صنایع دستی و هنر صنایع دستی قطر

[elena_ar]

کشور قطر قدمتی دیرینه در صنعت غواصی مروارید، طلاسازی و صنایع دستی دارد. صنایع دستی قطر شامل خوص یا نخل‌بافی، ریسندگی و سادو بافی، گلدوزی، سفالگری، جواهرسازی و غیره است. در بازارها و مراکز خرید این کشور به‌ویژه در بازارهای سنتی می‌توانید از ادویه‌های محلی و عطر تا صنایع دستی و آثار هنری را خریداری کنید و به‌عنوان سوغات به کشور خود ببرید.

 

[elena_ar]

خوص یا نخل‌بافی (Al Khous)

«خوص» یا همان «نخل‌بافی» تکنیک بافندگی از اجزای درخت خرما و یکی از قدیمی‌ترین صنایع دستی بشر است که در کشورهای عربی به‌ویژه روستاها، محله‌ها و بازارهای سنتی انجام می‌پذیرد. قدمت این صنعت را نمی‌توان به‌طور دقیق تشخیص داد؛ اما باستان‌شناسان شواهدی از خانه‌ها در مکان‌هایی با قدمت دوران باستان پیدا کرده‌اند که تمام آن‌ها از نخل ساخته شده است.

 

[elena_ar]

صنعت خوص که به مواد خام از درختان نخل نیاز دارد، برای ساخت سبد، سینی غذا، رومیزی، کیف، کلاه، جارو، حصیر، ظروف و سایر محصولات مورد نیاز در خانه‌های سنتی استفاده می‌شود. بیشتر کسانی که حرفه موروثی خوص را انجام می‌دهند، بانوانی هستند که در خانه کار می‌کنند و سطح پیشرفته‌ای از دقت، مهارت و تجربه را به نمایش می‌گذارند.

 

[elena_ar]

برای ساخت محصولات خوص، چوب‌های خرما را پس از جمع‌آوری، در زیر نور خورشید پخش و خشک می‌کنند. سپس آن‌ها را از طول چوب برش می‌زنند و در حوضچه آب قرار می‌دهند تا نرم شوند. در نهایت با استفاده از سوزن آن‌ها را به یکدیگر می‌دوزند و قبل از رنگ‌آمیزی با رنگ مخصوص، با چاقو انتهای آن را صاف می‌کنند و هرگونه خار را از بین می‌برند. برگ‌های خرما را می‌توان به‌طور طبیعی در رنگ‌های مختلف مانند بنفش، سبز و قرمز رنگ کرد.

 

[elena_ar]

سادو بافی (Al-Sadu Weaving)
«سادو بافی» نوعی ریسندگی دستی و بافندگی سنتی است که از قدیم تاکنون در قطر رواج دارد. این هنر توسط زنان بادیه‌نشین و با استفاده از الیاف طبیعی موجود در محیط از جمله پشم گوسفند، موی شتر و بز و پنبه انجام می‌شود. هنر سادو بافی در سال ۲۰۲۰ در لیست میراث ناملموس جهانی یونسکو به ثبت رسید.

 

[elena_ar]

سادو پارچه سنتی قطر است و سادو بافی، به‌معمای بافت به‌سبک افقی است؛ بافتی ساده به‌صورت تار که روی دستگاه بافندگی زمینی انجام می‌شود و منسوجات محکم و بادوامی را تشکیل می‌دهد. از این پارچه‌ استفاده‌های متفاوتی در کوسن، زیرانداز، گلیم و چادر می‌شود و یکی از سوغاتی‌های منحصربه‌فرد کشور قطر است. پارچه‌هایی که با استفاده از تکنیک سادو بافته می‎‌شوند، دارای الگوهای هندسی ترکیبی و طرح‌های مختلف هستند.

 

[elena_ar]

بافندگان سادو بیشتر از رنگ‌هایی مانند قرمز، سیاه و سفید استفاده می‌کنند. زیبایی هر پارچه‌ به کیفیت ریسندگی و بافندگی و تخصص بافنده بستگی دارد. هرچه نخ ریزتر باشد، ساختار و الگوی طرح برجسته‌تر و ظریف‌تر است.

بانوان بافنده چیره‌دست و همچنین انجمن‌ها و سازمان‌های آموزشی با برگزاری کلاس‌ها و کارگاه‌ها، نقش بسیار مهمی در انتقال هنر سدو بافی ایفا می‌کنند و این هنر نشانگر سنت و فرهنگ قطر و اهمیت نقش زنان در جامعه بادیه‌نشین شده است.

 

[elena_ar]

گلدوزی (Embroidery)

سوزن‌دوزی و گلدوزی از قدیمی‌ترین صنایع دستی قطر است. در گذشته زنان قطر خودشان لباس‌ می‌دوختند؛ چراکه خیاطی در این کشور وجود نداشت. حتی در اوایل دهه ۱۹۵۰ میلادی تنها تعداد معدودی در حرفه خیاطی فعالیت می‌کردند که تنها در دوخت پوشاک مردانه تخصص داشتند.

 

[elena_ar]

تکنیک‌ها و طرح‌های گلدوزی که برای تزیین لباس‌ها به کار می‌رفت، از طریق مادران به دختران و از نسلی به نسلی دیگر منتقل می‌شد. یکی از جذاب‌ترین فنون، نقده است که در آن صنعت‌گران قطری، لباس‌ها و روسری‌های زنانه را با نخ‌های طلا و نقره گلدوزی می‌کنند؛ این لباس‌ها معمولا برای مراسم خاص دوخته و استفاده می‌شود.

 

[elena_ar]

گچ‌بری (Gypsum Carving)

گچ که در گذشته به‌شکل محلی تولید می‌شد، به‌دلیل مقاومت در شرایط آب‌وهوایی سخت، مورد استفاده قرار داشت. در سراسر خلیج فارس، تکنیک استفاده از گچ با الگوهای انتزاعی در نقوش معماری و تزیینات به کار می‌رود.