همگانی صنایع دستی زاهدان

[آریانا]

خیلی کم هستند آدم‌هایی که بخواهند زاهدان و به طور کلی‌تر، سیستان و بلوچستان را به عنوان مقصدشان انتخاب کنند. چرا؟ چون این استان معمولا منطقه‌ای خشک و محروم را در ذهن بقیه تداعی می‌کند؛ برای شما هم اینطور است؟ اما اصلا اینطور نیست! این استان نه تنها جاذبه‌های طبیعی زیادی دارد، بلکه می‌تواند با سوغات زاهدان از دلِ جنوب خاطره‌های شیرینی از سفر به منطقه را برایتان رقم بزند.

 

[آریانا]

صنایع دستی زاهدان، رنگ‌ها برای شما می‌نوازند
رقص رنگ‌ها اولین موضوعی است که اگر برای خرید سوغاتی به بازار رسولی یا بازار سرپوشیده بروید با آن مواجه خواهید شد؛ در واقع پدید آمدن رنگین کمانی زیبا از ویژگی‌های شاخص سوغات زاهدان است که چشم هر بیننده‌ای را به خود جذب می‌کند. صنایع دستی بخش عمده‌ای از سوغات سیستان و بلوچستان را تشکیل می‌دهد که در این بین صنایع دستی زاهدان با توجه به بهره‌‌مندی از رنگ‌های متفاوت‌تر، می‌تواند گزینه ایده‌آل‌تری برای شما باشد.

 

[آریانا]

نکته قابل توجه که در خصوص سوغات زاهدان، به ویژه صنایع دستی این استان باید به آن توجه کنید، در ترکیب رنگ‌های گرم و پرانرژی کنار هم خلاصه می‌شود؛ برای مثال در بخش بعدی که به بررسی صنایع دستی این استان اشاره خواهیم کرد به نقش کلیدی رنگ‌های گرم در این صنایع دستی خواهیم پرداخت، پس همراه ما باشید.

در خصوص صنایع دستی زاهدان یا به‌طور کلی‌تر صنایع دستی سیستان و بلوچستان این موضوع کاملا مشهود است که ظرافت به گونه‌ای دیگر در آن‌ها به کار رفته است؛ به همین دلیل این صنایع دستی ارزشمند طرفدارن خاص خود را دارد؛ البته که به طور کلی صنایع دستی زاهدان، بیان‌گر تاریخ و فرهنگ این خطه هست.

 

[آریانا]

سوزن دوزی، سوغات جاودانه سیستان

سوزن دوزی یا به زبان خود اهالی خون گرم زاهدان، «بلوچی دوزی» از هنرهای دیرینه مردم این خطه مرزی است که در گذشته به آن سوچن دوزی نیز می‌گفتند و خبر بسیار خوب، ثبت این هنر جاودانه در سازمان یونسکو است.


این هنر که از آن در البسه مردان و زنان، رومیزی و … استفاده می‌شود وصله‌ای جداناپذیر از هنر سرزمین بلوچستان است که قدمتی دیرینه دارد؛ البته ناگفته نماند که که سوزن دوزی صرفا سوغات زاهدان نیست و در سایر شهرها، از چابهار گرفته تا سراوان می‌توانید نقوش این هنر را در جای جای این سرزمین مشاهده کنید.

 

[آریانا]

قدمت سوزن دوزی یا بلوچی دوزی در سوغات زاهدان

براساس حدسیات پژوهشگران، این هنر فاخر قدمتی 1500 ساله دارد؛ البته که باید به این موضوع اشاره کرد که این عدد تا حدودی دقیق نیست و صرفا از روی کتبیه‌ها و سفال‌های به‌جای مانده از سال‌های کهن می‌توان آن را تخمین زد؛ ولی براساس همین کتیبه‌ها این هنر در دوره ایلخانی، صفوی و تیموری در سرزمین بلوچستان رواج پیدا کرده است؛ البته که سوزن دوزی در سال‌های دور عموما مختص خانواده‌های سلطنتی بوده و در البسه و سایر وسایل سلطنتی از آن استفاده می‌شد.

 

[آریانا]

مدل‌ها و شیوه‌های دوخت سوزن دوزی

قبل از اینکه خیلی کوتاه به بررسی مدل‌ها و شیوه‌های دوخت یکی از پرطرفدارترین سوغات‌های زاهدان، یعنی سوزن دوزی بپردازیم، لازم است تا ابتدا با مواد اولیه آن آشنا شویم تا به ظرافت پنهان این هنر بیشتر پی ببریم. به صورت کلی پارچه و نخ از مواد اولیه سوزن دوزی به شمار می‌روند.

پارچه مناسب برای سوزن دوزی باید تار و پودی مشخص داشته باشد و بهتر است جهت آن از راست به چپ باشد؛ در خصوص نخ مناسب سوزن دوزی هم نخ ابریشمی یا پنبه‌ای گزینه ایده‌آلی است.

 

[آریانا]

نکته مهم در خصوص سوزن دوزی بلوچی

رنگ بندی نخ‌ها در سوزن دوزی بسیار اهمیت دارد؛ تم رنگ سوزن دوزی قرمز است و هر منطقه‌ای از ترکیب و ترتیب رنگ‌بندی متفاوت استفاده می‌‌کند و به نوعی امضای هر شهر و روستا در سوزن دوزی به چگونگی رنگ‌بندی آن بازمی‌گردد.

 

[آریانا]

آینه دوزی از برترین سوغات زاهدان

مردم خون‌گرم بلوچستان معتقدند که آینه انعکاس واقعیت‌ها است و همین موضوع سبب شده تا آینه دوزی به یک فرهنگ غنی در این خطه وسیع تبدیل شود.

مردمان بلوچ از این هنر برای زینت البسه، منازل و مرکب نوعروسان استفاده می‌کنند؛ اگر تجربه سفر به استان سیستان به ویژه شهر زابل را داشته باشید با طرح‌های متفاوتی از آینه مواجه می‌شوید که با ترکیب هنر‌هایی هم‌چون ابریشم دوزی و قیطان دوزی ترکیبی چشم نواز را برای شما تداعی می‌کند.

 

[آریانا]

قدمت آینه دوزی یا ایران سامان در سوغات زاهدان

ایران سامان نام دیگر آینه دوزی بلوچی است که در میان مردمان خون‌گرم و محلی این ناحیه بسیار مصطلح است. به دلیل عدم وجود اطلاعات نه‌چندان دقیق نمی‌توانیم به صورت کلی عمر جهانی این هنر را تخمین بزنیم ولی براساس داده‌های موجود از کتیبه‌ها و دیگر آثار تاریخی، این هنر ظریف از هم مرزی ایران با هند و پاکستان، به ویژه از شهر بلوچستان پاکستان به ایران وارد شده است و در دوران صفوی این هنر در ایران به اوج خود رسیده است.

 

[آریانا]

مدل‌ها و شیوه‌های دوخت آینه دوزی

ترگال، مخمل، ساتن و جیر 4 مدل پارچه‌ای هستند که در آینه دوزی در کنار نخ عمامه از آن‌ها استفاده می‌شود؛ البته که برای این هنر از آینه‌هایی به‌نسبت نازک یا پولک‌های آینه‌ای استفاده می‌شود که در کنار نقوش مختلفی مانند عنکبوتی و دندان موشی زیبایی وصف ناپذیر را به بیننده القا می‌کند.