نیاز دارند تا بعد از پایان اشعارشون هم یک توضیحی داده باشن درمورد احساسات و تجربههاشون. که دراینجا مدنظر نیست.
یک شعر هم مثل یک متن نیاز داره به بازنگری و ویرایش ابیات از نظر ساختار و زبان کلی مجموعه اشعار. حالا میتونه با خوندن چندبارهی شاعر باشه و ویرایش انجام بشه و یا با بازخورد نظراتی که مخاطبان این اشعار به شاعر میدهند، به قوی شدن اشعار یک شاعر کمک کرد. که اینجا بازخورد توسط منتقد مربوطه صورت میگیره.
نوع مجموعه شعر:
اینجا دقت روی قسمتهایی مثل قالب، موضوع، سبک و رویکرد شاعرانه هست. اینکه بدونیم این اشعار پیرو قالب شعری نو هست، باعث میشه درک بهتری از این ابیات با ویژگیهای قالب نو داشته باشیم. باید بدونیم این قالب تاکیدش روی محتوا بیشتر هست تا وزن و قافیه.
باید بدونیم شعر عاشقانه با شعر اجتماعی یا شعر حماسی فرق داره. چون در شعر عاشقانه میخواد بیان کنه یکسری تجربیات و احساسات عاشقانه رو در کنار توصیفات عشق، ذلتنگی و زیباییهای معشوق. که این توصیفات در اشعار نام برده دیگه زیاد جالب نیست و میتونه نشوندهندهی خامی یک شاعر باشه که فرق اینارو نمیدونه.
علاوه براین ها سبک هم مهمه که کلاسیک هست با خصوصیات خاص یا شعر سمبولیک که نیازمند تفسیر و تامل بیشتری هست. دراینجا سبک اشعار به سبک نو میخوره که سبکهای مدرن و نوآورانهای داره و میتونه شاعر از زبان محاورهای و ساختارهای نامتعارف استفاده کنه
دراطلاعات این اشعار سبک رو به اشتباه عاشقانه درنظر گرفته که بالاتر گفته شده سبکها شامل چی چیزهایی میشوند.
رویکرد شاعر هم مهمه. اینکه میخواسته تجربیات و احساسات شخصی خودش رو بیان کنه یا نه
احساسات جمعی رو میخواسته صحبت کنه درموردش که میشه شعر جمعی
دراینجا حرفی از جمعی و گروهی نشده که بخوایم شعر جمعی که بررسی مسائل اجتماعی باشه رو درنظر بگیریم و اینجا میشه شعر شخصی.