روانشناسی بالینی طرحواره کدام است و طرحواره درمانی چیست ؟

[ژاکلین؛]

طرحواره،یک الگوی سازمان یافته از تفکر و رفتار است. طرحواره همچنین میتواند،به عنوان یک چارچوب ذهنی از ایده های از پیش شکل گرفته شدت تعریف شود.همچنین،میتوان طرحواره را قالب و چارچوبی که نمایانگر مفاهیم جهان برای فرد است یا یک سیستم سازماندهی ادراک اطلاعات جدیددانست طرحواره ها حالت ابعادی دارند،یعنی از نظر شدت و گستره فعالیت در ذهن ،با یکدیگر فرق دارند.هرچه طرحواره شدیدتر باشد،شمار بیشتری از موقعیت ها میتوانند آن را فعال کنند

 

[ژاکلین؛]

واژه طرحواره در روانشناسی و به طور گسترده تر در حوزه شناختی، تاریخچه ای غنی و بر جسته دارد. در حوزه رشد شناختی طرحواره را به صورت قالبی در نظر میگیرندکه بر اساس واقعیت یا تجربه شکل میگیرد تا به افراد کمک کند تجارب خود را تبیین کنند.علاوه بر این ادراک از طریق طرحواره واسطه مندی میشود و پاسخ های افراد نیز توسط طرحواره جهت پیدا میکند.

 

[ژاکلین؛]

طرحواره بازنمایی انتزاعی خصوصیات متمایز کننده یک واقعه است. عبارت دیگر طرحی کلی از عناصر برجسته یک واقعه را طرحواره میگویند.

در روانشناسی احتمالا این واژه بیشتر با کارهای پیاژه تداعی میشود. زیرا او در مراحل مختلف رشد شناختی به تفصیل در خصوص طرحواره ها بحث کرده است.

در حوزه رشد شناختی طرحواره بعنوان نقشه انتزاعی شناختی در نظر گرفته میشود که راهنمای تفسیر اطلاعات و حل مسئله است. بنابراین ما به یک طرحواره زبانی برای فهم یک جمله و به یک طرحواره فرهنگی برای تفسیر یک افسانه نیازمندیم.

 

[ژاکلین؛]

واژه طرحواره از نخستین دهه های قرن بیستم به متون روان شناسی راه یافت و روان شناسان بسیاری آن را با تعاریف خاص خودشان در چارچوب نظری ویژه ای به کار بستند.

به نظر میرسد «بارتلت» اولین کسی بود که مفهوم طرحواره را در روانشناسی و در گستره حافظه مطرح کرد.

بعدها کم کم در روانشناسی جایگاه ویژه ای یافت و در نظریات پیاژه مدل های بازنمایی ذهنی را به خئبی توضیح داد. در چند دهه اخیر نظریه پردازان شناختی رفتاری،مثل « بک،باور،تیزدیل،متیوز و کلارک» برای تبیین نابهنجاریهای روانی و نظریه پردازان روانشناسی اجتماعی مثل«نیس بت»برای تبیین سازه هی ذهنی در پیوند با درون داده ای اجتماعی از واژه طرحواره بهره بردند.

 

[ژاکلین؛]

طرحواره درمانی، درمانی است ابتکاری و تلفیقی که توسط «یانگ» و همکارانش (1999-1990) پایه گذاری شده است. او در این درمان کوشیده است تا با به کارگیری مبانی و راهبردهای روش های درمان شناختی رفتاری CBT و مولفه هایی از سایر نظریه ها مثل دلبستگی، روابط شیئ، ساختار گرایی و روان تحلیل گری و تلفیق یکپارچه و منسجم آنها با یکدیگر یک مدل درمانی جدید را برای درمان اختلالات دیرپایی مثل اختلالات شخصیت و اختلالات مزمن محئر ارائه دهد.

 

[ژاکلین؛]

طرحواره درمانی عمدتا بر اساس بسط و گسترش مفاهیم و روش های درمان شناختی درمانی کلاسیک بنا شده است.

طرحواره درمانی رویکردی نوین و یکپارچه نگر است که از ترکیب نظریه ها و تکنیک هایی که از قبل وجود داشته حاصل شده است،مانند درمان شناختی رفتاری،روان تحلیلی،روابط شئ،نظریه دلبستگی،و گشتالت درمانی،چهار مفهوم اساسی در طرحوارت درمانی شامل طرحواره های ناسازگار اولیه،سبک های مقابله ای،حالات خلقی و نیازهای هیجانی هیجانی اساسی هستند.(یانگ،کلاسکو و ویشار،2003).

 

[ژاکلین؛]

در روان شناسی شناختی،طرحواره، یک الگوی سازمان یافته از تفکر و رفتار است. طرحواره همچنین میتواند،به عنوان یک چارچوب ذهنی از ایده های از پیش شکل گرفته شدت تعریف شود.همچنین،میتوان طرحواره را قالب و چارچوبی که نمایانگر مفاهیم جهان برای فرد است یا یک سیستم سازماندهی ادراک اطلاعات جدیددانست.
طرحواره ها باورهای ناهشیار و ناسازگار در باره خودمان،دیگران و دنیا هستند که آن قدر برایمان واقعی و بدیهی اند که آنها را واقعیت محض میپنداریم

 

[ژاکلین؛]

طرحواره های ناسازگار اولیه:
در حوزه شناختی، طرحواره را قالبی در نظر میگیرند که براساس واقعیت یا تجربه شکل میگیرد تا به افراد کمک کنند تجارب خود را تبیین کنند. به علاوه ادراک از طریق طرحواره ،واسطه میشود و پاسخ های افراد توسط طرحواره، جهت پیدا میکند. طرحواره بازنمایی انتزاعی ویژگیهای متمایز کننده یک واقعه است. بعبارت دیگر طرحی کلی از عناصر برجسته یک واقعه را طرحواره گویند. در بافتار روانشناسی و روان درمانی، طرحواره به عنوان هر اصل سازمان بخش کلی در نظر گرفته میشود که برای درک تجارب زندگی فرد ضروری است.

یکی از مفاهیم جدی و بنیادی حوزه روان درمانی این است که بسباری از طرحواره ها در اوایل زندگی شکل میگیرند و خودشان را به تجارب بعدی زندگی تحمیل،میکنند.حتی اگر هیچ گونه کاربرد دیکری نداشته باشند. این مسئله همان چیزی است که گاهی اوقات با نام نیاز به هماهنگی شناختی از آن …

 

[ژاکلین؛]

تعریف یانگ از طرحواره های ناسازگار اولیه:
یانگ معتقد است برخی از این طرحواره ها،به ویژه آنهایی که بیشتر در نتیجه تجارب ناگوار دوران کودکی شکل میگیرند، ممکن است هسته اصلی اختلالات شخصیت،مشکل منش شناختی خفیف تر و بسباری از اختلالات مزمن قرار بگیرند.

طرحواره های ناسازگار اولیه، الگوهای هیجانی و شناختی خود آسیب رسانی هستند که در ابتدای رشد و تحول در ذهن شکل گرفته اند و در سیر زندگی تکرار میشوند.

 

[ژاکلین؛]

طرحواره های ناسازگار اولیه ویژگیهای زیر را دارند:
*الگوها یا درون مایه هایی عمیق و فراگیر هستند.
*از خاطرات،هیجان ها،شناخت واره ها و احساسات بدنی تشکیل شده اند.
*در دوران کودکی یا نوجوانی شکل گرفته اند.
*در باره خود و رابطه با دیگران هستند.
به شدت نا کارآمدند.
*حالت ابعادی دارند.